اکولوژی انسانی

این پژوهش، سعی کرده است تا به بررسی ادراک محیطی تأثیر بلندمرتبه سازی بر روی وضعیت اجتماعی شهروندان شهر ساری بپردازد. بدین منظور و با توجه به اهداف و فرضیه های تحقیق، پرسشنامه ای تنظیم شده که حاوی تعدادی سئوالات فردی و زمینه ای در رابطه با ویژگی های جمعیت شناختی، اجتماعی و فرهنگی سرپرست خانوار و مشخصات فیزیکی مسکن و نیز تعدادی گویه، جهت بررسی میزان و دلایل رضایت مندی پاسخگویان از زندگی آپارتمان نشینی، میزان و نوع روابط همسایگی و تأثیر آپارتمان نشینی بر میزان روابط همسایگی و گویه های مرتبط با مسائل و مشکلات اجتماعی، فرهنگی و حقوقی ناشی از آپارتمان نشینی می باشد. جهت تحقق این منظور از 200 نفر از سرپرست خانوارهای آپارتمان نشین خواسته شده است تا در قالب مقیاس لیکرت به ارزیابی آن بپردازند. تجزیه و تحلیل داده های جمع آوری شده نیز با استفاده از نرم افزار SPSS به دو روش توصیفی و تحلیلی انجام شده است. نتایج توصیفی حاصل از داده های بدست آمده در این پژوهش، نشان داده است که ویژگی های فردی ساکنان در ارزیابی از میزان رضایت آنان از زندگی آپارتمان نشینی مؤثر بوده است. همچنین بر اساس یافته های تحقیق، کاهش روابط همسایگی در اثر آپارتمان نشینی که به تفکیک هر یک از متغیرهای فردی و زمینه ای مورد تحلیل قرار گرفته است، روابط متغیرهای مورد نظر را توصیف کرده است. در تحلیل استنباطی نیز با استفاده از آزمون کای اسکوئر به تحلیل روابط بین متغیرهای فردی و زمینه ای مؤثر بر میزان رضایت مندی از زندگی آپارتمان نشینی و کاهش روابط همسایگی در اثر آپارتمان نشینی پرداخته شد که نتایج حاصل از آن حاکی از معنادار بودن آزمون ها در تمامی تحلیل ها بوده است.

یکی از راهبردهای مدیریت بحران تحلیل فضایی و شناسایی مناطق آسیب پذیر به منظور تقلیل خسارات ناشی از مخاطرات محیطی است. هدف این پژوهش بررسی و تحلیل نقش پیشگیرانه مدیریت بحران در کاهش تلفات ناشی از زلزله در منطقه 2 شهر تهران است. این پژوهش از نوع کاربردی و روش اکتشافی- تحلیلی است. داده ها و اطلاعات جمع آوری شده از طریق روش های اسنادی و میدانی بدست آمده است.تجزیه و تحلیل داده ها با بهره گیری از نرم افزار Arc GIS و مدل TOPSIS انجام شده است. محدوده مورد مطالعه نواحی 9 گانه منطقه 2 شهر تهران است. برای پهنه بندی آسیب پذیری منطقه و مدیریت بحران از شاخص های اندازه و ابعاد قطعات، کیفیت ابنیه، تراکم جمعیت، فاصله از گسل و میزان فضای سبز استفاده شده است. یافته های پژوهش مشخص می سازد از بین 9 ناحیه در منطقه دو شهر تهران، بر اساس شاخص های مورد مطالعه، به ترتیب نواحی 3، 5، 6، 8، دارای بیشترین آسیب پذیری و نواحی 1، 2، 4، 7 کمترین آسیب پذیری را دارند و بر اساس مدل تاپسیس معیار عدم برخورداری از مقاومت ساختمانی هنگام زلزله با کسب امتیاز 0.6842 توانسته است در صدر معیار مورد بررسی قرار بگیرد در نتیجه برای اقدامات پیشگیرانه و مدیریت بحران برای کاهش آسیب پذیری پیش از وقوع زلزله، بایستی با اقدامات توسعه فضاهای باز و سبز و ایجاد سوله های مدیریت بحران و کنترل رشد جمعیت در نواحی ، ارتقای نوسازی و مقاوم سازی سازه های شهری در اواویت قرار گیرد.

روند سریع توسعه شهرنشینی منجر به افزایش تقاضا برای زیرساخت ها نظیر تأمین آب آشامیدنی، شبکه برق و ایجاد امکانات حمل و نقل و .... گردیده است. عدم کفایت سیستم موجود یا مدیریت های موازی در بخش مدیریت ترافیک شهری موجب افزایش فاصله بین تقاضا و عرضه امکانات حمل و نقل گردیده است . از تبعات سیستم حمل و نقل ناپایدار در مناطق شهری ورور به مرزهای تهدید سلامت انسانی می باشد. در نتیجه لزوم توجه به برنامهریزی و مدیریت شهری، مطرح شد. هدف این مقاله، بررسی نقش و اهمیت توسعه پایداری حمل و نقل شهری در جهت کاهش مشکلات شهری و به تبع آن ارتقاء کیفیت زندگی شهری میباشد. نوع تحقیق کاربردی و روش بررسی به صورت توصیفی تحلیلی میباشدو از ابزار مصاحبه و پرسشامه در راستای اهاف تحقیق استفاده شده است همچنین از طریق داده های آماری اسناد و مدارک موجود در ادارات و سازمان های مربوطه جمع آوری و مورد تجزیه و تحلیل قرارگرفته است.نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل آماری نشان داد بین پایداری حمل و نقل شهری و بعد زیست محیطی رابطه تنگاتنگی وجود دارد همچنین بین پایداری حمل و نقل شهری و بعد اجتماعی رابطه معناداری وجود دارد.در نهایت چنین نتیجهگیری میشود که با برنامهریزی براساس شناخت فضای شهری ، می توان زمینه ایجاد توسعه مناسب شهرها و آسایش شهروندان را فراهم کرد.

مکان های جغرافیایی بستر شکل گیری رویدادهای تاریخی است و اسامی این مکان ها، بازتاب فرهنگ و واقعیت های تاریخی هر منطقه است. از اینرو، براساس نام های ضبط شده در متون و منابع، می توان به بررسی پیشینه یک منطقه پرداخت. از جمله در کتاب صفوه الصفا تألیف ابن بزاز اردبیلی، به اسامی مناطقی اشاره شده که با استناد به آنها، می توان تصویری اجمالی از جغرافیای تاریخی برخی مناطق آذربایجان چون ترغای و سلدوز ارائه کرد. ترغای و سلدوز نام ولایت-های در منطقه آذربایجان بودند که شیخ صفی الدین اردبیلی (650-735ق/1252-1335م) با اهالی آن ولایات مقارن با حکومت ابوسعید (حک:717-736ق/1317-1335م) ایلخان مغول دیدار کرده است. در متون و منابع تاریخی و جغرافیایی به وجه تسمیه، تاریخچه و محدوده جغرافیایی این ولایات اشاره ای نشده است. با توجه به این مسئله، این پژوهش درصدد است جغرافیای تاریخی ولایت های ترغای و سلدوز و اهمیت آنان را با استفاده از کتاب صفوه الصفا ابن بزاز اردبیلی و منابع تاریخنگاری مغولی و تیموری با رویکرد توصیفی- تحلیلی بازسازی و بررسی کند. یافته های پژوهش حاکی از آن است که ولایت ترغای در جنوب شرقی و ولایت سلدوز در جنوب و جنوب غربی دریاچه اورمیه واقع بوده اند و به سبب داشتن اقلیم مساعد و به تبع آن آب فراوان و خاک حاصخیز از نواحی پرجمعیت ایالت آذربایجان در دوره حکومت ایلخانان مغول به شمار می رفتند. همچنین اهالی و سکنه این ولایات سنی مذهب از اقوام ترک و مغول و از پیروان و مریدان شیخ صفی الدین اردبیلی محسوب می شدند.

باغ و کوچه باغ در تاریخ تمدن ایران زمین، مفاهیمی پرمعنا بوده و الگوی تعامل ایرانیان با طبیعت را نمایان می سازند. سنتهای بهره گیری از اب و درختان و ترکیب آنها با فرهنگ های مناطق مختلف ایران موجب پدید آمدن کوچه باغهای متنوع و با ارزش بسیاری شده است. اما این آثار با ارزش در گذر زمان اسیر ساخت و سازها، سوداگریها و نگرشهای تک بعدی در گسترش ویلاها، برجها و صنایع و راهها و درنتیجه تخریب و نابودی باغها و کوچه باغها شده است. این پژوهش با هدف تبیین اهمیت کوچه باغها به عنوان میراث فرهنگی طبیعی ایران زمین و راهکارهای حفاظت آنهاست و پرسش مربوطه عبارت است از کوچه باغها دارای چه ابعاد، ارزشها و مصادیقی در میراث فرهنگی و طبیعی ایران زمین هستند؟ که با روش پژوهش تاریخی و تحلیلی، رویکرد کیفی و شیوه های مطالعه اسنادی، کتابخانه ای و بررسی نمونه های موردی انجام می شود. ارزشهای کوچه باغ در ابعاد فرهنگی، طبیعی، فضایی و کالبدی، ادبی، روحی و روانی و منظر قابل بازشناسی است و این فضاها به عنوان میراث فرهنگی و طبیعی ایرانی زمین نمایانگر هویت، قدمت، اصالت و تعلق مکانی و احساسات شاعرانه و سنتهای بزرگداشت طبیعت هستند که حفاظت و احیای آنها علاوه بر ارزشهای ادبی و روحی و منظر، نقش مهمی در حفاظت از محیط زیست معاصر شهرها و روستاها خواهد داشت.

در سال های اخیر، گردشگری به عنوان یکی از عوامل اصلی توسعه اقتصادی شناخته شده و نقش مهمی در افزایش تولید ناخالص داخلی، ایجاد اشتغال و تبادل فرهنگی ایفا می کند. در محیط های شهری، زیرساخت های گردشگری به عنوان ابزاری حیاتی برای شکل دهی به تجربه گردشگران و تأثیرگذاری بر مسیر رشد بخش گردشگری عمل می کنند. با این حال، بسیاری از شهرها با چالش های قابل توجهی در توسعه و نگهداری چنین زیرساخت هایی مواجه هستند که شامل شهرنشینی سریع، منابع مالی محدود و اولویت های توسعه ای متقابل می شود. این مطالعه به بررسی نقش خاص پارک آبی همدان در تحریک رشد گردشگری و ارتقای گردشگری شهری در همدان، ایران می پردازد. با استفاده از روش تحقیق کمی و جمع آوری داده ها از طریق پرسشنامه های ساختاریافته، تأثیر پارک آبی بر رضایت گردشگران، تصویر مقصد، رشد اقتصادی و تحرک گردشگران مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج تحلیل رگرسیون چندگانه نشان داد که توسعه پارک آبی همدان به طور قابل توجهی ( β= 0.2443, p<0.001) رضایت گردشگران، تصویر مقصد ( β=0.2192, p<0.001)، رشد اقتصادی ( β=0.2350, p<0.001) و تحرک گردشگران ( β=0.2918, p<0.001) را افزایش می دهد که 96.08٪ از تغییرات رضایت گردشگران را توضیح می دهد (R²= 0.9608). همچنین، مدل تحلیل عاملی تاییدی (CFA) با شاخص های تطابق عالی (CFI=1.000, TLI=1.001, RMSE= 0.000, SMRR=0.001) به خوبی تأیید شد. این یافته ها اهمیت سرمایه گذاری در زیرساخت های تفریحی تخصصی را برای تحریک رشد گردشگری و ارتقای رقابت پذیری شهری برجسته می کنند. علاوه بر این، مطالعه به تأکید بر توسعه پایدار زیرساخت ها و حفظ تعادل بین رشد اقتصادی و حفاظت از محیط زیست می پردازد. نتایج این تحقیق می تواند به سیاست گذاران و برنامه ریزان شهری در اتخاذ تصمیمات استراتژیک برای بهبود زیرساخت های گردشگری و ارتقای تجربه گردشگران کمک کند.