مدل یابی نقش رابطه والد – فرزندی، خودکنترلی، مهارت های اجتماعی، هیجان خواهی در اعتیادپذیری به واسطه تکانشگری و سبک های مقابله ای در نوجوانان(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
هدف پژوهش حاضر تعیین نقش رابطه والد-فرزندی، خودکنترلی، مهارت های اجتماعی و هیجان خواهی به واسطه تکانشگری و سبک های مقابله ای در اعتیادپذیری نوجوانان افغانستانی مقیم ایران بود. روش پژوهش توصیفی از نوع همبستگی در قالب مدل معادلات ساختاری بود. 312 نوجوان افغانستانی پسر مقیم اصفهان به شیوه نمونه گیری در دسترس در زمستان 1401 و بهار 1402 انتخاب شدند. ابزارهای مورد استفاده در این پژوهش شامل پرسش نامه آمادگی به اعتیاد وید و همکاران (1992)، مقیاس رابطه والد–فرزندی فاین، مورلند و شوبل (1983)، مقیاس خودکنترلی تانجنی (2004)، پرسش نامه مهارت های اجتماعی ماتسون (1983)، مقیاس هیجان خواهی زاکرمن (1978)، مقیاس تکانشگری بارت (2004) و مقیاس سبک های مقابله ای اندلر و پارکر (1990) بودند. نتایج مدل ساختاری و آزمون بوت استراپ نشان داد که هیجان خواهی، تکانشگری و مهارت های اجتماعی و سبک مقابله ای هیجان مدار تأثیر مثبت و خودکنترلی و رابطه والد-فرزندی تأثیر منفی و معناداری بر اعتیادپذیری نوجوانان افغانستانی داشت. همچنین تکانشگری نقش واسطه ای معناداری در بین رابطه مهارت های اجتماعی و هیجان خواهی با اعتیادپذیری دارد، علاوه بر آن رابطه والد-فرزندی و خودکنترلی نیز به واسطه سبک مقابله ای هیجان مدار تأثیر معناداری بر اعتیادپذیری دارد. در مجموع نتایج این پژوهش حاکی از آن است که تکانشگری و هیجان خواهی بالا، سبک های مقابله ای نامناسب، خودکنترلی و مهارت های اجتماعی پایین و همچنین رابطه والد-فرزندی ضعیف سبب اعتیادپذیری در نوجوانان افغانستانی می شود که با تنظیم برنامه های مداخله ای مبتنی بر این عوامل و سعی در جهت ارتقاء آن ها می توان در جهت پیشگیری و یا کاهش اعتیادپذیری در نوجوانان افغانستانی اقدام کرد.