مریم حکمت نیا

حضرت سکینه؟س؟ یکی ار دختران امام حسین؟ع؟ بود که علی رغم صغر سن در زمان حیات پدر بزرگوارش، بیش ار دیگر دختران امام حسین؟ع؟  دارای نام و شهرت  در کتب تاریخی و ادبی است. اخبار حضرت سکینه در کتب تاریخ و ادب از ابهامات، تحریف ها، اکاذیب و اتهاماتی برخوردار است که هر پژوهشگری را به تفکر و پرسشگری در زندگی و اعمال و رفتار او وا می دارد.  این پژوهش به بخشی از این پرسشها پرداخته و با دریافت داده های تاریخی و ادبی در ضمن کتابها  به تحقیق و بررسی  آنها همت گماشته و با روش تحلیلی و نقدی و اعتماد بر قرآن و حدیث و فرهنگ و اندیشه های خاندان نبوی توانسته است در حد توان پاسخگوی آنها باشد.  دو بیتی منسوب به امام حسین ؟ع؟  که در ابراز محبت به  سکینه و مادرش رباب سروده شده، و نظراتی که در تاریخ و ادب در این زمینه وجود دارد در بوته تحلیل و نقد قرار گرفته است. تبیین درست دوبیتی امام حسین؟ع؟ در پرتو فرهنگ دینی و ادبیات عربی و اعلام نقش سازنده حضرت سکینه در سفر عاشورایی از جمله دستاورد های این پژوهش می باشد.  

إنّ وقوع "البسمله" فی أول کتاب الله المجید، ثمّ تکرارها بعدد السور القرآنیه، أوّلُ ظاهره تجلب الأنظار، وتنبّه الإنسان إلى أهمیّتها، وتدفع إلى البحث عن أسباب عظمتها وقیمتها. فهی أول آیه وردت فی القرآن فی بدء سوره الحمد وبدء کلّ سوره إلا سوره البراءه، وجاءت خلال سوره النمل. على الرّغم من صغر حجمها المادی وقلّه کلماتها وحروفها فی الظاهر، تحمل فی معانیها أوسع المعانی وأعظم المفاهیم المعرفیه. وقد تکررت مأه وأربع عشره مره، وهذا ما یدل علی قیمتها ومکانتها بین الآیات القرآنیّه. فقد تناولت هذه الدراسه أحکام آیه البسمله بأسلوب تحلیلی وصفی وقامت بالبحث عن أهمیتها من خلال عرض زوایاها المختلفه من اللغه والإعراب والبلاغه عرضاً بسیطا. ورکّزت علی مباحث کلامیه حول البسمله وما حوت من الکلمات: کلمه الإسم بصوره خاصه والأسماء الثلاثه التی فیها وهی الله والرحمن والرحیم. ثم دخلت إلی الساحه العرفانیه بمساعده أحادیث أهل البیت علیهم السلام، وغرفت من معینها العذب بمقدار ما یسع المقال. فتوصّلت إلی نتایج توحی إلی أن آیه البسمله تعتبر نواه القرآن التی منها نبتت شجره القرآن وآتت ثمارها. إنها جمعت فی طیاتها أعظم الأسماء الإلهیه وهو الله، ومن اسم الله ظهرت یداه الرحمانیه والرحیمیه المبسوطتان والعطایا الربانیه التی تشمل جمیع الخلق والأمر وجمیع النعم الإلهیه فی الکون؛ المادیه منها والمعنویه. کما هو عصاره الهدایه الإلهیه والرساله النبویه والولایه العلویه.

اخبار حضرت سکینه در کتب تاریخ و ادب از ابهامات، تحریف ها، اکاذیب و اتهاماتی برخوردار است که از نام، نسب، سن و ازدواج ایشان گرفته تا میادین شعر و ادب؛ حتی وفات او را شامل می شود. این مقاله با استناد به منابع ادبی و تاریخی و بهره گیری از قرآن و احادیث، بخشی از اخبار حضرت سکینه که به نام، نسب، و سنّ ایشان مربوط می شود را در بوته تحلیل و نقد قرار داده، به نتایجی معقول، منطقی و قابل قبول دست یافته که با عرف غلط شایع در برخی جوامع دینی و ادبی مسلمانان متفاوت است؛ ولی با واقعیت ادبی و تاریخی منطبق بوده، حفظ شئونات خاندان حسینی و شخصیت های حاضر در صحنه کربلا را در بر دارد. رفع اشتباه دایره المعارف اسلامی در باره جد مادری حضرت سکینه، تلفظ صحیح نام سکینه و عمر نسبتاً دقیق ایشان در سفر کربلا، از جمله دستاورد های این پژوهش می باشد.

در این پژوهش، ضمن ارائه تحلیلی از معنای بیداری اسلامی و بازخوانی معنای استراتژی، اهمیت نقش توجه به استراتژی بانوان صدر اسلام و جنبه های الگویی آن در موضع گیری های سیاسی تبیین شده است و با ارائه شاخصه های اصلی این استراتژی نظیر ولایت پذیری بصیرت صبر و مقاومت در عرصه های مختلف نظیر جهاد رزمی، دفاعی، فرهنگی، عقیدتی و بیان نحوه استفاده از فرصت ها همراه ذکر مصادیقی تاریخی، الگوها و مدل ها و راهبردهایی به منظور پویایی و ارتقاء نقش بانوان در جریان بیداری اسلامی ارائه شده است. کلمات کلیدی : بیداری اسلامی، استراتژی، مقاومت، زنان.