سوده مقصودی

واژه جایگزینی یا میزبانی به فرآیندی اطلاق می شود که در آن یک زن، نوزادی را برای شخص یا زوج دیگری که والدین سفارش دهنده، نامیده می شوند، حمل و به دنیا می آورد. هدف اصلی پژوهش حاضر، واکاوی پدیده مادری جایگزین از منظر مادران سفارش دهنده باروری و مادران جایگزین است. روش مورد استفاده در این مطالعه کیفی و نظریه زمینه ای است. مشارکت کنندگان از دو گروه مادران جایگزین (12 نفر) و مادران سفارش دهنده (10 نفر) تشکیل شده است. مشارکت کنندگان از طریق مراکز پزشکی، معرفی و سپس مورد مصاحبه قرار گرفتند. مقوله های محوری به دست آمده در پدیده مادری جایگزین از دید مادران سفارش دهنده عبارت اند از: مثلث خانواده، مادری و همسری، بی پاسخ ماندن درمان های قبلی، تداوم نسل و داشتن فرزند ژنتیکی، تعاملات و ارتباطات در جایگزینی، استرس و نگرانی از عدم تحویل نوزاد ، تقلیل دادن نقش جایگزین به حامل بودن، تأکید بر ژنتیک، کنترل و مدیریت بارداری، تداوم هویت مادری و ادراک خانواده کامل. مقوله هسته به دست آمده در گروه مادران سفارش دهنده: عبارت است از: اثبات هویت مادری. مقوله های محوری به دست آمده از دید مادران جایگزین در مورد پدیده مادری جایگزین عبارت اند از: مشکلات و نیاز مالی شدید، محدودیت اقتصادی اجتماعی، تجربه بارداری آسان، آشنایی قبلی با جایگزینی، انجام کاری بزرگ و ماندگار، خنثی سازی بارداری، تعاملات با مادر اصلی، تسلیم پزشک شدن، انتظارات در مسیر جایگزینی. مقوله هسته به دست آمده در گروه مادران جایگزین عبارت است از: احساس دوگانه ارزشمند بودن یا احساس پشیمانی و رها شدگی.

موسیقی پدیده ای اجتماعی و فرهنگی و بازتابی از احساسات، عادات، سلیقه ها، تمایلات و در مجموع نشان دهنده ی نظام فرهنگی یک قوم یا ملت خاص است. از این نظر موسیقی محلی در کشور ما، که دارای اقوام و در نتیجه آداب و رسوم محلی مختص به خود می باشد، از اهمیت ویژه ای برخوردار است، زیرا می توان از ورای بررسی آن، به عقاید، تفکرات و بینش مردمان یک قوم خاص دست پیدا کرد. قوم بختیاری به عنوان یکی از اقوام بزرگ ایرانی دارای نوع خاصی از موسیقی محلی (گاگریو) است که در مراسم سوگ و عزاداری از دست رفتگانشان، اجرا می کنند.توشمالها که اجرا کنندگان موسیقی بختیاری در عروسی و عزا هستند و غالبا هم از فلوت و دهل برای اجراهایشان استفاده می کنند، گاگریو را در مراسم سوگ و با استفاده از اشعار و آلات موسیقی خاص به نمایش می گذارند و موجبات گسترش غم و فراغ بیشتر در خانواده، خویشاوندان و قوم بختیاری میشوند. لذا در این مقاله تلاش بر آن بود تا مفاهیم مورد استفاده در این نوع از موسیقی محلی با استفاده از روش تحلیل محتوا استخراج شود. یافته های تحقیق نشان دهنده ی تفاوت هایی در مفاهیم به کار رفته در موسیقی از لحاظ شاخص هایی مانند سن و جنسیت فرد متوفی داشته است؛ کما اینکه بسیاری از مفاهیم مانند بزرگ منشی، ویژگی های اخلاقی و مفاهیمی که در رابطه با وصیت شخص متوفی بوده است از تشابه نسبتاً یکسانی برخوردار بوده اند.

هدف پژوهش حاضر، بررسی الگوی مصرف برق شهروندان شهر کرمان و تبیین جامعه شناختی آن بود. جامعه آماری تحقیق شامل کلیه مشترکان برق خانگی شهر کرمان بود که تعداد 383 نفر از آنها با استفاده از شیوه نمونه گیری تصادفی ساده به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. در مطالعه حاضر برای حصول اطمینان از اعتبار و پایایی محتوای پرسشنامه از شیوه ی اعتبار صوری و آزمون کرونباخ استفاده شد. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار SPSS و آزمون های آماری پیرسون و تحلیل واریانس استفاده شد. یافته ها نشان داد که رابطه معنی داری بین آگاهی از الگوهای بهینه مصرف برق (الگوی های مشخص شده اداره برق)، آگاهی از نتایج مصرف بی رویه برق، حمایت اجتماعی، اعتماد اجتماعی و احساس ناامنی با الگوی مصرف برق بود. همچنین تفاوت معنی داری در میانگین های الگوی مصرف برق پاسخگویان برحسب تحصیلات، وضعیت تأهل، سن، تعداد اعضای خانوار و مدت سکونت و عدم تفاوت معنادار در میانگین الگوی مصرف برق مشترکان برحسب نوع مسکن و منطقه محل سکونت وجود داشت. درنهایت مشخص شد که قوی ترین متغیر پیش بینی کننده الگوی مصرف برق متغیر آگاهی از الگوهای بهینه مصرف است، بنابراین می توان با افزایش آگاهی شهروندان در این زمینه الگوی مصرف را بهبود بخشید.

هدف پژوهش حاضر، بررسی عوامل سازمانی مؤثر بر تعارض نقش شغلی و خانوادگی پرستاران زن در دوران بیماری کرونا است. در این پژوهش از روش پیمایش استفاده شد. جامعه آماری پژوهش شامل زنان پرستار شهرستان جیرفت در بیمارستان های دولتی و خصوصی به تعداد 100 نفر بود که به روش سرشماری انتخاب گردیدند. به منظور جمع آوری اطلاعات از پرسشنامه استاندارد عوامل سازمانی و تعارض نقش شغلی و خانوادگی استفاده شد. روایی آن ها از طریق روایی صوری و پایایی آن ها از طریق آلفای کرونباخ بررسی و تأیید شد. نتایج تحلیل رگرسیون نشان داد از بین عوامل سازمانی، تعهد سازمانی مهم ترین پیش بینی کننده تعارض نقش شغلی و خانوادگی زنان شاغل بود (965/3-=t ،456/0-=β). نتایج به دست آمده از آزمون الگو نشان داد بین تعارض نقش با عدالت سازمانی (001/0>p، 47/0=β)، امکان ارتقای نقش (001/0>p، 44/0=β)، درگیری شغلی (001/0>p، 73/0=β)، تعهد سازمانی (001/0>p، 68/0=β)، احساس گرانباری نقش (001/0>p، 13/0=β)، حمایت اجتماعی مافوق (001/0>p، 7/0=β)، حمایت اجتماعی همکاران (001/0>p، 63/0=β) و رضایت شغلی (001/0>p، 62/0=β) رابطه منفی و معنی داری وجود دارد. ضریب رگرسیون بین عوامل سازمانی با تعارض نقش شغلی و خانوادگی برابر با 31/0- بود بدین معنی که به ازای یک واحد افزایش در عوامل سازمانی، تعارض نقش شغلی و خانوادگی زنان شاغل معادل 31/0 واحد انحراف معیار کاهش پیدا خواهد کرد.

زنان در دوره پس از زایمان، با تغییرات جسمی، عاطفی، روانی و اجتماعی مواجهه می شوند که این دگرگونی ها باعث تغییر در زندگی فردی و اجتماعی زنان می گردد. هدف مقاله حاضر مطالعه نقش حمایت اجتماعی در سلامت اجتماعی زنان در دوره پس از زایمان در شهر فاریاب است. رویکردهای نظری این پژوهش، بر اساس نظریه حمایت اجتماعی کوب، ساراسون و سارافینو و نظریه سلامت اجتماعی کییز بوده است. مطالعه حاضر به روش پیمایش انجام گرفت. جامعه آماری تحقیق را کلیه زنان زایمان کرده در شهر فاریاب تشکیل داده که از بین آنان 260 نفر بر اساس روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. نتایج پژوهش نشان داد، میزان حمایت اجتماعی و سلامت اجتماعی زنان مورد مطالعه به ترتیب در حد زیاد و متوسط بوده است. بین خرده مقیاس های حمایت جتماعی و سلامت اجتماعی بیشترین میانگین به ترتیب مربوط به حمایت مالی و مشارکت اجتماعی بوده است.براساس نتایج به دست آمده بین حمایت اجتماعی و سلامت اجتماعی زنان در دوران پس از زایمان رابطه معنی دار وجود دارد (01/0>P، 20/0=r). همچنین بین حمایت اجتماعی با مشارکت اجتماعی و پذیرش اجتماعی رابطه معناداری وجود داشته است. همبستگی معنادار بین دو متغیر حمایت و سلامت اجتماعی در زنان زایمان کرده به این معنی است که هر چه زنان در این دوره از حمایت اجتماعی بیشتری برخوردار باشند سلامت اجتماعی شان افزایش می یابد. 

نقاب یکی از رایج ترین پوشش های زنان مسلمان است که در برخی کشورهای مسلمان از جمله ایران، افغانستان و پاکستان استفاده می شود. آنچه در این خصوص اهمیت دارد توجه به پیام های موجود در این نوع پوشش در میان زنان مسلمان است. هدف از پژوهش حاضر، مطالعه دلایل اعتقادی و اجتماعی استفاده از نقاب در میان زن مسلمان بلوچ در منطقه بلوچستان بود. مطالعه حاضر با روش پژوهش کیفی و با اتخاذ رویکرد پدیدارشناسی در سال 1398 انجام شد. داده ها از طریق مصاحبه عمیق و نیمه ساختاریافته با 1۲ نفر از زنان نقاب پوش با نمونه گیری هدفمند جمع آوری شدند. اطلاعات جمع آوری شده کدگذاری، دسته بندی و تحلیل شدند. یافته های پژوهش نشان داد، مضمون اعتقادی با سه مفهوم فرعی محافظت از توجه مردان، کسب سعادت و رضایت الهی و عفت و حیای عمومی بود. مضمون اجتماعی شامل هفت مفهوم عادت واره، پیروی از ساختار سنتی خانواده، همرنگی با جماعت، احساس قدرت، احساس آزادی، کسب عزت و احترام و احساس امنیت و آرامش بود. با توجه به یافته های این پژوهش می توان نتیجه گرفت که نقاب فقط یک پارچه نیست بلکه می تواند وسیله مهمی برای انتقال معنا، هویت و ارزش های افراد باشد. نقاب صرفاً دارای معنای شخصی و مذهبی نیست بلکه نشان دهنده هویت جمعی نیز هست.

Introduction: Different approaches had identified different explanations about the causes mental diseases incidence. The biological and psychological approaches believe that it is a physiological stressful conditions or childhood experiences. Whereas, the sociological schools believe that the main factor of these diseases are unequal social structures, social roles, absence of social supporting sources and social capital. Litlerature review The studies show that increasing the level of mistrust leads to decrease the level of social commitment, social cooperation and increase in the social pathologies. Social capital declines the effect of negative events in life (such as losing job or family problems) and will make the long – run problems (such as long – run mental and physical diseases) tolerable. this research reviews sociological approaches to the social capital and health, to detect the mechanism in which social capital affect mental health to the theoretical (causative and interactive)related to the topic. The findings based on the literature reviews show that social capital, social and supportive networks lead to feel well, decrease anxiety (stress), increase the strengthen of defensive system of the body and finally improve the mental health. conclusion This study attempt to detect the mechanism in which mental health is affected by social capital regarding interactive models and theoretical models (causative – linear) includes the models in the macro, median and micro levels. Finally theoretical models of Nan Lin and James Colman were chose as the final models which could study these two variables in the median level.

ناهنجاری های اجتماعی یکی از پیچیده ترین مسائل و پدیده های انسانی است که از جمله آنها می توان به مصرف مشروبات الکلی اشاره کرد. با توجه به ساختار جمعیتی جوان کشور و رشد فزاینده مصرف مشروبات الکلی در چند سال اخیر و پایین آمدن سن مصرف کنندگان، این پژوهش درصدد بررسی این معضل مهم در کشور ایران بر آمده است. این پژوهش با روش گراندد تئوری و نمونه آماری 21 نفری که از طریق روش نمونه گیری هدفمند و معیار اشباع نظری انتخاب شده بودند و مصاحبه عمیق با آنها انجام شده است. یافته ها نشان داد که تجربه زیسته جوانان مصرف کننده الکل در سه مقوله رویدادهای محرک یا مولد، رویدادهای تقویت کننده و بارورهای تقویت کننده جای می گیرد. همچنین، مقوله هسته که از خلال کد گذاری داده ها استخراج گردید،  نشان داد که «عادت واره مصرف الکل»  هم مبین خصلت و رفتار فردی و هم نوعی فضا یا جو اجتماعی است که در مجموعه ای از رسوم، ارزش ها و نهادهای جمعی عینیت یافته است.

ﻣﺸﺮوﺑﺎت اﻟکﻠی از ﺟﻤﻠﻪ ﭘﺮﻣﺼﺮفﺗﺮیﻦ ﻣﻮاد مخدر در ﺳﺮاﺳﺮ ﺟﻬﺎن ﻣﺤﺴﻮب ﻣیﺷﻮند. امروزه مصرف مشروبات الکلی و گرایش به آنها در جوامع مختلف به خصوص در ایران به یک معضل تبدیل شده و شاهد کاهش سن مصرف آن در بین قشرهای مختلف جامعه به ویژه نوجوانان و جوانان هستیم. ﺗﺤﻘیﻖ ﺣﺎﺿﺮ ﺑﺎ ﻫﺪف بررسی علل گرایش مصرف مشروبات الکلی در میان جوانان 18-29 سال  شهر کرمان ﺻﻮرت ﭘﺬیﺮفت. روش ﺗﺤﻘیﻖ، ﭘیﻤﺎیﺸی و اﺑﺰارﺟﻤﻊ آوری اﻃﻼﻋﺎت ﭘﺮﺳﺸ ﻨﺎﻣﻪ ﺑ ﻮد. حجم نمونه بر اساس میزان خطای نمونه گیری در سطح اطمینان 95 درصد تعیین گردید و با خطای نمونه گیری 05/0 درصد، 400 نفر به عنوان نمونه در نظر گرفته شدند. از روش نمونه گیری تصادفی در انتخاب نمونه ها  سود جسته  شد. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات از نرم افزار SPSS و از آماره های توصیفی و استنباطی استفاده گردید. یافته های پژوهش نشان داد که میانگین سنی اولین بار مصرف مشروبات الکلی 17 سال بوده است. همچنین از میان مجموع متعیرهای پژوهش، متعیرهای پیوند افتراقی، وابستگی، تعهد، اعتقاد، الگوی کنترل و نظارت خانواده و دسترسی آسان و ارزان، رابطه معنی داری با گرایش به مصرف مشروبات الکلی داشتند.

شیوه های فرزندپروری، روش هایی است که والدین برای تربیت فرزندان خود به کار می گیرند. در این پژوهش سعی بر آن شده است که رابطه ی بین شیوه های فرزندپروری والدین و اختلالات رفتاری در نوجوانان مورد بررسی قرار گیرد. این تحقیق به روش پیمایشی از نوع توصیفی- تبیینی و همبستگی انجام شده است.  بر اساس نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای، 250 دانش آموز مدارس دخترانه و پسرانه کاردانش شهرستان بیرجند انتخاب شدند و به پرسشنامه شیوه فرزندپروری بامریند (1972) و اختلالات رفتاری راتر (1967) پاسخ دادند. برای تجزیه و تحلیل داده ها از روش رگرسیون همزمان استفاده شد. نتایج تحلیل رگرسیون برای اختلال رفتاری کلی نشان داد شیوه ی فرزندپروری مقتدرانه، قوی ترین پیش بینی کننده است و متغیرهای شیوه ی فرزندپروری مستبدانه، سن پدر، شیوه ی فرزندپروری سهل گیرانه، تحصیلات مادر، جنسیت دانش آموز و سن مادر به ترتیب در مراحل بعدی قرار می گیرند و حدود 16 درصد از واریانس متغیر ملاک را تبیین نموده اند. بنابراین بین شیوه های فرزندپروری مقتدرانه با متغیرهای اضطراب، ناسازگاری اجتماعی و رفتار ضد اجتماعی رابطه ی مسقیم، بین شیوه ی فرزندپروری مستبدانه با متغیرهای اضطراب، ناسازگاری اجتماعی و رفتار ضد اجتماعی و هم چنین بین شیوه فرزندپروری سهل گیرانه و رفتار ضد اجتماعی رابطه ی معکوس وجود دارد.

گویش ها یکی از جنبه های مهم فرهنگی و بهترین نمودار چگونگی نظام اجتماعی یک کشور هستند، بررسی گویش ها با دیدی پژوهشی و زبان شناختی، افزون بر حفظ این میراث گران بها، ما را در شناخت کهن واژه های فراموش شده و احیای دوباره آنها به منظور توانمند سازی نظام واژگانی زبان فارسی یاری می رساند. هدف این جستار آَشنایی بیشتر با پسوند /-ok/ از نظام واژگان یزدی و بررسی و تحلیل این پسوند است. این وند با پیوستن به عناصر قاموسی مختلف، مجموعه ای متنوع از مفاهیم مختلف را پدید می آورد. امروزه، اگر چه به دلیل نفوذ گونه معیار، از میزان زایایی این پسوند کاسته شده است، ولی همچنان در گفتار گویشوران یزدی این پسوند به کار می رود. مفاهیمی که پسوند /-ok/ به عنصر پایه می دهد؛ عبارت اند از تصغیر، تحقیر، صمیمیت، فراوانی، تشبیه، توصیف و معرفگی و ... . در پژوهش حاضر، با تکیه بر انواع متون گفتاری، شفاهی و کتبی همچون مشاهده و ثبت گفتار گویشوران بومی منطقه و نیز گرد آوری داده های مرتبط از طریق متونی همچون واژه نامه ها، فرهنگستان و نمونه های گفتاری، در شناخت ساختار و نقش این عنصر واژه ساز از گونه یزدی کوشیده ایم.

هدف این تحقیق، بررسی جامعه شناختی رابطه سرمایه اجتماعی خانواده و سلامت روان میان زوجین شهر کرمان است. روش تحقیق پیمایشی بوده و از طریق پرسشنامه خود اجرا انجام شده است. جامعه آماری مورد مطالعه، همسران 45-18 ساله است که تعداد 382 نفر از این جمعیت به شیوه نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شده اند. نتایج ضریب همبستگی پیرسون نشان می دهد بین سلامت روانی و متغیر های سرمایه درون گروهی، برون گروهی و نهادی شناختی، منزلت فرد در روابط قدرت خانواده، رضایت زناشویی، احساس رضایت از زندگی، سن ازدواج فرد و همسرش، درآمدفرد ودر آمد همسرش رابطه معنی داری وجود دارد. نتایج تحلیل رگرسیون نیز نشان می دهد که از میان ابعاد متغیر سرمایه اجتماعی و متغیر های زمینه ای چهار متغیر سرمایه درون گروهی شناختی، برون گروهی شناختی، رضایت از زندگی زناشویی و منزلت فرد در روابط قدرت خانواده مهمترین تبیین کننده های سلامت روانی همسران هستند.