علی اردلان

مقدمه: تعیین اولویت های پژوهشی نقش مهمی در جلوگیری از اتلاف منابع دارد و باعث می شود اجرای پژوهش ها بر اساس نیازهای واقعی باشد. در این مطالعه برآنیم تا با تعیین اولویت های تحقیقاتی نظام مدیریت بلایا در استان کرمان در اثربخش تر کردن مدیریت بلایا در این استان قدم برداریم روش: پژوهش حاضر، از نوع کیفی و کاربردی است و جامعه مورد بررسی نیز سازمان های مسئول در مدیریت بحران بوده اند. داده ها به دو صورت میدانی و مطالعه اسناد گردآوری شدند که برای تحلیل آنها از روش تحلیل محتوا و آمار توصیفی استفاده شده است. یافته ها: مهم ترین اولویت های پژوهشی به دست آمده شامل نقش آموزش در کاهش خسارات ناشی از بلایا، تهیه نقشه راه های مناطق مختلف استان، تشکیل بانک اطلاعاتی شهری، روش های بهینه هماهنگی بین سازمانی و درون سازمانی، بررسی میزان رعایت استانداردهای ساختمان سازی در استان، بررسی خطرپذیری شهرستان ها و روستاها در برابر سوانح و ارائه راهکارهای حل معضل کم آبی بود. نتیجه گیری: لازم است فرایند اولویت گذاری به صورت دوره ای به عنوان مثال به صورت سالانه انجام گیرد تا اجرای پژوهش ها بر اساس نیازهای واقعی باشد. همچنین اولویت های تعیین شده، پس از داوری و پایش دقیق به مرحله اجرا درآورده شوند

مقدمه: حوادث طبیعی و انسان ساخت به خصوص آنهایی که در مقیاس بزرگ اتفاق می افتند، علاوه بر ایجاد مرگ و میر و مجروحیت، باعث ایجاد معلولیت های جسمی، روانی و اجتماعی نجات یافتگان از حادثه می شوند . تأمین و ارائه خدمات به موقع، سریع و اثربخش توانبخشی در بلایا می تواند میزان این معلولیت ها را به طور قابل توجهی کاهش دهد . ارائه خدمات توانبخشی در محل حادثه از طرفی یک ضرورت بوده و نبود آن می تواند باعث ایجاد پیامد های منفی فردی، خانوادگی و اجتماعی شود و از طرف دیگر گاهی اوقات انتقال و ارائه این خدمات بسیار مشکل خواهد بود . هدف این مطالعه مرور محدود نیازها، ضعف ها و محدودیت های ارائه خدمات بازتوانی در حوادث و تبیین پتانسیل هایی است که فنّاوری های نوین در پاسخ به این نیازها ایجاد کرده اند . روش ها: در این مطالعه مقالات منتشر شده به زبان انگلیسی در پایگاه های اطلاعاتیLibrary of Congress، Web of Science وPubMed بررسی گردید . کلمات کلیدی مورد استفاده در این مطالعه عبارتند از: بازتوانی (Rehabilitation)، حوادث (Disaster) و فنّاوری (Technology) . محققان با مطالعه خلاصه مقالات هرکدام را که غیرمرتبط با هدف مطالعه بود، حذف و خلاصه مقالات مرتبط با هدف مطالعه را انتخاب کردند . مقاله حاضر، حاصل مطالعه مقالات مرتبط در دسترس می باشد . خطای دسترسی نداشتن به همه مقالات و همچنین خطای انتخاب در این مطالعه وجود دارد . یافته ها : میزان استفاده از فنّاوری های نوین اعم از فنّاوریهای ارتباطی، دیجیتال و نانویی در همه مراحل بحران ازجمله توانبخشی بلایا در حال افزایش است . ارائه خدمات بازتوانی از راه دور، استفاده ازتوان رسانه های دیداری و شنیداری به منظور ارائه خدمات روانی، اجتماعی و حمایتی و همچنین طراحی سیستم های دیجیتال توانبخشی فیزیکی و روانی را می توان نمونه هایی از این فنّاوری ها دانست . نتیجه گیری: رشد سریع و پیشرونده فنّاوری های نوظهور، دورنمای روشن و امیدوارکننده ای را در استفاده از این فنّاوری ها در همه فعالیت های قبل، حین و بعد از بلایا ترسیم کرده است . شناخت چالش ها و نیازهای پیش رو در بازتوانی حوادث و پتانسیل هایی که فنّاوری های نوین در پاسخ به این نیازها خلق کرده اند، نیازمند توجه بیشتر محققان، مدیران و سیاستگذاران می باشد .

مقدمه: توجه کافی به معلولان در همه مراحل مدیریت بلایا اهمیت بسیار دارد، زیرا علاوه بر کاهش آسیب به آنها موجب می شود تا از بروز بسیاری از پیامدهای سوء و غیرقابل جبران بلایا به این گروه جلوگیری شود. تجربیات گذشته حاکی از این است که در برنامه های مدیریت بحران کشور به نیازهای خاص معلولان توجه کافی نشده است. پژوهش حاضر با هدف جمع آوری و مرور مطالعات مربوط به معلولیت در بلایا که توسط پژوهشگران ایرانی در بانک های اطلاعاتی داخلی انجام شده است، ضمن تشریح ویژگی های مستندات موجود، جایگاه معلولان در مطالعات و پژوهش های بلایا را در کشور تبیین می کند. روش: در مهر 1392، شش بانک اطلاعاتی شامل پایگاه اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی، پایگاه جستجوی پژوهشگاه اطلاعات و مدارک علمی کشور، بانک اطلاعات مقالات علوم پزشکی، بانک اطلاعات نشریات کشور، بانک اطلاعات توانبخشی ایران و Med Libبا استفاده از کلیدواژه های معلولیت، معلولان، معلول، بلایا، مخاطرات، حوادث، بحران، زلزله، ناتوانی، ناتوان، افراد ناتوان، جانباز، بدون محدودیت زمانی جستجو شدند. 13624 سند در جستجوی اولیه استخراج شد که در نهایت، پس از غربال گری و بر اساس معیارهای ورود و خروج، 10 مطالعه شامل مقالات و پایان نامه انتخاب و بررسی شد. یافته ها: مقالات وارد شده به بررسی نهایی، به سه گروه تقسیم شدند: 1) بررسی معلولیت قبل از رخداد بلایا (2 مقاله)، 2) مطالعه ناتوانی پس از رخداد بلایا (4 مقاله) و 3) مطالعات مدیریت بلایا شامل مراحل قبل و پس از رخداد بلایا (یک مقاله). پایان نامه ها که مربوط به دو دانشگاه علوم پزشکی کشور (کرمان و علوم بهزیستی و توانبخشی) بودند در دو گروه اول (یک پایان نامه) و دوم (دو پایان نامه) قرار گرفتند. نتیجه گیری: جمع آوری و بررسی شواهد علمی و دانشگاهی موجود در مورد معلولان و بلایا، ناکافی بودن منابع و مستندات علمی را آشکار ساخت و ضرورت بررسی نیازها و چالش های مرتبط با تمامی انواع معلولیت را با تمرکز بر کاهش آسیب و آمادگی مقابله معلولان با انواع بلایای طبیعی و انسان ساخت متذکر گرداند و اهمیت آن را برای متصدیان امر خاطرنشان کرد.

مقدمه: در شرایط بحرانی علاوه بر سازمان های ویژه مدیریت شرایط اضطراری نیاز به حضور نیروهای داوطلب نیز همواره احساس شده است. داوطلبان در مشاغل مختلف می توانند خدمات مورد نیاز را فراهم آورند. در این خصوص هدف مطالعه حاضر بررسی اهمیت و اولویت مشاغل در فعالیت های داوطلبانه بیمارستانی است. روش: پژوهش حاضر از جمله مطالعات کاربردی و بر اساس روش گردآوری داده ها، توصیفی- پیمایشی می باشد. برای گردآوری داده ها از پرسشنامه محقق ساخته در قالب سئوالات پنج گانه لیکرت استفاده شده است. جامعه آماری شامل مدیران، پزشکان، پرستاران در بیمارستان های دانشگاه علوم پزشکی تهران بود که به روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای و با فرمول کوکران، حجم نمونه 180 نفر تعیین شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از آمار توصیفی و آمار استنباطی (آزمون t تک نمونه ای و آزمون فریدمن) استفاده گردید. یافته ها: نتایج تحقیق نشان داد که در بین مشاغل مورد بررسی مشاغل پزشکی (تکنسین های فوریت پزشکی، امدادگر، پرستاری، پزشکی و بهیار) مناسب ترین مشاغل برای نیروهای داوطلب می باشند. در بین مشاغل غیرپزشکی نیز مدیران و کارکنان سازمان ها، تأسیسات و نیروهای مسلح می توانند در اقدامات داوطلبانه برای بیمارستان ها و مراکز درمانی مفید واقع گردند. نتیجه گیری: با توجه به نتایج، آشنایی افراد با بحث امداد و درمان می تواند نقش قابل توجهی در انتخاب افراد به عنوان نیروهای داوطلب داشته باشد. هر چه شغل فرد غیرمرتبط با مباحث بهداشتی درمانی باشد، به همان اندازه برای این قبیل فعالیت ها نامناسب خواهد بود. مقدمه: در شرایط بحرانی علاوه بر سازمان های ویژه مدیریت شرایط اضطراری نیاز به حضور نیروهای داوطلب نیز همواره احساس شده است. داوطلبان در مشاغل مختلف می توانند خدمات مورد نیاز را فراهم آورند. در این خصوص هدف مطالعه حاضر بررسی اهمیت و اولویت مشاغل در فعالیت های داوطلبانه بیمارستانی است. روش: پژوهش حاضر از جمله مطالعات کاربردی و بر اساس روش گردآوری داده ها، توصیفی- پیمایشی می باشد. برای گردآوری داده ها از پرسشنامه محقق ساخته در قالب سئوالات پنج گانه لیکرت استفاده شده است. جامعه آماری شامل مدیران، پزشکان، پرستاران در بیمارستان های دانشگاه علوم پزشکی تهران بود که به روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای و با فرمول کوکران، حجم نمونه 180 نفر تعیین شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از آمار توصیفی و آمار استنباطی (آزمون t تک نمونه ای و آزمون فریدمن) استفاده گردید. یافته ها: نتایج تحقیق نشان داد که در بین مشاغل مورد بررسی مشاغل پزشکی (تکنسین های فوریت پزشکی، امدادگر، پرستاری، پزشکی و بهیار) مناسب ترین مشاغل برای نیروهای داوطلب می باشند. در بین مشاغل غیرپزشکی نیز مدیران و کارکنان سازمان ها، تأسیسات و نیروهای مسلح می توانند در اقدامات داوطلبانه برای بیمارستان ها و مراکز درمانی مفید واقع گردند. نتیجه گیری: با توجه به نتایج، آشنایی افراد با بحث امداد و درمان می تواند نقش قابل توجهی در انتخاب افراد به عنوان نیروهای داوطلب داشته باشد. هر چه شغل فرد غیرمرتبط با مباحث بهداشتی درمانی باشد، به همان اندازه برای این قبیل فعالیت ها نامناسب خواهد بود. مقدمه: در شرایط بحرانی علاوه بر سازمان های ویژه مدیریت شرایط اضطراری نیاز به حضور نیروهای داوطلب نیز همواره احساس شده است. داوطلبان در مشاغل مختلف می توانند خدمات مورد نیاز را فراهم آورند. در این خصوص هدف مطالعه حاضر بررسی اهمیت و اولویت مشاغل در فعالیت های داوطلبانه بیمارستانی است. روش: پژوهش حاضر از جمله مطالعات کاربردی و بر اساس روش گردآوری داده ها، توصیفی- پیمایشی می باشد. برای گردآوری داده ها از پرسشنامه محقق ساخته در قالب سئوالات پنج گانه لیکرت استفاده شده است. جامعه آماری شامل مدیران، پزشکان، پرستاران در بیمارستان های دانشگاه علوم پزشکی تهران بود که به روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای و با فرمول کوکران، حجم نمونه 180 نفر تعیین شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از آمار توصیفی و آمار استنباطی (آزمون t تک نمونه ای و آزمون فریدمن) استفاده گردید. یافته ها: نتایج تحقیق نشان داد که در بین مشاغل مورد بررسی مشاغل پزشکی (تکنسین های فوریت پزشکی، امدادگر، پرستاری، پزشکی و بهیار) مناسب ترین مشاغل برای نیروهای داوطلب می باشند. در بین مشاغل غیرپزشکی نیز مدیران و کارکنان سازمان

مقدمه بلایا حجم زیادی از نیاز های انسانی را ایجاد می کنند. مهم ترین این نیاز ها، نیاز های سلامتی هستند که تأمین آنها موجب کاهش عوارض سوء بلایا می شود. پس از زلزله آذرماه استان خراسان جنوبی، به منظور مدیریت مشکلات سلامت ناشی از زلزله، مرکز بهداشت استان وارد عمل شد. این مطالعه جنبه های مختلف پاسخ حوزه سلامت به زلزله مذکور را مورد بررسی قرار داده است. روش: در این مطالعه موردی-توصیفی، با استفاده از چک لیست هایی که توسط پژوهشگران تهیه شده بود و از طریق مصاحبه با دست اندرکاران سیستم سلامت مناطق زلزله زده، مرور مستندات موجود، مراجعه حضوری پژوهشگران و مشاهده نحوه پاسخ داده ها جمع آوری و تجزیه و تحلیل شده است. یافته ها: زلزله، دو شهرستان قائنات و زیرکوه را لرزاند و موجب مرگ 6 نفر و مصدومیت 23 نفر گردید و 2143 نفر تحت تأثیر قرار گرفتند. زلزله 38 روستای منطقه را از 30 تا 100 درصد تخریب کرد. برای پاسخ به نیازهای ایجاد شده، بلافاصله ارزیابی سریعی از وضعیت و نیازهای سلامت به عمل آمد و با مبنا قرارداده شدن «برنامه ملی عملیات پاسخ بهداشت عمومی در بلایا و فوریت ها»، برنامه ریزی پاسخ به عمل آمد. گرو ه های مختلف کارشناسی مرکز بهداشت استان با همکاری همدیگر خدمات سلامتی لازم را ارائه و وضعیت بهداشتی منطقه را تحت کنترل درآوردند. نتیجه گیری: با اینکه بزرگای زلزله اخیر 5/5 در مقیاس ریشتر بود و اوایل شب اتفاق افتاد ولی موجب مرگ 6 نفر گردید و تعداد زیادی از ساختمان های مسکونی مردم تخریب شد. حوزه سلامت هم با مبنا قراردادن برنامه ملی عملیات پاسخ بهداشت عمومی بلایا و با بسیج همه منابع به نیازهای سلامت ایجاد شده پاسخ مناسبی را فراهم کرد. با این وجود، با توجه به مستعدبودن کشور به انواع مخاطرات، سیستم سلامت باید با انجام تمرینات منظم برای پاسخ به وقایع مشابه آماده باشد

مقدمه: سیل از نظر تلفات جانی و خسارات مالی مهیب ترین بلای طبیعی و مسئول 50%-40% تمام بلایا و مرگ و میرهای حاصل از بلایا در سطح جهان، علت 43% جمعیت آسیب دیده به وسیله کل بلایایی که بین سال های 2009-2000 اتفاق افتاده اند، است. علی رغم وفور زیاد سیل در ایران، هنوز مطالعات زیادی در خصوص نحوه پاسخ سیستم سلامت به سیل به عمل نیامده است؛ لذا این مقاله به بررسی عملیات پاسخ سیستم سلامت به سیل چالدران پرداخته است. روش ها: در این مطالعه موردی- توصیفی، اطلاعات با استفاده از چک لیست هایی که پژوهشگران تهیه کرده بودند و از طریق مصاحبه با دست اندرکاران سیستم سلامت مناطق سیل زده، مرور مستندات موجود، مراجعه حضوری پژوهشگران به منطقه سیل زده و مشاهده نحوه پاسخ جمع آوری شده است. یافته ها: در 25/4/1390 سیلی برق آسا به بخش هایی از شهرستان آسیب وارد کرد. تیم تجسس اولیه بلافاصله به مناطق آسیب دیده اعزام، مراقبت بیماری ها تشدید و 24 نمونه میکروبی آب تهیه شده بود که 6 مورد دارای آلودگی میکروبی بودند. هیچ نمونه شیمیایی تهیه نشده بود. 6 منبع آب آشامیدنی بازسازی و 34 کیلوگرم پرکلرین توزیع شده بود. 206 مورد کلرسنجی به عمل آمده بود که 182 مورد مطلوب بودند. 11 دهنه توالت آسیب دیده بودند که 8 دهنه از آنها بازسازی شده بود. هیچ گونه خللی در روند ارائه خدمات سلامت مادران، کودکان و تنظیم خانواده پیش نیامده بود. نتیجه گیری: خوشبختانه سیل اخیر تلفات چندانی نداشته و به خوبی توسط سیستم سلامت مدیریت شده است؛ ولی برای مدیریت بلایای وسیع تر و با تلفات زیادتر، سیستم سلامت بایستی با تهیه برنامه پاسخ و تمرین آن در مانورهای مختلف، خود و کارکنانش را آماده نگه دارد؛ در غیر اینصورت مدیریت چنین بلایایی بسیار سخت و نتایج آن اسف بار خواهد بود.