ابتسام آل بوبالدی

ظهور شهر به عنوان یک پدیده سازمان یافته اجتماعی، اقتصادی و سیاسی مشروط به فراهم شدن شرایط و مقدماتی است که در حدود ده هزار سال پیش و مقارن با دوران نوسنگی و آشنایی انسان ها با کشاورزی و به تبع آن کند شدن آهنگ کوچ و نیمه یکجانشینی انسان ها همراه بود. سکونتگاه هایی که در زمین های حاصل خیز کشاورزی و در بستر رودخانه ها به وجود آمدند، اولین سکونتگاه های انسانی به شمار می آیند که به تدریج تبدیل به روستاها و شهرها شدند. قلعه سلاسل یکی از قلعه های مهم در تاریخ رویدادهای سیاسی کشور و در عین حال یکی از مراکز مهم فرهنگی – تاریخی در خطه خوزستانی و به ویژه در حوزه تمدنی رودخانه کارون بوده است. این قلعه دارای بخش های متعددی است که در سال 1354 ه . ش به آثار ملی رسیده است. هدف این مقاله بررسی تاریخ شهر و شهرنشینی شوشتر با تاکید بر قلعه سلاسل نمونه ای از تاریخ باستان شناسی ایران می باشد. این پژوهش ازنظر هدف، کاربردی - نظری و ازنظر روش، توصیفی– تحلیلی است. اطلاعات و داده های موردنیاز از طریق روش کتابخانه ای و میدانی جمع آوری شده است. در این پژوهش از روش AHP بهبود یافته استفاده شده است. بر اساس یافته های پژوهش، عامل تاریخچه اقدامات مرمتی انجام شده بر روی قلعه (S21) با وزن 0.154 اولویت اول، عامل نقش قلعه در مدیریت منابع آب شهر (S13) با وزن0.129 اولویت دوم و عامل بررسی پتانسیل گردشگری قلعه (S31) با وزن 0.077 اولویت سوم را در بین 15 زیرمعیار کسب کرده اند همچنین عامل بررسی نقش جوامع محلی در توسعه گردشگری (S33) با وزن 0.027 اولویت آخر را کسب کرده است.

تصویر ذهنی، تصویر یا برداشتی است که هر انسان از خود، دیگران و محیط اطراف دارد. بنابراین پرداختن به مفاهیم ذهنی فرد و شکل گیری تصویر ذهنی از محیط و تأثیر آن در رفتار و همچنین قضاوت نسبت به انتخاب مکان مطلوب برای زنان ضرورت می یابد. فضای شهری عنصر اساسی ساخت شهر است که با کانون راهبردهای اجتماعی مربوط می شود و شکل دهنده ی رفتار و زندگی اجتماعی افراد است. درعین حال فضای عمومی شهری فضایی است که با ساختار کالبدی و کارکرد اجتماعی اش می تواند عرصه ی مطلوبی برای رشد و بالندگی جامعه ی مدنی ارائه دهد. به همین منظور پژوهش حاضر باهدف بررسی معیارهای کالبدی مؤثر بر شکل گیری تصویر ذهنی زنان از فضای شهری مطلوب در شهر اهواز تدوین شده است. این پژوهش به لحاظ هدف، کاربردی و ازلحاظ ماهیت و روش انجام، توصیفی- تحلیلی می باشد. در این پژوهش از مدل SECA جهت تجزیه وتحلیل داده ها استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان داد که 10 عامل بر معیارهای شکل گیری تصویر ذهنی زنان از فضای شهری مطلوب (مطالعه موردی؛شهر اهواز) تأثیرگذار بودند که از این معیارهای کانون های خرید و گردشگری در شهر اهواز، سیتی سنتر مهزیار رتبه اول، بازار امام خمینی رتبه دوم و مرکز خرید برج رتبه سوم را کسب کرده است.

مهاجرت علاوه بر تأثیرات کمی در رشد جمعیت، اثرات قابل توجهی در کیفیت جمعیت مناطق مبدأ و مقصد دارد؛ زیرا با مهاجرت بر توسعه نیافتگی مناطق مهاجر فرست افزوده می شود و از سویی نیروی فعال و پرتحرک در اختیار مناطق مهاجرپذیر قرار می دهد و بدین ترتیب شکاف بین مناطق توسعه یافته و توسعه نیافته را بیشتر می کند. به همین منظور پژوهش حاضر باهدف آینده پژوهی عوامل مؤثر بر مهاجر فرستی شهر اهواز تدوین شده است. این پژوهش به لحاظ هدف، کاربردی و ازلحاظ ماهیت و روش انجام، توصیفی– تحلیلی می باشد. نتایج حاکی از شناسایی 34 عامل مؤثر بر وضعیت مهاجر فرستی شهر اهواز است که در 5 مؤلفه (اجتماعی – فرهنگی؛ اقتصادی؛ زیست محیطی؛ کالبدی؛ و سیاسی- اداری) طبقه بندی شدند و در پنج دسته عامل (تأثیرگذار، دووجهی، تنظیمی، تأثیرپذیر و مستقل) قابل شناسایی هستند. درنهایت با بررسی تأثیرگذاری 34 عامل ذکرشده بر وضعیت مهاجر فرستی شهر اهواز با روش های مستقیم و غیرمستقیم مشخص گردید که عوامل اجتماعی- فرهنگی و کالبدی بیشترین تأثیر را بر آینده پژوهی مهاجر فرستی شهر اهواز داشته است. درنتیجه تحلیل های ماتریس و ارزیابی پلان تأثیرگذاری و تأثیرپذیری عوامل کلیدی با روش های مستقیم و غیرمستقیم، از میان 34 عامل مؤثر، تعداد 15 عامل کلیدی (حقوق شهروندی، آزادی فردی، امنیت، احترام و تعهد، عدالت اجتماعی، فرصت و تنوع شغلی، جرم خیزی در رفتارهای غیراجتماعی، اطمینان کسب وکار، رفاه و سودآوری اقتصادی، امید به پیشرفت، کیفیت آب، سیستم فاضلاب شهری، مدیریت صحیح و کارآمد، امکانات بهداشتی، نرخ تورم) در وضعیت آینده پژوهی عوامل مؤثر بر مهاجرفرستی شهر اهواز نقش دارند.

این پژوهش باهدف بررسی، تدوین و ارزیابی شاخص های کلیدی مؤثر بر وفاداری گردشگران پزشکی خارجی در کلان شهر اهواز انجام شده است. این پژوهش با تمرکز بر شهر اهواز به عنوان یک مقصد بالقوه گردشگری پزشکی در ایران، به دنبال شناسایی و سنجش عواملی است که می توانند وفاداری گردشگران خارجی را تحت تأثیر قرار دهند. در این پژوهش رتبه بندی 30 شاخص بر اساس 5 متغیر شاخص می باشد که توسط دو روش PSI و تاپسیس انجام شد. نتایج هر دو روش پژوهش نشان داد در بین 30 شاخص که شفافیت هزینه ها رتبه اول را کسب کرده است. تخفیف ها و پکیج های ویژه رتبه دوم و پذیرش فرهنگی گردشگران به ترتیب رتبه های دوم و سوم را کسب کرده اند. در این پژوهش نیز از روش بهترین-بدترین (Best-Worst method) استفاده شده است. نتایج این پژوهش نشان می دهد که وفاداری گردشگران پزشکی خارجی در کلان شهر اهواز به مجموعه ای پیچیده از عوامل وابسته است و صرفاً تمرکز بر یک یا دو عامل، نمی تواند به موفقیت در این زمینه منجر شود. بر اساس یافته های پژوهش، پیشنهاد هایی برای بهبود کیفیت خدمات گردشگری پزشکی در اهواز ارائه شده است. این پیشنهاد ها شامل ارتقای استانداردهای درمانی، بهبود خدمات پشتیبانی، ارائه قیمت های شفاف و رقابتی، بهبود زیرساخت های گردشگری و توجه بیشتر به جنبه های فرهنگی و ارتباطی است.

امروزه شکاف بین مناطق کمتر توسعه یافته و توسعه یافته تر باعث شده است که ارزیابی درجه توسعه یافتگی مکان های مختلف موردتوجه سیاست گذاران و برنامه ریزان شهری در تمامی کشورها باشد تا با شناخت مناطق کمتر توسعه یافته در جهت برطرف کردن شکاف بین این مناطق و مناطق توسعه یافته تر قدم برداشت. مراکز بهداشتی- درمانی به عنوان یک شاخص کلیدی و کاربردی در برنامه ریزی های توسعه شهری مطرح می گردد؛ لذا عدم توجه به آن، افزایش مشکلات شهری و شهروندان و همچنین توسعه نیافتگی را به دنبال خواهد داشت. به همین منظور پژوهش حاضر باهدف سنجش مناطق شهری کلان شهر اهواز به لحاظ برخورداری از شاخص های بهداشتی- درمانی تدوین شده است. این پژوهش به لحاظ هدف، کاربردی و ازلحاظ ماهیت و روش انجام، توصیفی– تحلیلی است. اطلاعات و داده های موردنیاز از طریق روش کتابخانه ای و میدانی جمع آوری شده است. جامعه آماری پژوهش حاضر را 15 نفر از خبرگان حوزه پژوهش تشکیل دادند که به صورت هدفمند نمونه گیری شده اند. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از تکنیک ساختاری تفسیری استفاده شد. نتایج پژوهش نشان داد که به لحاظ برخورداری از شاخص های بهداشتی درمانی، مناطق 1 ،2 ،3 ،7 شهر اهواز وضعیت بهتری نسبت به مناطق 4، 5، 6، 8 دارند.