محمدکریم حکمت آرا

با توج ه به نیاز فطری بشر به عبادت و وضعیت کنونی محیط های کاری در ج وامع اسلامی در عصر حاضر نیاز است تا در جهت تحقق فریضه واجب نم از و تق ویت آن در بین محیط های کاری گام ی برداریم؛ از این رو مقال ه حاضر سعی دارد در آغاز به مع رفی عب ادت، حقیقت، اهمیت، آثار و برک ات نم از با توجه به آیات و روایات بپردازد و سپس تأثی ر آن را بر ف رد و جامعه در داشتن وج دانی بیدار برای دستیابی به سع ادت حیات دنی وی و اخروی بحث نماید. در بخش دیگ ر این مق اله بحث راجع به موضوع هایی از قبیل اسرار نم از، علل غفلت از آن و ت أثیراتش بر تعهد شغلی کارکنان بوده که در نهایت با مدیریت صحیح مسئولین در ح وزه کاری خود با بالابردن انگی زه مسئولیت پذیری اف راد در جهت بهره وری بهتر و تع الی تعه د شغلی آنان با توجه به رش د فزاینده اخلاق حرفه ای به کمک فرهن گ اقامه نماز و ارائه راهکارهای کلیدی و سازنده که می تواند از مهم ترین ع وامل رشد و پیشرفت کاری باشد پرداخته شده است.

واژه حکمت دارای سابقه ای قابل توجه در سنت عقلی و نقلی دین مبین اسلام بوده و از سه ویژگی مهم برخوردار است؛ یکی افاضی بودن آن است که خداوند به هر کس بخواهد اعطا می کند، دوم اینکه معرفتی وجودی است که درون انسان را متحول ساخته و او را به سوی تحولات عمیق وجودی سوق داده و منشأ خیر کثیر می شود، سوم دانائی منتهی و منجر به عمل است که نه تنها فکر و اندیشه را متحول می کند، بلکه زیست انسانی را در حوزه عمل هم متحول می سازد. حکمت از منظر مفسران اعم از تشیع و اهل سنت به حکم(درک، عقل)، نبوت، سنت، تفسیر کتاب(قرآن) و... تفسیر شده است اما از نظر نگارندگان بهترین مصداق آن در سنت فکری اسلامی همان فلسفه اسلامی بوده است. لذا در تفاسیر شیعه و سنی می خوانیم مراد از «حکمت»، آگاهی بر مصالح و مفاسد اشیا و افعال و اخلاق و عقاید است، خواه آثار دنیوی باشد، خواه آثار اخروی. همچنین حکمت گاه جنبه «علمی» دارد که از آن تعبیر به «معارف عالیه» می شود، گاه جنبه عملی دارد که از آن تعبیر به «اخلاق و عمل صالح» می گردد.

تمدن اسلامی، درطول تاریخ اسلام دچار فراز و فرودهای بسیاری شده، اما با طلوع انقلاب اسلامی ایران و بیداری اسلامی در کشورهای مسلمان دوباره مورد توجه قرار گرفته است. در این میان، چگونگی ایفای نقش سبک زندگی اسلامی در تمدن سازی اسلامی به عنوان مهم ترین مسأله در بین مؤلفه های فرهنگی برای تکامل روند تمدن سازی مطرح است. روش انجام این پژوهش، ازنظر هدف، کاربردی و ازنظر شیوه انجام، از نوع تحلیل اسنادی در چارچوب نظری امام خامنه ای(مدظله العالی) است که ابعاد، مؤلفه ها و شاخص ها از مضامین بیانات و فرمایشات معظم له با کمک نرم افزارMAXQDA20  استخراج گردیده اند.  با تحلیل 283 مضمون از بیانات معظم له، به تعداد 3 بعد (بینشی، رفتاری، روشی)، تعداد 9 مؤلفه (الزامات حکم رانی در سبک زندگی، تعلیم و تربیت، جلوگیری از نفوذ دشمنان، علم و دانش، عناصر استحکام و وحدت و انسجام اسلامی، قدرت و امنیت ملی، مشارکت های مردمی، مقاومت و ایستادگی و نمادهای ابزاری سبک زندگی) و تعداد 83 شاخص برای این مؤلفه ها استخراج گردیده است. نتیجه این است که نقش سبک زندگی در تمدن سازی عصر حاضر که دنباله رو تمدن اسلامی گذشته است با سیاست گذاری فرهنگی درست در حوزه سبک زندگی اسلامی علاوه بر این که کشور را به سمت یک زندگی بهتر و متمدن سوق می دهد، می تواند در احیاء، اصلاح و تحقق تمدن اسلامی پیشین نقش پیشران و جنبش نرم افزاری را ایفا نماید.

زمینه و هدف: سبک زندگی، سبک کنش بر اساس یک فرهنگ خاص ولی قابل تشخیص است. سبک زندگی حرفه ای فراجا، خصوصیات ویژه ای از سبک زندگی اسلامی را دارد. اهمیت و ضرورت پرداختن به سبک زندگی در این سازمان به لحاظ جایگاه و قداست شغلی و همچنین الگوپذیری جامعه از آن به عنوان نماینده نظام اسلامی یکی از دغدغه های مهم مسئولین است.روش: روش تحقیق تکاملی است، و در روش شناختی نوآوری دارد. از نظر هدف، کاربردی است و با رویکرد ترکیبی (کیفی توصیفی) انجام پذیرفته است. اعتباریابی الگو بر اساس پرسشنامه ای خودساخت یافته به دست آمد. ابعاد و مؤلفه های سبک زندگی حرفه ای و ارتباط بین آنها از خبرگان اخذ شده، و نظرات آنان توسط نرم افزار SPSS تحلیل و برای آزمون روایی همگرایی در نرم افزار SmartPls بررسی شده است.یافته ها: پس از گردآوری اطلاعات از قواعد الگوسازی با اکتشاف الگو در زندگی حرفه ای لایه درون سازمانی پلیس استفاده شد؛ تجزیه و تحلیل اطلاعات با «گمانه زنی، گزینش، پردازش» نسبت به ابعاد و مؤلفه های وصفی الگو، و در مراجعه به عینیت، به تعیین الگوی موضوعی انجامید.نتایج: غنی سازی و اسلامی تر شدن سبک زندگی حرفه ای پلیس از طریق ارتباط با خدا و خود برای خودسازی، در ارتباط با دیگران برای دگرسازی و در ارتباط با محیط برای محیط سازی بهتر به ترتیب اولویت نشأت می گیرد؛ از سوی دیگر، شناخت ابعاد و مؤلفه های این الگو در سطوح مختلف درون سازمانی، و ایجاد ارتباط میان این ابعاد به اکتشاف یک الگوی مهندسی شده در سبک زندگی حرفه ای فراجا می انجامد.

زمینه و هدف: فرهنگ بسان روح جامعه زمینه ساز تکامل و پیشرفت است. کشور در عرصه فرهنگی نیازمند طراحی الگوهایی مبتنی بر مبانی دین اسلامی است. هدف این پژوهش ارائه الگویی اسلامی پیشرفت فرهنگی کشور بر مبنای منظومه اندیشه ای حضرت امام خامنه ای (مدظله العالی)می باشد.روش: روش ﭘﮋوﻫﺶ تکاملی است. از نظر ﻫﺪف ﮐﺎرﺑﺮدی و از ﻧﻈﺮ ﻣﺎﻫﯿﺖ اکتشافی، با رویکرد کیفی در چارچوب نظری منویات حضرت امام خامنه ای (مدظله العالی) می باشد. تجزیه و تحلیل اطلاعات گردآوری شده نسبت به ابعاد و مؤلفه های وصفی الگو انجام می شود؛ اعتباریابی الگو توسط نرم افزار اس پس اس اس با آزمون روایی پایایی با تایید نهایی 45 نفر از خبرگان دانشگاهی انجام می گیرد.یافته ها: این الگو دارای سه بعد (ارکان، سطوح، آثار) است. بعد ارکان شامل سه مولفه (مبناکاوی، هدف گذاری، راهبردنویسی) است؛ بعد سطوح شامل سه مولفه (مفاهیم فرهنگی، ساختار فرهنگی، محصولات فرهنگی) و بعد آثار شامل سه مولفه (تمد ن سازی، جامعه پردازی، خود سازی) می باشند که با تضارب آنها و ایجاد ارتباط میان این 9 مولفه ۲۷ متغیر اولویت بندی شده حاصل می شود.نتایج: از میان آثار الگو، تمدن سازی در اولویت اول است. تمدن سازی وقتی با شتاب و قوت بیشتری انجام می گیرد که فردسازی و جامعه پردازی مناسب به عنوان پشتوانه آن انجام شود، یعنی همچنان در مسیر تمدن سازی باید نسبت به فردسازی و جامعه پردازی پرداخته و اهتمام داشت تا کشور بتواند با توان و قوت کافی برای تمدن سازی پیشرفت نماید.واژگان کلیدی: فرهنگ، الگو، الگوی فرهنگی، پیشرفت فرهنگی، تمدن اسلامی.

زمینه و هدف: هنر ﻣی ﺗﻮاﻧﺪ هر اﻧﻘﻼب، ﺗﻤﺪن و فرهنگ را ﻣﺎﻧﺪﮔﺎر ﻧﻤﺎیﺪ. هدف تربیت هنرمند تراز برای فراگیری هنر انقلابی اﺳﺖ، تا در دل، ﻗﻠﺐ و روح ایشان به منظور ایجاد تعهد به نظام و ادامه دهنده راه انقلاب اسلامی ﺗأﺛیﺮ بگذارد.روش: این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و ازنظر روش، توصیفی و ازنظر گردآوری داده ها، یک مطالعه ترکیبی در چارچوب نظری فرمایشات امام خامنه ای(مدظله العالی) است. در گام اول، با استفاده از روش تمام شمار و فیش برداری، بیانات رهبری بررسی و کلیدواژه های احصاءشده توسط تعداد 5 نفر خبره مورد ارزیابی قرار گرفت که پس از حذف واژه های مشترک و همچنین، اعمال پیشنهادهای دریافت شده، پرسش نامه تدوین، و در سطح جامعه نمونه به تعداد 80 نفر توزیع شد. برای تأیید نهایی ساختار، از تحلیل عاملی تأییدی در نرم افزار3 SMART PLS استفاده شد.یافته ها: الگوی تربیت هنرمند تراز انقلاب اسلامی را می توان با استفاده از سه بعد ساختار دینی و انقلابی با 10 شاخص، تخصص و تعهد هنری با 9 شاخص، فرهنگ سازی و آگاهی بخشی با 8 شاخص و درمجموع، تعداد 27 شاخص کلیدی ارزیابی نمود.نتایج: الگوی هنرمند تراز با بررسی و احصاء تمام شاخص های به دست آمده در سه بعد بصیرت دینی و انقلابی هنرمند تراز، تخصص و تعهد هنری هنرمند تراز، فرهنگ سازی و آگاهی بخشی هنرمند تراز انقلابی اسلامی با شاخص های مربوطه به نتیجه می رسد. 

زمینه و هدف: سازمان ها برای مدیریت زندگی کارکنان خود در ابعاد فردی و اجتماعی نیازمند شناخت پیشران های زندگی آنان می باشند. هدف شناخت پیشران های زندگی سرمایه های انسانی فراجا از دیدگاه حضرت امام خامنه ای می باشد.روش: از نظر هدف کاربردی و از نظر گردآوری داده ها یک مطالعه آمیخته(کیفی-کمی) است. بخش کیفی بیانات امام خامنه ای و در بخش کمی بهره مندی از نظر 10 نفر از خبرگان و 70 نفر از کارشناسان است که با توجه به  نمونه گیری تصادفی و به صورت طبقه ای انتخاب شده اند؛ پژوهش از تکنیک های تحلیل عاملی اکتشافی، تکنیک وزن دهی سوارا و تشکیل پنل دلفی در دو مرحله انجام می شود.یافته ها: از تعداد 283 مضمون احصا شده از بیانات حضرت امام خامنه ای(مدظله العالی)،71 شاخص پیشران زندگی سازمانی پذیرش شد. تحلیل عاملی اکتشافی نشان داد به ابعاد فردی و اجتماعی نامگذاری شوند. هر بعد را خبرگان به مؤلفه های شناختی، گرایشی و فردی تجزیه نمودند. در مؤلفه شناختی ابعاد(فردی 7 شاخص و اجتماعی7 شاخص) در مؤلفه گرایشی: ابعاد(فردی 9 شاخص و اجتماعی8 شاخص)؛ در مؤلفه رفتاری: ابعاد(فردی 22 شاخص و اجتماعی 16 شاخص)حاصل شد. وزن دهی به روش سورا به ترتیب مؤلفه های رفتاری با ضریب تاثیر گذاری 0.387 شناختی با 0.325 و گرایشی با 0.287 قابل توجه است.نتیجه گیری: فراجا به منظور رشد و تعالی سازمانی تلاش دارد تا حرکتی رو به کمال داشته باشد. با چنین حرکت ارزشمندی، و شناخت مهمترین شاخص های پیشران زندگی سازمانی آنان در دو بعد فردی و اجتماعی می توان به تحقق آن کمک نمود.

با گفتمان سازی «جهاد تبیین» ازسوی مقام معظم رهبری(مدظله العالی) در سال های اخیر، زمینه بیداری آحاد جامعه به ویژه جهادگران تبیین فراهم شده است. در این راستا هدف اصلی پژوهش حاضر را می توان شناسایی سازه های مدیریت جهادگران تبیین در جبهه آرایی سیاسی برای مقابله با دشمنان خلاصه نمود. روش پژوهش ترکیبی اکتشافی از نوع متوالی در دو فاز کیفی (تحلیل مضمون بیانات امام خامنه ای) و کمی (اخذ نظر صاحب نظران) انجام می پذیرد. جامعه آماری بخش روایی محتوایی تعداد 5 نفر از خبرگان و در بخش جامعه نمونه آماری تعداد 85 نفر از کارشناسان آشنا به موضوع پژوهش است؛ بررسی پایایی و ارزیابی نهایی مدل در نرم افزار smart pls و تکنیک خبرگی سوارا استفاده شده است. یافته ها شامل 3 سازه اصلی و تعداد 33 شاخص فرعی است. در سازه الزامات و حمایت، شاخص های شناخت دیدگاه و ذائقه مخاطبین و همچنین سطح دانش و تخصص جهادگران تبیین؛ سازه تخصص و مهارت، شاخص های تبیین صریح، شفاف و بدون جانبداری و همچنین بیان درست و واقع بینانه؛ سازه ملاحظات و انتظارات، شاخص های انتقال متعادل مفاهیم در همگرا نمودن تکلیف مداری دینی و ملی می باشند.