زهرا فروتنی

فضیلت سازمانی از جمله مفاهیم مهم و جدید سازمانی است که از روانشناسی مثبت گرا گرفته شده است. پژوهش حاضر با هدف پیش بینی فضیلت سازمانی بر اساس رهبری اخلاقی و هوش معنوی انجام گرفته است. این پژوهش کاربردی از نوع توصیفی- همبستگی است. جامعه آماری شامل کارکنان با تحصیلات کارشناسی به بالا در سازمان فرهنگ و ارشاد اسلامی استان آذربایجان غربی و ابزار گردآوری داده ها سه پرسشنامه استاندارد رهبری اخلاقی براون و همکاران (2005)، پرسشنامه فضیلت سازمانی کامرون و همکاران (2004) و پرسشنامه هوش معنوی کینگ (2008) است. برای تجزیه و تحلیل داده ها و آزمون فرضیه ها، از رگرسیون چندگانه به طور همزمان استفاده شد. یافته های حاصل از آزمون فرضیه ها نشان داد که هوش معنوی و ابعاد آن بر ارتقاء فضیلت سازمانی تاثیر مثبت، مستقیم و معناداری دارد. همچنین تاثیر مثبت، مستقیم و معنادار رهبری اخلاقی و ابعاد آن بر ارتقاء فضیلت سازمانی تایید شد. با توجه به نتایج تحقیق، هوش معنوی و رهبری اخلاقی به ترتیب 11 و 17 درصد از تغییرات فضیلت سازمانی را تبیین می کنند. بر اساس این نتایج میتوان گفت با افزایش دو متغیر پیش بین رهبری اخلاقی و هوش معنوی، متغیر ملاک فضیلت سازمانی ارتقاء می یابد. 

هدف اصلی این مقاله طراحی مدل سازمان هولوگراف به کمک شناسایی عوامل مؤثر در آن است. سازمان هولوگراف با توجه به مؤلفه های ظرفیت سازی پویا، محیط کل گرا، سرمایه انسانی کارآمد، خودمدیریتی فزاینده و ساختار هوشمندانه، درصدد است تا کیفیت کل را در همه اجزا متبلور کند؛ به گونه ای که سیستم توانایی خودسازماندهی داشته باشد. روش پژوهش از نظر ماهیت اکتشافی، از نظر هدف بنیادی کاربردی و از نظر روش توصیفی پیمایشی با رویکرد ترکیبی است. در این مقاله، عوامل اصلی سازمان هولوگراف از عمق مبانی نظری استخراج شده است. به کمک روش دلفی و امتیازدهی به عوامل، از طریق تحلیل عاملی اکتشافی پنج مؤلفه جدید شناسایی و نام گذاری شد. این مؤلفه ها توانستند 056/87 درصد از عوامل مؤثر بر طراحی سازمان هولوگراف را پوشش دهند. طراحی مدل با بهره مندی از روش مدل سازی ساختاری تفسیری انجام گرفت. روایی ابزار را خبرگان امر و جدول واریانس تبیین شده جامع تأیید کردند و پایایی آن به کمک ضریب آلفای کرونباخ (964/0) به تأیید رسید. یافته های پژوهش نشان داد مؤلفه های مدل با یکدیگر ارتباط یک سویه دارند و مؤلفه محیط کل گرا بیشترین تأثیر را بر سایر مؤلفه ها می گذارد.

یکی از مسائل اساسی کشور، بیکاری جوانان است. دولت به عنوان بزرگ ترین کارفرمای کشور، مسئولیت خط مشی گذاری درخصوص کاهش بیکاری جوانان را بر عهده دارد. با توجه به نقشی که کارکنان بخش دولتی در اداره کشور دارند، کیفیت نیروی انسانی دولتی، حائز اهمیت خاصی است. از این رو، تاثیر خط مشی های استخدامی طیف وسیعی از جامعه را در بر می گیرد و با تعیین شرایط و نحوه ورود به خدمت، تأثیر بسزایی بر عملکرد کلی دولت و نظام اداری کشور دارد. در شرایط فعلی کشور ما که با نرخ بالای بیکاری جوانان و شرایط اقتصادی دشوار مواجه است، استخدام در بخش دولتی با استقبال بیشتر جوانان همراه شده و حساسیت موضوع دو چندان گردیده است. بنابراین، خط مشی گذاری نظام جذب و استخدام جوانان در بخش دولتی از اهمیت و حساسیت خاصی برخوردار است و نیازمند مطالعات گسترده و تدوین مدل های مناسب و اثربخش است. در این راستا، هدف تحقیق حاضر طراحی مدل خط مشی گذاری اشتغال جوانان در بخش دولتی است و می کوشد از طریق روش کیفی داده بنیاد، با بکارگیری روش نمونه گیری نظری و با انجام مصاحبه های نیمه ساختاریافته با صاحب نظران این حوزه به این مدل دست یابد.

از این پژوهش، سنجش مدیریت کیفیت فراگیر در دانشگاه پیام نور و ارائه راهکارهایی برای ارتقای مدیریت کیفیت در این دانشگاه است. در این تحقیق، ابعاد مدیریت کیفیت بر اساس مؤلفه های مدل"جان اکلند" عبارتند از: مشتری مداری، مسؤولیت پذیری، مدیریت مشارکتی، آموزش کارکنان، نظارت و ارزیابی نظام مند و بهبود فرهنگ سازمانی. روش تحقیق توصیفی – پیمایشی و جامعه آماری پیام نور استان آذربایجان غربی و ابزار اصلی گرداوری داده ها، پرسشنامه است که براساس مؤلفه های مدل اکلند، تنظیم و روایی و پایایی آن تأیید شد. چون توزیع داده ها نرمال بود، برای آزمون فرضیه ها از (t- Test) استفاده شد. یافته ها نشان می دهد که بین میانگین وضعیت موجود و وضعیت مطلوب مدیریت کیفیت فراگیر در جامعه آماری تحقیق، تفاوت معنی داری وجود دارد؛ البته وضع موجود آن تا حدودی با سنجه های مدیریت کیفیت فراگیر بویژه در سه مؤلفه "مشتری مداری"، "مسؤولیت پذیری"و "نظارت و ارزیابی نظام مند" تطابق داشت؛ ولی چون معیار محقق، امتیاز بالای میانگین بود، فرضیه های مرتبط با این سه مؤلفه نیز تأیید نشدند. 

جهاد علمی به طور مکرر در بیانات امام خامنه ای مورد تاکید قرار گرفته؛ چنانچه یکی از محورهای بیانیه گام دوم انقلاب نیز جهاد علمی است. نظر به اهمیت موضوع، این پژوهش با هدف تبیین ابعاد و مولفه های جهاد علمی در اندیشه امام خامنه ای انجام شده است. نوع تحقیق کیفی است.برای تجزیه و تحلیل داده ها از روش تحلیل مضمون استفاده و300 مضمون پایه، 79 مضمون سازمان دهنده و19مضمون فراگیر استخراج و در سه بعد مبانی، زمینه ها و نتایج دسته بندی شد. بر اساس یافته های تحقیق، مبانی جهاد علمی در اندیشه امام خامنه ای شامل مولفه های: ارزش و اهمیت علم، تکریم علم و معلم در اسلام، علم توام با معنویت، علم اخلاق مدار و عدالت محور، تعلیم و تربیت متعالی وعلم نافع و کاربردی؛ الزامات آن شامل داشتن چشم انداز علمی تمدن ساز، تولید علم و جهاد علمی مستمر، پرشتاب و تمدن ساز، نوآوری وخلاقیت علمی، لزوم تحول عمیق در نظام آموزش و پرورش، لزوم تحول عمیق در نظام آموزش عالی، پژوهش محوری با رویکرد حل مسائل کشور، نخبه پروری و جذب نخبگان، تعامل و هم افزایی علمی و صنعت و اقتصاد دانش بنیان و نتایج آن شامل عزت و اقتدار،پیشرفت همه جانبه،حل مسائل کشور، آینده روشن و کسب مرجعیت علمی در جهان است.بر اساس نتایج تحقیق،امام خامنه ای برجهاد علمی مستمر، پرشتاب و تمدن ساز به عنوان یک فریضه و مطالبه عمومی، برای تولید علم نافع، کاربردی، خلاق و نوآور، همراه با تربیت متعالی، معنویت، اخلاق و عدالت، به عنوان یکی از ارکان تمدن نوین اسلامی و موتور پیشران کشور در جهت حل مسائل کشور و پیشرفت همه جانبه، با هدف شکستن مرزهای کنونی دانش و کسب مرجعیت علمی در جهان تاکید دارند.

هدف: امروزه سازمان ها به دنبال مدیریت مؤثرتر و کاراتر دانش هستند تا دانش سازمان پس از ترک افراد، از دست نرود. نقش مهندس دانش در ثبت تجارب و استخراج دانش ضمنی کارکنان در سازمان، امری بی بدیل است. در این راستا یکی از شکاف های پیش رو، مدل شایستگی های مهندس دانش است. از این رو پژوهش حاضر با هدف احصای شایستگی های مهندسان دانش و طراحی مدل آن انجام شد. روش: این پژوهش کیفی و از نوع کاربردی است. برای تجزیه وتحلیل داده ها، از روش تحلیل مضمون و برای رتبه بندی شایستگی های مهندسان دانش، از آزمون فریدمن استفاده شد. تحلیل مضمون استفاده شده در این پژوهش، از نوع قالب مضامین است. در این روش از ابزار مصاحبه برای استخراج مضامین فرعی و اصلی استفاده شده است. برای انجام این کار، در مرحله اول با تعدادی از متخصصان و مهندسان دانش در شهرداری تهران، جلسه های مصاحبه برگزار شد و پس از شناسایی شایستگی های اصلی و مؤلفه های مهندسان دانش و بر اساس نتایج مصاحبه، مدل شایستگی مهندسان دانش در شهرداری تهران طراحی و تبیین شد. در ادامه، اعتبار این مدل بر اساس نظرسنجی از خبرگان و مدیران دانش سنجیده شد و اولویت بندی شایستگی ها انجام گرفت. نمونه آماری پژوهش حاضر، در مرحله نخست برای شناسایی شایستگی ها، ۱۷ نفر از مهندسان دانش در شهرداری تهران و در مرحله دوم، یعنی اعتبارسنجی و رتبه بندی شایستگی ها، ۱۰ نفر از خبرگان و مدیران دانش بود که به روش نمونه گیری گلوله برفی انتخاب شدند. در مرحله نخست، از مصاحبه های نیمه ساختاریافته به منظور جمع آوری داده ها و در مرحله دوم، از ابزار پرسش نامه برای تعیین اعتبار مدل و از پایایی بازآزمون برای محاسبه پایایی مصاحبه های انجام گرفته استفاده شد. یافته ها: پس از تحلیل مضامین مصاحبه های انجام گرفته، ۱۱۳ کد باز و ۲۴ مضمون فرعی، در قالب چهار مضمون اصلیِ شایستگی های مدیریتی، شایستگی های درون فردی و شخصیتی، شایستگی های میان فردی و ارتباطی و شایستگی های فنی و تخصصی به دست آمد. شاخص های شایستگی های مدیریتی عبارت اند از: مدیریت زمان، دانش مدیریتی، داشتن مسئولیت در سازمان (پُست مدیریتی)، مدیریت جلسه و انگیزه بخشی. شاخص های شایستگی های درون فردی و شخصیتی عبارت اند از: شایستگی های ادراکی، امانت داری، کاریزما، انعطاف پذیری، علاقه مندی، برون گرایی، روحیه جهادی، انضباط کاری و حافظه قوی. شاخص های شایستگی های میان فردی و ارتباطی عبارت اند از: شایستگی های ارتباطی، بی طرفی، مهارت مذاکره، اعتمادسازی، شنود مؤثر، کار تیمی و هوش اجتماعی و شاخص های شایستگی های فنی و تخصصی عبارت اند از: شایستگی های تخصص کاری، مستندنگاری و دانش فنی. نتیجه آزمون فریدمن برای رتبه بندی شایستگی های مهندسان دانش نشان می دهد که از نگاه مدیران دانش، شایستگی های میان فردی و ارتباطی، بیشترین اهمیت را دارد و پس از آن، به ترتیب شایستگی های درون فردی و شخصیتی، شایستگی های فنی و تخصصی و شایستگی های مدیریتی در رده های بعدی قرار دارند. نتیجه گیری: نتایج این پژوهش به عنوان مبنایی برای مدیران شهرداری ها، در حوزه مدیریت دانش، هنگام انتخاب مهندسان دانش بسیار مؤثر است و موجب ارتقای سطح کیفی فرایند مدیریت دانش از طریق استفاده مؤثر از منابع انسانی خواهد بود. همچنین نتایج این پژوهش و شایستگی های مندرج در مدل به دست آمده، می تواند به برنامه های توسعه این شایستگی ها و برنامه های آموزشی در حوزه مدیریت دانش در شهرداری ها، جهت دهی مناسبی دهد و بر اثر بخشی برنامه های مذکور بیفزاید.

هدف: با توسعه فنّاوری های اینترنتی و افزایش زیست مجازی، شگردهای رسانه ای مبتنی بر علوم شناختی برای مدیریت افکار و اذهان عمومی در جهت جنگهای شناختی و ترکیبی افزایش یافته و ضرورت آگاهی بخشی در این زمینه کاملاً احساس می شود. نظر به اهمیت این موضوع، پژوهش حاضر با هدف بررسی تأثیر برخی از شگردهای رسانه ای مبتنی بر علوم شناختی بر اذهان کاربران در فضای مجازی انجام شد. روش: روش پژوهش، پیمایشی و همبستگی از نوع کاربردی بود. جامعه آماری شامل دانشجویان مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه پیام نور مرکز خوی به تعداد 135 نفر و حجم نمونه بر اساس فرمول کوکران 100 نفر و ابزار اندازه گیری داده ها، پرسشنامه محقق ساخته بود که روایی محتوایی آن با استفاده از مبانی نظری و نظر خبرگان و پایایی آن از طریق محاسبه ضریب آلفای کرونباخ تأیید شد. برای اطمینان از نرمال بودن توزیع داده ها، از آزمون کولموگروف اسمیرنف و برای تجزیه و تحلیل داده ها و آزمون فرضیه ها، از آزمون پارامتریک تی تک نمونه ای استفاده شد. یافته ها: تحقیق نشان داد شگردهای رسانه ای اقناع و متقاعدسازی، سوگیری رسانه ای، جریان سازی رسانه ای و دروغ پردازی رسانه ای بر اذهان کاربران فضای مجازی تأثیر مستقیم و معناداری دارند. بر اساس این نتایج، رسانه ها با استفاده از این شگردهای مبتنی بر علوم شناختی قادرند با اغوای مخاطبان خود در فضای مجازی، اذهان و افکار آنان را در جهت دلخواه مالکین رسانه ها هدایت و مهندسی کنند. در راستای نتایج پژوهش پیشنهاد می شود رسانه های متعهد، به ویژه رسانه ملی، قبل از شکل دهی افکار عمومی توسط رسانه های معاند، روایت اول و درست از رویدادها را به طور پیش دستانه منتشر و تبیین کنند.