لیلا قزاقی

زمینه: از آنجا که مدرسه محور آموزش وپرورش بوده، می توان از الگوی رهبری توجهی، به سبب ظرفیت روانشناختی، کل گرایانه و تحول گرای آن در مدیریت این سازمان دانش محور نهایت استفاده را برد. بنابراین انجام مطالعه در این زمینه برای مدیران و متولیان سازمان آموزش و پرورش در جهت شناسایی ابعاد و مؤلفه ضروری بود. هدف: این مطالعه با هدف شناسایی ابعاد و مولفه های روانشناختی- محیطی رهبری توجهی در سیاستگذاری آموزش وپرورش ایران انجام شد. روش: پژوهش از نوع کیفی و تحلیل مضمون بود. جامعه آماری این پژوهش را کلیه اسناد در زمینه علوم تربیتی و آموزش کشور تشکیل می دهد و نمونه آماری آیین نامه اجرایی مدارس (1400) بوده است که پرسش این پژوهش بر آن اعمال شده است، سند آیین نامه اجرایی مدارس بوده است. داده های حاصل از کدگذاری به کمک روش تحلیل مضمون (کلارک و براون، 2018) تحلیل شد. یافته ها: یافته های حاصل از انجام تحلیل مضمون به موارد بسیار زیادی درباره ابعاد و مولفه های روانشناختی- محیطی رهبری توجهی اشاره کرده اند که پس از تحلیل به سه مضمون فراگیر و 14 مضامین سامان دهنده اصلی که شامل تمرکز درون شخصی (فلسفی، فیزکی، معنوی، روانی و عاطفی)، تمرکز بیرونی (فردی، تیمی، اجتماعی و سازمانی) و تمرکز زمانی (حال، آینده، گذشته، آینده میان مدت و آینده کوتاه مدت) طبقه بندی شدند. نتیجه گیری: از آنجا که این سند مدیر را مهمترین رکن مدرسه می داند چارچوب روانشناختی و محیطی را برای او در مقام مدیر- رهبر در مدرسه فراهم می آورد که بتواند به دیدی روشن به هدایت آموزش و پرورش در مدرسه بپردازد. همچنین باوجود آنکه از منظر رهبری توجهی، سند مورد نظر قابلیت ها و ظرفیت های چشمگیری برای خروج آموزش وپرورش از وضعیت موجود دارد، منتهی نیازمند تمهیداتی است که بتواند هرچه بهتر در عمل واقعیت پیدا کند.

هدف از این پژوهش، واکاوی الگوی رهبری توجهی در مدیران زن آموزش وپرورش استان کرمانشاه بود. نوع پژوهش ازنظر هدف کاربردی – توسعه ای و ازنظر ماهیت داده ها، کیفی – کمی می باشد. در مرحله کیفی پژوهش بر اساس نظریه داده بنیاد با استفاده از مصاحبه های نیمه ساختاریافته به روش غیر تصادفی هدفمند در بین 15 نفر از مدیران زن و خبرگان مدیریت آموزش وپرورش و با معیار اشباع داده ها، ابعاد الگوی رهبری توجهی شناسایی شد. نتایج حاصل از بخش کیفی نشان داد الگوی پیشنهادی نهایی شامل شش بُعد اصلی است که شامل شرایط علی (بهره وری مدارس و ارزیابی خلاقانه)، پدیده محوری (رهبری همدلانه و تغییر و نوآوری)، شرایط زمینه ای (فرهنگ سازمانی و ساختار سازمانی)، شرایط مداخله گر (الزامات محیطی و کمبود مهارت های نرم)، راهبردها (همسوسازی آموزش پایدار و توسعه فردی) و پیامدها (تحلیل پیشگویانه و تصمیم سازی چابک) می باشند. در بخش کمی پژوهش با بررسی نمونه 200 نفرِ از مدیران زن مدارس به روش طبقه ای- تصادفی نتایج بخش کیفی با استفاده از پرسش نامه محقق ساخته بررسی شد. روایی و پایایی پرسشنامه تائید و درنهایت داده ها با استفاده از مدل سازی معادلات ساختاری با استفاده از نرم افزار pls3 تجزیه وتحلیل شد. نتایج حاصل از بخش کمی پژوهش نشان می دهد الگوی طراحی شده برازش مناسبی دارد. الگوی رهبری توجهی به مدیران زن آموزش وپرورش کمک می کند تا با بهره گیری از مؤلفه های رهبری توجهی و تمرکز بر پدیده محوری مانند رهبری همدلانه و تغییر و نوآوری، محیطی یادگیری محور و کارآمدتر ایجاد کنند که به بهبود کیفیت آموزش وپرورش می انجامد.

مقدمه و هدف: به منظور سنجش اثربخشی سیستم آموزشی در مراکز آموزشی ، منابع انسانی از بهترین ملاک های سنجش اثر بخشی هستند، بنابر این پژوهش حاضر با هدف طراحی و تبیین مدل سنجش اثربخشی سیستم آموزشی بر مبنای استراتژی های منابع انسانی در دانشگاه فرهنگیان ایلام انجام شد. روش شناسی پژوهش: برای انجام این پژوهش که به روش ترکیبی (کیفی-کمی) انجام شد در بخش کیفی از مطالعات کتابخانه ای پیرامون موضوع انجام گردید و به منظور شناسایی مؤلفه ها، ابعاد و شاخص های مؤثر در اثربخشی طی مراحل مختلف مصاحبه هایی انجام شد. جامعه آماری پژوهش شامل مربیان و مدرسان آموزش، کارشناسان آموزش و صاحب نظران دانشگاهی فرهنگیان ایلام بود که به روش نمونه گیری در دسترس تعداد 38 تفر انتخاب شدند. یافته ها: این مدل داراس سه بعد درونداد، بعد پردازش و بعد برونداد بود. بعد درونداد شامل 8 مؤلفه و۳۳ شاخص، بعد پردازش شامل یک مؤلفه و چهار شاخص و بعد برونداد شامل یک مؤلفه و چهار شاخص بود. مدل حاصل از تحلیل داده ها شامل 10 مولفه هدف گذاری و برنامه ریزی، محتوای دوره امکانات و تجهیزات آموزشی، منابع مالی ، فراگیران، نیازسنجی آموزشی، کارشناسان و عوامل اجرایی، بررسی ویژگی های مدرسان و مربیان، نحوه اجرای دوره های آموزشی و عملکرد و نتیجه است، همچنین نتایج آزمون فریدمن نشان داد بین شاخص های مربوط به مؤلفه موثر بر اثر بخشی آموزشی مولفه بررسی ویژگی های مدرسان و مربیان، نیازسنجی آموزشی دارای رتبه اول و دوم اولویت است.

مقدمه و هدف : مدارس از مهم ترین ارکان توسعه هر کشوری هستند زیرا نیروی انسانی متخصص و کارآمد را برای آن کشور تربیت می کنند؛ اما همه گیری ویروس کرونا همه سازمان ها و  رسالت مدارس و سیستم آموزشی را نیز تحت تأثیر قرار داده است. هدف از انجام این پژوهش واکاوی ابعاد و مؤلفه های رسالت مدارس در شرایط پسا کرونا به منظور پیشنهاد برنامه مدون برای مدیریت شرایط پسا کرونا در مدارس بود. روش شناسی پژوهش : رویکرد پژوهش، کیفی و از روش نظریه داده بنیاد استفاده شد. جامعه آماری شامل متخصصین رشته مدیریت آموزشی بود که برای گردآوری داده های کیفی با 14 نفر از متخصصین رشته مدیریت آموزشی مصاحبه انجام شد. در این پژوهش، از روش نمونه گیری هدفمند استفاده شد. روش نمونه گیری به صورت هدفمند تا جایی ادامه یافت که پژوهشگر با استفاده از مصاحبه نیمه ساختاریافته با اعضای نمونه به اشباع نظری رسید. یافته ها : با استفاده از نتایج حاصل از بررسی مبانی نظری و پیشینه پژوهش، بررسی اسناد و تجزیه وتحلیل محتوای مصاحبه ها، مؤلفه ها و ابعاد رسالت مدارس شناسایی شد. طی این سه مرحله 148 کد باز، 13 کد محوری و 5 کد انتخابی شناسایی شد که  رسالت مدارس در شرایط پسا کرونا شامل پنج  رسالت حفظ سلامت روانی و جسمی، ارتقای وضعیت مالی و اقتصادی، ارتقای آموزشی و فرهنگی، ارایه مشاوره و  رسالت ارزیابی مستمر شد. بحث و نتیجه گیری: نتایج نشان داد مدارس در پساکرونا دارای رسالت هایی هستند که باید در ابتدا شناسایی شوند و برای پیشبرد اهداف تعلیم و تربیت به این رسالت ها عمل گردد.