سید غلامرضا جعفری

ورزش قهرمانی یکی از مؤلفه های اثرگذار بر هویت و برند ملی کشورها به شمار میرود و ارتقاء آن نیازمند رویکردی جامع، نظاممند و فرابخشی است. پژوهش حاضر با هدف ارائه چشم اندازی نوین در سیاست گذاری ورزش قهرمانی ایران، به بررسی گذار از رویکرد دولتی محور به الگوی خصوصی گرایی در طراحی مدل توسعه ای پرداخته است. این مطالعه با رویکرد کیفی و بهره گیری از نظریه داده بنیاد به شیوه نظاممند استراوس و کوربین (2008) انجام شده و اطلاعات آن از طریق مصاحبه های نیمه ساختاریافته با 18 نفر از خبرگان منتخب حوزه ورزش گردآوری گردید. تحلیل داده ها منجر به استخراج سه مقوله محوری شامل: «حضور پایدار بخش خصوصی»، «اهداف ورزش قهرمانی» و «روند ایدهآل خصوصی سازی» گردید. همچنین 6 مقوله علی (الزامات ملی و بین المللی، اقتصاد ملی و ورزشی، واگذاری نقش دولت، موفقیت های بین المللی، توسعه کلان ورزش و اصلاح مقررات)، 6 مقوله مداخله گر (نفوذهای سیاسی، امنیت سرمایه، تفکر خصوصی گرا، بوروکراسی، کیفیت خدمات و محدودیت های زمانی) و 7 مقوله زمینه ای (حمایت های اولیه، زیرساخت ها، مالکیت فکری، اسناد بالادستی، مدیریت سیستمی و ارزیابی) شناسایی شدند. راهبردهایی چون تقویت دیپلماسی ورزشی، کارآفرینی، مشارکت هواداری، توانمندسازی فناورانه و طراحی مدل بهینه، از جمله مسیرهای تحول آفرین پیشنهادشده هستند. در نهایت، پیامدهایی نظیر شکوفایی برند ملی، خودکفایی اقتصادی، توسعه فناوری و اصلاح ساختار ورزش قهرمانی مورد انتظار است. این نتایج می تواند برای سیاست گذاران و متولیان امر علی الخصوص وزارت ورزش و جوانان راهگشا باشد.

پژوهش حاضر با هدف ارائه یک مدل کاربردی درباره عوامل مؤثر بر موفقیت گل زن ترین بازیکن فوتبال ملی جهان، علی دایی، از طریق طرح نظریه داده بنیاد انجام شد. جامعه آماری متخصصان حوزه فوتبال و اساتید دانشگاه بودند. نمونه گیری به روش هدفمند و گلوله برفی انجام گرفت و درنهایت پژوهشگر با 11 مصاحبه به اشباع نظری رسید. اعتبار یافته ها از طریق استفاده از افراد آگاه و منابع مکتوب، انتقال پذیری نتایج پژوهش، استخراج حداکثری و غیرتکراری داده ها انجام شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از کدگذاری باز، محوری و انتخابی توسط نرم افزار مکس .کیو.دی.ای. نسخه 18 استفاده شد. نتایج نشان داد که 140 کد مفهومی با هفت مقوله فرعی و دو مقوله اصلی در قالب ابعاد شش گانه شامل عوامل علّی (پنج مقوله)، عوامل زمینه ای (سه مقوله)، مقوله مرکزی (سه مقوله)، راهبردها (هشت مقوله)، شرایط مداخله گر (پنج مقوله) و پیامدها (شش مقوله) استخراج شدند. یکپارچه سازی مقوله ها بر مبنای روابط موجود بین آن ها حول محور عوامل مؤثر بر موفقیت گل زن ترین بازیکن فوتبال ملی، شکل دهنده مدل پارادایمی است و راهبردهایی نظیر عوامل درون فردی و عوامل برون فردی و پیامدهایی همچون ارتقای جایگاه اجتماعی، شهرت، محبوبیت و موفقیت را در پی دارد.