الهه کشاورز

مفاهیم علمی با مقوله حفاظت از محیط زیست ارتباط تنگاتنگ دارند. محلول شیمیایی و مفاهیم وابسته به آن از موضوعات پرتکرار در حوزه محیط زیست است. ازجمله اساسی ترین فعالیت هایی که در اغلب کشورهای دنیا در راستای مدیریت پسماند و پساب ها انجام می شود، آگاه و حساس کردن انسان ها از اوان کودکی است. هدف مطالعه حاضر بررسی میزان تصور دانش آموزان مقطع ابتدایی به مفهوم محلول شیمیایی، برای تغییر رفتارهای مخرب نسبت به منابع آبی می باشد. طرح پژوهشی حاضر از نوع ترکیبی می باشد. روش پژوهش نیز تحلیل محتوا از نوع تجمعی است. جامعه آماری، مجموعه نقاشی های کودکان مقطع ابتداییِ منطقه بندرکیاشهر است که تعداد 154 نمونه از نقاشی های دانش آموزان به صورت هدفمند انتخاب شد و مفاهیم مربوطه در نقاشی ها به شیوه توصیفی - تفسیری تجزیه وتحلیل گردید. ابزار جمع آوری داده ها، فیش برداری از مطالب و منابع مرتبط و نیز انتخاب مفاهیم موردنیاز از تعاریف مرتبط با موضوع محلول شیمیایی در متون علمی معتبر می باشد. سؤال اساسی پژوهش حاضر این بود که با توجه به مفاهیمِ نقاشی دانش آموزان، درک و شناخت آنان از مفاهیم زیست محیطیِ وابسته به محلول شیمیایی چگونه است؟ بر طبق یافته های این پژوهش، کمترین توجه و درک کودکان به مؤلفه های زیست محیطیِ مبحث محلول، شامل: احتیاط در برخورد با محلول های آسیب رسان، عدم تماس با محلول های ناشناس، تأثیر اندازه ذرات در حل شدن سریع تر و عدم مخلوط کردن انواع شوینده است. درنتیجه با توجه به آمادگی ذهنی و شناختی بالای کودکان برای یادگیری، نیاز مبرم به آموزش های زیست محیطیِ اثربخش در دوران کودکی وجود دارد.

مقدمه: دروس علوم پایه در برنامه درسیِ رشته های علوم پزشکی جایگاه ویژه ای دارد. در این راستا لازم است تغییرات کارآمدی در رویکردهای آموزشیِ مرتبط با این دروس ایجاد شود. هدف پژوهش حاضر تعیین مولفه های رویکرد تفکر طراحی در آموزش علوم پایه به کمک فراترکیب است. روش کار: روش پژوهش در این مطالعه فراترکیب است که با استفاده از رویکرد 7 مرحله ای سندولسکی و باروسو تدوین شده است. جامعه آماری، شامل تمامی پژوهش های مرتبط با موضوع از سال 2012 تا 2021 هستند که از پایگاه های نشریات انگلیسی به صورت نظام مند، با استفاده از کلیدواژه هایDesign thinking and Science Design thinking and Pedagogy, Design thinking and Basic Sciences, وDesign thinking and Education جستجو گردید و با رعایت معیارهای ورود و خروج، مورد بررسی قرار گرفته و از مجموع 128 پژوهشِ شناسایی شده، تعداد 8 سند با روش کدگذاری سه مرحله ای کوربین و اشتراوس مورد تجزیه و تحلیل واقع شد. یافته ها: مهم ترین مولفه های رویکرد تفکر طراحی در آموزش علوم پایه را می توان در قالب مدلی با 5 مقوله اصلی، 11 مقوله و 37 مفهوم تدوین نمود که مقوله های اصلی شامل ویژگی های عاطفی، یادگیری، شناختی، اجتماعی و بازدارندگی می باشند. نتیجه گیری: انتظار می رود یافته های این پژوهش جهت استفاده ی برنامه ریزان آموزش پزشکی در راستای سازماندهی فرایند آموزشِ دروس علوم پایه مورد بهره برداری قرار گیرد و اصول آموزشی با توجه به ظرفیت رویکرد تفکر طراحی، تدوین گردد.

مفاهیم علمی با مقوله حفاظت از محیط زیست ارتباط تنگاتنگ دارند. محلول شیمیایی و مفاهیم وابسته به آن از موضوعات پرتکرار در حوزه محیط زیست است. ازجمله اساسی ترین فعالیت هایی که در اغلب کشورهای دنیا در راستای مدیریت پسماند و پساب ها انجام می شود، آگاه و حساس کردن انسان ها از اوان کودکی است. هدف مطالعه حاضر بررسی میزان تصور دانش آموزان مقطع ابتدایی به مفهوم محلول شیمیایی، برای تغییر رفتارهای مخرب نسبت به منابع آبی می باشد. طرح پژوهشی حاضر از نوع ترکیبی می باشد. روش پژوهش نیز تحلیل محتوا از نوع تجمعی است. جامعه آماری، مجموعه نقاشی های کودکان مقطع ابتداییِ منطقه بندرکیاشهر است که تعداد 154 نمونه از نقاشی های دانش آموزان به صورت هدفمند انتخاب شد و مفاهیم مربوطه در نقاشی ها به شیوه توصیفی - تفسیری تجزیه وتحلیل گردید. ابزار جمع آوری داده ها، فیش برداری از مطالب و منابع مرتبط و نیز انتخاب مفاهیم موردنیاز از تعاریف مرتبط با موضوع محلول شیمیایی در متون علمی معتبر می باشد. سؤال اساسی پژوهش حاضر این بود که با توجه به مفاهیمِ نقاشی دانش آموزان، درک و شناخت آنان از مفاهیم زیست محیطیِ وابسته به محلول شیمیایی چگونه است؟ بر طبق یافته های این پژوهش، کمترین توجه و درک کودکان به مؤلفه های زیست محیطیِ مبحث محلول، شامل: احتیاط در برخورد با محلول های آسیب رسان، عدم تماس با محلول های ناشناس، تأثیر اندازه ذرات در حل شدن سریع تر و عدم مخلوط کردن انواع شوینده است. درنتیجه با توجه به آمادگی ذهنی و شناختی بالای کودکان برای یادگیری، نیاز مبرم به آموزش های زیست محیطیِ اثربخش در دوران کودکی وجود دارد.  

پژوهش حاضر با هدف بررسی تأثیر روش تدریس مبتنی بر رویکرد اکتشافی و مقایسه آن با روش سخنرانی بر انگیزه تحصیلی دانشجویان دانشگاه فرهنگیان انجام شده است. این مطالعه از نظر هدف کاربردی و از نظر روش، نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون و پس آزمون و گروه گواه است. جامعه آماری متشکل از دانشجویان رشته آموزش ابتدایی دانشگاه فرهنگیان استان گیلان است. در این پژوهش 30 نفر از دانشجویان به روش هدفمند انتخاب شده و به طور تصادفی به عنوان نمونه پژوهش به دو گروه مداخله اکتشافی و سخنرانی تقسیم شدند. ابزار اندازه گیری عبارت است از پرسشنامه انگیزش تحصیلی والرند، که در دو نوبت به صورت پیش آزمون و پس آزمون برگزار گردید. در این پژوهش پایاییِ پرسشنامه با استفاده از آزمون آلفای کرونباخ عدد 81/0 به دست آمد. بسته آموزشیِ روش های تدریس، بر مبنای مفاهیم پایه شیمیِ کتاب های علوم تجربی تدوین گردید و در مدت زمان 45 دقیقه در 4 جلسه تدریس شد. یافته های پژوهش حاکی از آن است که انگیزه بیرونی دانشجویانی که به روش اکتشافی آموزش دیدند، به طور معناداری افزایش پیدا کرده است، در صورتی که افزایش در مولفه های انگیزش درونی و بی انگیزگی معنادار نمی باشد. انتظار می رود با فراهم نمودن موقعیت های یادگیری مناسب که در بردارنده توجه به شرایط فردی فراگیران باشد و با صرف زمان متناسب با فعالیت های کاوشگرانه، بتوان به ارتقای انگیزش در همه ابعاد آن دست یافت.

آموزه های زیست محیطی سرمایه گذاری عمده ای برای تبدیل شدن فراگیران به شهروندانی فعال در زمینه حفاظت از محیط زیست است. هدف اصلی پژوهش حاضر، بررسی میزان درک و توجه دانش آموزان به مسایل مرتبط با حفاظت از محیط زیست است. روش پژوهش در مطالعه ی کیفی حاضر، روش تحلیل محتوای بصری با ابزار جدول تحلیل محتوا شامل 5 مولفه اصلی: بهینه سازی جمع آوری و حمل و نقل مواد زائد جامد، بهینه سازی فناوری دفع مواد زائد شهری، توجه به امر بازیافت زباله، ایجاد فرهنگ تولید کمتر زباله، آموزش بهداشت و افزایش آگاهی و 25 مفهوم فرعی است. این پژوهش کاربردی و از لحاظ نحوه گردآوری داده ها، توصیفی می باشد. با بررسی دقیق مفاهیم زیست محیطی در 19 مورد از نقاشی های کودکان و با جستجو در اسناد پژوهشی، عوامل موثر بر بهبود بهره وری مدیریت مواد زائد شناسایی و سپس تصاویر مورد تجزیه و تحلیل واقع شد. به منظور سنجشِ پایایی تحلیل محتوا، واحدهای تحلیل کدگذاری شده و پژوهشگران نسبت به آن توافق نمودند. یافته ها نشان می دهد، بیشترین توجه و درک کودکان نسبت به آموزه های زیست محیطی در حوزه ی مدیریت مواد زائد، مربوط به مفهوم بهینه سازی جمع آوری و حمل و نقل مواد زائد و کمترین توجه مربوط به ایجاد فرهنگ تولید کمتر زباله است.

فراگیران با استفاده از ابزارهای مناسب آموزشی، فرصت استدلال، تجزیه و تحلیل، نوآوری، خود ارزیابی و اصلاح ایده ها را خواهند داشت. قیاس ابزار مناسبی برای فرایند یاددهی- یادگیری است. یاددهنده با استفاده از این ابزار در میدان عمل و با انتخاب مناسب از میان قیاس های مختلف و الگوهای گوناگون آن می تواند نقش تسهیلگری خود را موثرتر به انجام رساند. بنابراین آموزشگرانِ شیمی عرصه ی خلاقانه ای را در اختیار خواهند داشت تا با استفاده از منابع معتبر و امکانات محیط آموزشی و تامل بر تجربه های خود در کلاس های شیمی، ابعاد گوناگون این رویکرد را بیازمایند. در این مقاله، ابتدا مراحل اجرای قیاسگری تبیین می گردد و سپس نمونه هایی از قیاس های معتبر که اثربخشی آنان در پژوهش های بین المللی معنادار بوده است، در خصوص آموزش برخی از مفاهیم شیمیِ محلول مورد بررسی قرار می گیرد.

اغلب فراگیران آمادگی لازم برای ایده پردازی و بکارگیری خلاقیت در یادگیری مفاهیم مشکل و ناآشنای علوم تجربی را ندارند. تفکر طراحی مبتنی بر روش های خلاقیت است. در تفکر طراحی ذهن برای درگیر شدن با هر موضوع و این که همه چیز را به صورت یک مساله ببیند عادت می کند. بنابراین در این شیوه مدل های ذهنی جدید به فراگیران آموزش داده می شود که در فضای سازنده گرا می تواند برای پیشرفت خلاقیت و یادگیری دروس آنان بسیار مفید واقع شود. مطالعه حاضر می کوشد با تشریح مراحل پنج گانه تفکر طراحی به ارایه مدلی جهت بکارگیری خلاقیت فراگیران در بکارگیری مفاهیم وابسته به شبکه بلور بپردازد.