محمدتقی جغتایی

بررسی رشد روانی - حرکتی کودکان از جمله مقوله های مورد توجه متخصصان اطفال و توانبخشی می باشد. این رشد وابسته به چگونگی روند تکامل سیستم اعصاب مرکزی می باشد و لذا هر گونه اختلال در روند تکامل این سیستم می تواند باعث بروز اختلالات قابل توجه در زمینه های حسی، حرکتی و شناختی شود. گذر طبیعی از مراحل مختلف رشدی پایه و اساس پیشرفت کودک برای نیل به سطح شناختی مطلوب می باشد. کودکان عقب مانده ذهنی علاوه بر نقص در توانمندی های ذهنی، در زمینه حرکات درشت حرکات ظریف، مهارت های درکی - حرکتی، جهت یابی و تعادل نیز دارای اختلالات قابل توجه می باشند. صرف نظر از اتیولوژی بروز عقب ماندگی های ذهنی و اختلالات ناشی از آن، چگونگی تکامل کارکردی مغز در روند پردازش درون داده های حسی و برون داده های حرکتی؛ بستر مهمی را در توان بخشی این کودکان فراهم می آورد که باید مورد توجه قرار گیرد. در این میان توجه به پدیده طرفی شدن کارکردی نیمکره های مغز، غلبه طرفی، که بخشی از روند تکامل طبیعی مغز می باشد، که در به کارگیری روش های درمانی حسی - حرکتی توان بخشی در مورد کودکان عقب مانده؛ بسیار مهم می باشد. از آنجا که تاکنون در زمینه بررسی مقایسه ای کارکردهای غلبه طرفی مغز در بین کودکان سالم و عقب مانده در کشور ما مطالعه ای انجام نشده است، در تحقیق حاضر به مقایسه پارامترهای کارکردی معرف طرفی شدن مغز شامل غلبه طرفی بینایی، شنوایی، حرکات دست و حرکات پا در دو گروه کودکان سالم و عقب مانده با سن عقلی یکسان از طریق به کار بردن جدول ارزیابی رشد عصبی - مغزی دلاکاتو پرداختیم بررسی آماری نتایج به دست آمده نشان دهنده تفاوت معنادار در اغلب پارامترهای شاخص غلبه کارکردی طرفی مغز بین دو گروه کودکان یاد شده است. با توجه به نتایج حاصل؛ اعتقاد ما بر این است که روند متفاوت طرفی شدن کارکردی مغز در کودکان عقب مانده ذهنی، دقت و احتمالا تجدیدنظر در روش های توانبخشی این کودکان را ایجاب می نماید.

"هدف: بررسی یادگیری صریح در بیماران مبتلا به سکته مغزی یک طرفه و مقایسه آن با افراد سالم و تعیین نقش عوامل مؤثر بر یادگیری این بیماران هدف این مطالعه می باشد. روش بررسی: در این تحقیق تحلیلی مورد - شاهدی، از یک نرم افزار کامپیوتری جهت بررسی یادگیری حرکتی استفاده شده است که طی آن 4 مربع با رنگهای مختلف بر صفحه نمایشگر ظاهر می شد و داوطلب به محض مشاهده هر مربع باید کلید تعریف شده مرتبط با آن را فشار می داد. 15 بیمار مبتلا به سکته مغزی با انتخاب هدفمند و غیر تصادفی و 15 فرد سالم همسان که با گروه مورد جور شده بودند، در این تحقیق شرکت داشتند. در روز اول 8 بلوک حرکتی تمرین می شد. 24 ساعت بعد یک آزمون یادآوری از داوطلبین بعمل می آمد که شامل دو بلوک حرکتی با الگوی منظم بود. همه داوطلبین راست دست بوده و بیماران نیز دارای ابتلای سمت راست بوده و با همان سمت مبتلا تمرین را انجام می دادند و زمان سکانسها و بلوکهای حرکتی به عنوان متغیر تحقیق اندازه گرفته می شد. یافته ها: انجام بلوکهای تحقیق در بیماران با اختلاف معنی داری کندتر از افراد سالم بود (05/0 P<). بین زنان و مردان چه در بیماران و چه در افراد سالم اختلاف معنی داری وجود نداشت. همچنین متغیرهای سن، جنس و سطح تحصیلات تأثیر قابل توجهی بر نتایج تحقیق نداشت(05/0 P>). زمان انجام بلوکهای حرکتی در دفعات آخر نسبت به دفعات ابتدایی کاهش معنی داری در هر دو گروه داشت(05/0 P<). نتیجه گیری: اگرچه بیماران مبتلا به سکته مغزی یک طرفه، درمجموع حرکت را کندتر از افراد سالم همسان انجام می دادند، اما یادگیری حرکتی که بصورت کاهش پایدار در زمان بلوکها تعریف شده بود، در هر دو گروه سالم و بیمار وجود داشت. به عبارت دیگر بیماران مبتلا به سکته مغزی در طی انجام حرکت با دست مبتلا قابلیت یادگیری حرکتی را دارا هستند. "

مقدمه: اختلال طیف اوتیسم ، یک اختلال عصبی رشدی است که با نقص در ارتباطات اجتماعی و الگوهای رفتاری کلیشه ای مشخص می شود. نشان داده شده است که دارویی دیورتیک به نام بومتاناید، تاثیر قابل توجهی را در بهبود ارتباط اجتماعی در این بیماران داشته است . نظر به اینکه یکی از شاخص های مهم در برقراری روابط اجتماعی، تماس چشمی می باشد، هدف از انجام این مطالعه بررسی تاثیر این دارو بر تصحیح الکوی نگاه به چشم و دیگر اجزای صورت در کودکان و نوجوانان مبتلا به اختلال اوتیسم بود. روش کار: . مطالعه حاضر یک کارآزمایی بالینی تک گروهی به صورت یک سو کور بود. شرکت کنندگان شامل 20 کودک 7 تا 15 سال مبتلا به اختلال طیف اوتیسم با عملکرد بالا بود. بعد از قطع داروهای قبلی آزمون های مقیاس درجه بندی اوتیسم دوران کودکی ( CARS )، مصاحبه تشخیصی نیمه ساختاریافته ( KSADS )، معیار پاسخ دهی اجتماعی ( SRS )، مقیاس تجدیدنظر شده هوشی برای کودکان ( WISC-R ) برای هر شرکت کننده انجام شد. مداخله دارویی روزی یک میلی گرم قرص بومتاناید به صورت نیم میلی گرم صبح و عصر به مدت نود روز انجام شد. تست ردیاب چشمی هنگام نگاه شرکت کنندگان به تصاویر چهره قبل و بعد از مداخله انجام شد. متغیرهای تعداد و زمان نگاه به هر منطقه در هر تصویر ثبت گردید. یافته ها: مقایسه قبل و بعد از مداخله تعداد نگاه به چشم برای هر بیمار برای هر تصویر و زمان نگاه به چشم برای هر بیمار برای هر تصویر تفاوت معناداری را نشان نداد (05/0 P> ). نتیجه گیری: مصرف داروی بومتاناید بر روی میزان نگاه به چشم در کودکان اوتیستیک اثر معناداری نداشته گرچه علایم و شدت اوتیسم و برخی مشکلات رفتاری را بهبود داده است.

برنامه ریزی برای ارائه خدمات ایمن، عادلانه و باکیفیت توانبخشی مستلزم داشتن اطلاعاتی از مقدار فراهمی منابع کنونی برای ارائه خدمات توانبخشی است. مراکز ارائه دهنده خدمات توانبخشی یکی از این منابع هستند. بررسی های ملی در مورد وضعیت کنونی این مراکز، کمبودهایی در تعداد و الگوی توزیع آنها نشان می دهد. این کمبودها ضرورت سرمایه گذاری برای توسعه این مراکز را در جهت بهبود دسترسی به خدمات موردنیاز ضروری می سازد. براین اساس اختصاص بخشی از تخت های موجود یا اضافه کردن تخت برای خدمات توانبخشی، بازنگری در توزیع مراکز ارائه خدمات سرپایی -هم از نظر نوع مرکز و هم از نظر منطقه جغرافیایی به ویژه در مناطق کم برخوردار- توسعه و راه اندازی مراکز ارائه دهنده خدمات چندتخصصی توانبخشی، برنامه ریزی برای توسعه مراکز ارائه خدمات در منزل، جامعه محور و شبانه روزی با همکاری نظام شبکه و تقویت تعامل بین بخشی و مشارکت بخش خصوصی، سازمان های مردم نهاد توصیه می شود.برنامه ریزی برای ارائه خدمات ایمن، عادلانه و باکیفیت توانبخشی مستلزم داشتن اطلاعاتی از مقدار فراهمی منابع کنونی برای ارائه خدمات توانبخشی است. مراکز ارائه دهنده خدمات توانبخشی یکی از این منابع هستند. بررسی های ملی در مورد وضعیت کنونی این مراکز، کمبودهایی در تعداد و الگوی توزیع آنها نشان می دهد. این کمبودها ضرورت سرمایه گذاری برای توسعه این مراکز را در جهت بهبود دسترسی به خدمات موردنیاز ضروری می سازد. براین اساس اختصاص بخشی از تخت های موجود یا اضافه کردن تخت برای خدمات توانبخشی، بازنگری در توزیع مراکز ارائه خدمات سرپایی -هم از نظر نوع مرکز و هم از نظر منطقه جغرافیایی به ویژه در مناطق کم برخوردار- توسعه و راه اندازی مراکز ارائه دهنده خدمات چندتخصصی توانبخشی، برنامه ریزی برای توسعه مراکز ارائه خدمات در منزل، جامعه محور و شبانه روزی با همکاری نظام شبکه و تقویت تعامل بین بخشی و مشارکت بخش خصوصی، سازمان های مردم نهاد توصیه می شود.

Objectives: The availability of a reliable and valid measurement to assess social support represents an important precondition to promote health research. The Social Support Questionnaire (SSQ) was simple to complete and developed by Sarason, Levine, Basham, & Sarason (1983), so it had been decided to translate it into Farsi to examine its psychometric properties. Social support can be defined as perceived availability of people who care about us the certainty that there are people whom we can rely on makes it easier for us to feel good. Social support is composed of three types: instrumental, informational, and emotional. There is lots of evidence indicating that perceived social support is an important process that can reduce stress and foster positive health outcomes, such as physical and psychological well-being. Emotional support particularly was found of buffering effect of various stressful life events consequently having a positive effect on physical and psychological health. Method: A convenient sample of 270 individuals aged 18-65 years old recruited from two private English language teaching institutions and from the Ministry of Health and Education. The data were analyzed with: one-sample Kolmogorov- Smirnov Z test, Mann Whitney U-tests, ANOVAs, ANCOVAs, Spearmen’s rho correlation and Cronbach’s alpha was calculated. Findings: Women showed a higher satisfaction with social support compared to men whereas there was no gender-difference in the number of reported supporting persons. There was no significant main effect for marital status relating to the number of reported supporting individuals. Neither the number of reported supporting persons nor the satisfaction with social support was significantly associated with the age of the subjects. Conclusion: The internal consistency in terms of Cronbach’s alpha for both scales were high (number of supporting individuals .95 and satisfaction .96. The Farsi version of the SSQ has satisfactory psychometric properties supporting empirical evidence for its use in research and practice.

مقدمه: پژوهش های مختلفی نشان داده اند که بیماران مبتلا به طیف اتیسم در کودکی از نظر معنایی دچار آسیب های فراوان هستند. مطالعاتی نیز هستند که نشان داده اند این آسیب ها در بزگسالان مبتلا به اتیسم هم دیده می شوند. روش کار: پژوهش حاضر با هدف ارزیابی و شناسایی اختلالات واژگانی_معنایی در بین بیماران مبتلا به اتیسم بزرگسال فارسی زبان انجام شد. به منظور بررسی این توانایی ها از چهار خرده آزمون روانی گفتار (بدون محدودیت)، روانی گفتار (با معیار آوایی [ب])، روانی گفتار (با معیار معنایی - پوشاک)، و قضاوت معنایی نسخه فارسی پروتکل ارزیابی مهارت های ارتباطی مونترال (رقیب دوست و همکاران، 1402) استفاده شد. در این پژوهش 13 مرد فارسی زبان مبتلا به طیف اتیسم حضور داشتند که سن آنان بین 25 تا 44 سال (میانگین 32/84، انحراف معیار 4/17) و سطح تحصیلاتشان از سوم ابتدایی تا 20 سال سابقه آموزش رسمی بود. گروه کنترل نیز شامل 26 مرد سالم فارسی زبان بود که از نظر سنی و سطح تحصیل با بیماران طیف اتیسم همتا شده بودند. یافته ها: نتایج پژوهش حاضر نشان داد که گروه بیماران در هر چهار خرده آزمون روانی گفتار بدون محدودیت (0/003=P)، روانی گفتار با معیار آوایی ب (0/004=P)، روانی گفتار با معیار معنایی پوشاک (0/0001>P)، و قضاوت معنایی (0/014=P)، عملکرد بسیار ضعیف تری نسبت به افراد سالم گروه کنترل داشتند و مهارت های واژگانی_معنایی آنان دچار اختلال بود. نتیجه گیری: نتایج پژوهش حاضر می تواند هم برای ارزیابی و هم درمان در مراکز توان بخشی و هم مراکز دانشگاهی و پژوهشی مورد استفاده قرار گیرد.