قاسم مدرسی

این پژوهش به مقایسه تاثیر آموزش صورت محور با ترجمه، آموزش صورت محور بدون ترجمه و آموزش معنا محور بر یادگیری واژگان زبان دوم می پردازد. در این پژوهش 79 دانش آموز پسر دبیرستانی از شهرستان قوچان، که بطور تصادفی انتخاب شدند در سه گروه آموزشی شرکت کردند. در انجام پژوهش، در 10 جلسه، به هر یک از گروه های آموزشی، به شکل متفاوتی واژگان مشترکی از زبان انگلیسی آموزش داده شد. روند آموزش در هر گروه شامل انجام دو نوع تمرین یادگیری واژگان بود؛ تمرین اول همراه با یک متن، و تمرین دوم بدون استفاده از متن انجام شد. نتایج پژوهش نشان داد که استفاده از روش های آموزشی مذکور باعث ایجاد نتایج متفاوتی در فراگیری واژگان توسط دانش آموزان می شود. یافته های پژوهش نشان داد که کارکرد گروه صورت-محور با ترجمه، برتر از گروه های صورت محور بدون ترجمه و معنا محور است. نتایج به دست آمده با درنظر گرفتن نظریه توجه و فرضیه حجم درگیری مورد بحث قرار گرفت. کاربردهای آموزشی پژوهش نیز ارایه شد.

تحقیق حاضر "خودِ های ممکن" دانشجویان مترجمی را با استفاده از مصاحبه نیمه ساختاری مورد بررسی قرار می دهد و سپس، پرسشنامه رشد"خودِ" دانشجویان مترجمی را طراحی و روایی سنجی می کند. ابتدا، با استفاده از تحلیل محتوا و مقوله بندی مظمون های اصلی، بیشترین عوامل گفته شده تکراری از مصاحبه هایی که با 20 نفر شرکت کننده بدست آمد شامل این موارد بود : 1. نهایت تلاش، 2.رشد"خود"، 3. مترجم موفق، 4.حرمت در کار ترجمه،5. خطر از دست دادن علاقه، 6.مواجه شدن با مشکلات به طور انتقادی، 7. شهروند موثر واقع شدن، و 8.رضایت درونی. بعد از این، محققین سوالاتی را طراحی کردند که شامل 50 جمله خبری به صورت طیف پنج گزینه ای بود و تحقیق آزمایشی در دو مرحله انجام شد. با استفاده از تحلیل عامل، پرسشنامه طراحی شده بین 168 نفر دانشجوی مطالعات ترجمه توزیع شد. پرسشنامه معتبر شده شامل 41 مورد جمله خبری بود که رشد"خودِ" دانشجویان مترجمی زبان انگلیسی نامیده شد که شامل چهار سازه اساسی است. عامل اول : "خودِ واقعی"، عامل دوم : "خودِ ایده ال"، عامل سوم : "خودِ باید" و عامل چهارم : "خودِ ترس". در طی مرحله بعدی تحقیق، محققین رابطه بین نمرات دانشجویان از پرسشنامه رشد"خودِ" آنها را و نمرات عملکرد ترجمه هایشان را مورد بررسی قرار داد و نتایج بدست آمده از رشد"خودِ" دانشجویان و عملکرد ترجمه هایشان، همبستگی متوسط و مثبت را نشان داد [r=–.45, n=62, p<.05]. اساتید پیشنهاد می گردد "خودِ ایده ال" و "خودِ باید" مربوطه را دردانشجویان ارتقاء دهند.

یادگیری زبان به کمک رایانه (CALL)، جستجو و مطالعه درباره کاربردهای رایانه در آموزش و یادگیری زبان است. در مرحله اول این مطالعه، با 12 کارشناس و مدرس دانشگاه مصاحبه شد که درآن مضمون های مشترک در باره نیاز یادگیرندگان به CALL به دست آمد. در مرحله دوم، پایایی و اعتبار پرسشنامه با شرکت 256 نفر و با استفاده از بررسی عاملی و مدل سازی معادلات ساختاری مشخص شد، و پرسشنامه معتبر شده دانش CALL برای یادگیرندگان زبان نامیده شد. در مرحله سوم، نتایج حاصل از ضریب همبستگی پیرسون نشان داد که بین دانش CALL برای یادگیرندگان زبان، که تعداد آن ها 122 نفربود، و کارکرد نوشتاری آن ها در آزمون تافل اینترنت محور، رابطه معنادار مثبت و متوسطی وجود دارد [r=.34, n=122, p<.05]. در مرحله آخر، نتایج نشان داد که سرعت تایپ کردن در رابطه بین دانش CALL و کارکرد نوشتاری یادگیرندگان تاثیر می گذارد. این مطالعه، کاربردهای عملی برای یادگیرندگان، معلمان و برنامه ریزان درسی دارد.

این پژوهش، تلاش اولیه ای برای بررسی شناخت دانشجویان رشته مترجمی و ارتباط آن با توانایی ترجمه از زبان انگلیسی به فارسی است. ابتدا، با کارشناسان و مدرسان دانشگاه مصاحبه شد، و مضمون های مشترک در زمینه شناخت دانشجویان رشته مطالعات ترجمه مقوله بندی شد. اعتبارسنجی پرسشنامه با استفاده از تحلیل عامل و بررسی آزمایشی شامل دو مرحله انجام شد. هم چنین، با استفاده از مدل سازی معادلات ساختاری، اعتبار مدل های اندازه گیری از طریق شاخص های درستی تناسب گویه ها بررسی شد. پرسشنامه استاندارد شده ‹‹شناخت دانشجویان رشته مترجمی›› (TSC) نامیده شد که شامل چهار زیر ساختار است. در مرحله بعدی پژوهش، محققان رابطه بین نمره دانشجویان در پرسشنامه و توانایی ترجمه را بررسی کردند، و نتایج، همبستگی مثبت و زیادی را نشان داد [r=–.65, n=42, p<.05]. از کاربردهای این بررسی برای دانشجویان ترجمه است تا بر جنبه هایی از زندگی ذهنی خود متمرکز شوند که باعث ایجاد انگیزه و یا انگیزش دوباره ترجمه در آنها شود.

تاکنون بر روی واژگان مصوّب فرهنگستان زبان و ادب فارسی از منظر زبان شناسی، رده شناسی و جامعه شناسی زبان مطالعاتی صورت گرفته است، امّا بررسی این واژگان از منظر روان شناسی زبان می تواند رویکرد تازه ای در خصوص واژه گزینی برای معادل های بیگانه ارائه دهد. مطالعه حاضر با به کارگیری الگوی «هَیَجامَد» (هیجان+ بسامد حواس)، به مقایسه کاربرد هفت واژه مصوّب فرهنگستان و معادل بیگانه آنها در میان عامه مردم می پردازد تا میزان استقبال آنها از واژگان مصوّب فرهنگستان و نیز نقش زبان مادری آنها درباره کاربرد واژگان را بررسی کند. بدین منظور، تعداد 223 شرکت کننده در مرحله کمّی بر اساس «نمونه گیری در دسترس» و 61 شرکت کننده در مرحله کیفی بر اساس «اشباع داده ها» از میان عامه مردم انتخاب شدند. روش پژوهش اتخاذ شده در این پژوهش، طرح تحقیق تلفیقی‑ترتیبی است که بر اساس آن، ابتدا داده های کمّی و سپس داده های کیفی جمع آوری شد. نتایج کمّی به دست آمده از «آزمون تی» نشان داد که از میان هفت جُفت واژه منتخب، بین شش جُفت آن تفاوت معناداری از حیث «هَیَجامَد» در میان عامه مردم وجود دارد. همچنین، نتایج کمّی به دست آمده از آزمون «انووا یک طرفه» نشان داد از بین هفت جُفت واژه مورد نظر، در سه واژه تفاوت معناداری با توجّه به زبان مادریِ سخنگویان شامل زبان های فارسی، کردی و ترکی از حیث «هَیَجامَد» وجود دارد. نتایج کیفی این پژوهش، پس از مشخص کردن توافق و پایایی درون موضوعی داده های به دست آمده از مصاحبه نیمه ساختاریافته، نشان داد 16 عامل همچون تداعی مثبت، خوش آهنگ بودن و بسامد بالا در پذیرش واژه های بیگانه و 8 عامل همچون تداعی منفی، تلفظ دشوار و بسامد پایین در عدم پذیرش واژه های مصوّب از سوی مردم نقش دارند . درواقع، فرهنگستان زبان و ادب فارسی برای افزایش میزان استقبال و کاربرد یک «نوواژه» در مقایسه با همتای بیگانه آن، نه تنها مسائل زبان شناختی، بلکه مسائل روان شناسی زبان را هم باید لحاظ نماید.

در این پژوهش به بررسی رابطه بین هویت مذهبی و عوامل نسبیت با میزان اعتماد به نفس در بین دانشجویان رشته زبان انگلیسی پرداخته شد. پژوهش حاضر از روش تحقیق آمیخته غیر همزمان و ترتیبی بهره جست که وزن اصلی یه داده های کمی اختصاص یافت. جامعه آماری بخش کیفی شامل 45 دانشجوی رشته زبان انگلیسی و 20 نفر کارشناس رشته روانشناسی و آموزش زبان از دانشگاه های مختلف ایران بر اساس اشباع داده می باشد. روش گردآوری داده ها در بخش کیفی مصاحبه نیمه ساختار یافته بود. نتایج کیفی این پژوهش پس از مشخص کردن پایایی درون موضوعیِ، 14 کد مشترک بدست داد. جامعه آماری بخش کمی شامل 163 دانشجوی رشته زبان انگلیسی از براساس نمونه گیری دردسترس می باشد. ابزار گردآوری داده ها در بخش کمی شامل پرسش نامه محقق ساخته هویت مذهبی، پرسش نامه عوامل نسبیت و پرسش نامه اعتماد به نفس است. برای طراحی و اعتبارسنجی پرسش نامه هویت ملی از بررسی عامل و مدل سازی معادلات ساختاری توسط نرم افزارهای SPSS نسخه 22 و AMOS نسخه 20 استفاده شد. با استفاده از کرانباخ آلفا، ضریب پایایی 82/0برای کل گویه ها شامل34 گویه مشخص گردید. پرسش نامه نهایی شامل چهار مولفه به نام های هویت مذهبیِ ایده ال، هویت مذهبیِ واقعی، هویت مذهبیِ باید و هویت مذهبیِ ترس می باشد. سپس، نتایج بدست آمده از ضریب همبستگی پیرسون نشان داد بین هویت مذهبی و عوامل نسبیت با میزان اعتماد به نفس آنها رابطه مثبتِ زیادی وجود دارد. ارزش های مذهبی کمک می کنند یادگیرنده در مواجهه با ناکامی، بیشتر تلاش کند و موفقیت های اندک منجر به افزایش اعتماد به نفس گردد.

بررسی حاضر، با به کارگیری طرح تحقیقاتی تلفیقی، به بررسی عوامل پیش بینی کننده پیشرفت تحصیلی در متغیرهای عواطف معلّم و نوازه گری برای یادگیرندگان زبان انگلیسی می پردازد. همچنین، این مطالعه نگرش دانشجویان درباره نقش عواطف معلّم و نوازه گری در پیشرفت تحصیلی شان را می کاود. در این راستا، 232 دانشجوی زبان انگلیسی بر اساس نمونه گیری در دسترس و شش دانشجو هم در مرحله کیفی بر اساس اشباع داده ها شرکت داشتند. برای سنجش عواطف معلّم و میزان نوازه ای که دانش آموزان در کلاس دریافت می کنند، از پرسشنامه های معتبر مربوطه استفاده شد. نتایج حاصل از ضریب همبستگی پیرسون نشان داد که رابطه معناداری بین عواطف معلّم، نوازه گری و پیشرفت تحصیلی برای دانشجویان مقطع کارشناسی رشته زبان انگلیسی وجود دارد. همچنین، نتایج به دست آمده از رگرسیون چندگانه نشان داد که عواطف معلّم پیش بینی کننده بهتری برای پیشرفت تحصیلی است. همچنین، نتایج کیفی این پژوهش، پس از مشخص کردن توافق و پایایی درون موضوعیِ داده های به دست آمده از مصاحبه نیمه ساختاریافته، 11 مضمون مشترک به دست داد. نتایج نشان می دهد نوازه گری و نوازه شوندگی منجر به برقراری ارتباط مؤثرتر بین معلّم و زبان آموز می شود.

درباره نقش راهبردهای یادگیریِ شنیداری و گفتاری در خود تنظیمیِ انگیزشی و توانایی برقراری ارتباط توسط زبان آموزان زبان انگلیسی، تحقیقات کافی انجام نشده است. هدف از مطالعه حاضر، ضمن به کارگیری طرح تحقیق تلفیقیِ متوالی، بررسی تأثیر راهبردهای شنیداری و گفتاری بر خود تنظیمیِ انگیزشی و توانایی برقراری ارتباط است. برای انجام این کار، 36 زبان آموز زبان انگلیسی با سطح زبانی پیش متوسط ​​ در بخش کمّی مطالعه بر اساس نمونه گیریِ دردسترس و هشت یادگیرنده در بخش کیفی مطالعه بر اساس نمونه گیریِ هدفمند شرکت داشتند. برای سنجشِ خود تنظیمیِ انگیزشی از پرسشنامه معتبر و برای سنجشِ توانایی برقراری ارتباط از آزمون استاندارد استفاده شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها، واریانس یک طرفه، مصاحبه نیمه ساختاریافته و پایایی درون موضوعی اجرا شد. نتایج نشان داد که بین دو گروه شاهد و آزمایش از نظر خود تنظیمیِ انگیزشی و نیز توانایی برقراری ارتباط تفاوت معناداری وجود دارد. پس از محاسبه پایایی درون موضوعی، نتایج بدست آمده از مصاحبه نیمه ساختاریافته، شش کد مشترک بدست آمد که عبارتنداز: تفکر برانگیز، تسهیل کننده، جدید، عملی، جذاب و تکیه گاه سازی. در آخر، این مطالعه مفاهیم عملی برای زبان آموزان و معلّمان زبان انگلیسی ارائه می دهد.