الهه علیپور

درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد، از درمانهای رفتاری نسل سوم است و در آن تلاش می شود به جای تغییر شناخت ها، ارتباط روانشناختی فرد با افکار و احساساتش افزایش یابد. هدف این پژوهش تعیین اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر اعتماد در روابط بین فردی و کنترل عواطف در زنان متأهل بود. در قالب مداخله نیمه تجربی به شیوه پیش آزمون پس آزمون و پیگیری، 24 زن متأهل به شیوه نمونه گیری در دسترس از میان زنان دارای مشکلات زناشویی مراجعه کننده به مرکز مشاوره کمیته امداد شهر کرمانشاه انتخاب، و به طور تصادفی به دو گروه آزمایش و کنترل (هر کدام 12 نفر) تقسیم شدند. ابزار پژوهش پرسشنامه اعتماد در روابط بین فردی و پرسشنامه کنترل عواطف بودند. گروه آزمایش درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد را به مدت ده جلسه به شیوه گروهی دریافت کردند؛ اما برای گروه کنترل درمانی ارائه نشد. پس از پایان جلسات درمان از هر دو گروه پس آزمون به عمل آمد. برای تحلیل داده ها از تحلیل کوواریانس چندمتغیره استفاده شد. براساس یافته ها، درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد به شیوه گروهی بر اعتماد در روابط بین فردی (05/0P<) و کنترل عواطف (05/0P<) مؤثر بوده است. نتایج پیگیری بعد از یک ماه نیز نشان داد که بین گروه آزمایش و کنترل در اعتماد در روابط بین فردی و کنترل عواطف در سطح (05/0P<) تفاوت معنی داری وجود دارد. براساس نتایج درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد می تواند تأثیر مطلوبی بر اعتماد در روابط بین فردی و کنترل عواطف داشته باشد.

زوجینی که از خودتنظیمی ارتباطی استفاده می نمایند، در سنجش با دیگران روابط شاد و باثبات تری دارند، چه نقش این مؤلفه بسیار برجسته تر از مهارت های ارتباطی دیگر است. هدف پژوهش آزمودن روایی، پایایی و ساختار عاملی سنجه «خودتنظیمی رفتاری برای روابط کارآمد» و بررسی همبستگی آن با کیفیت روابط زوجین در نمونه ایرانی بود.جامعه آماری پژوهش همه زوجین ساکن شهر سنندج است که فرزند آن ها در سال تحصیلی 94 -95 در مدارس مقطع دبستان مشغول به تحصیل بودند. با به کار بردن روش نمونه گیری خوشه ای تصادفی 832 نفر (416 زوج) از میان والدینی که حاضر به همکاری شدند انتخاب شد. نخست سنجه به زبان فارسی برگردانده شد، برای به دست آوردن تصویر دقیق یک بررسی راهنما روی 40 زوج از جامعه پژوهش اجرا شد. در این بررسی تراز آلفای کرونباخ دو عامل سنجه (خود نظم بخشی ارتباطی و تکاپوی ارتباطی) به ترتیب 70/0 و 71/0 به دست آمد. در گام های گردآوری داده ها ابزارهای سنجه خودتنظیمی رفتاری برای روابط کارآمد، سنجه سازش یافتگی زوجی لاک والاس، آزمون اصلاح شده سازش یافتگی زناشویی و پرسشنامه سبک های عاطفی هافمن به کار گرفته شد. با استفاده از تحلیل عاملی تأییدی مدل دوعاملی (خودتنظیمی ارتباطی و تکاپوی ارتباطی) سنجه همانند با ساختار عاملی پیشنهادشده از سوی سازندگان آزمون، تأیید شد. تراز همسانی درونی به دست آمده از عامل خودتنظیمی ارتباطی و عامل تکاپوی ارتباطی با روش آلفای کرونباخ، گاتمن و دونیمه سازی اسپیرمن-براون نشانگر بسندگی آن برای سطوح عامل های یک سنجه بود. برای بررسی بارهای عاملی به تفکیک دو جنس و بررسی ارتباط ابعاد خودتنظیمی ارتباطی میان زوجین مدل ساختاری به کار گرفته شد. برآیندها نشان داد که همبستگی مثبت و معنی دار میان ابعاد خودتنظیمی رفتاری با ابعاد کیفیت ارتباط و سازش یافتگی زوجی وجود دارد (p<0/01). برآیندهای پژوهش پایستگی ساختار عاملی و روایی و پایایی سنجه را برای ارزیابی خودتنظیمی زناشویی در زوجین ایرانی نشان می دهد.

هدف از پژوهش حاضر تعیین میزان اثربخشی طرحواره درمانی بر سبک های مقابله ای اجتناب، جبران افراطی و ترس از ازدواج دختران دانشجوی مجرد بالای 30 سال شهر تهران بود. روش پژوهش حاضر نیمه آزمایشی بود. با استفاده از نمونه گیری غیر تصادفی 30 دختر دانشجوی در دسترس، در دانشگاه شهید بهشتی انتخاب شدند و به طور تصادفی در گروه های آزمایش و کنترل جای گرفتند. ابزار مورد استفاده در این پژوهش پرسشنامه های ترس های پیش از ازدواج سمیعی، یوسفی و نشاط دوست (1392)، سبک اجتناب یانگ-رای (1994) و جبران افراطی یانگ-رای (1994) بود که در مرحله پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری تکمیل شد. گروه آزمایش در قالب 8 جلسه آموزش گروهی طرحواره درمانی را دریافت کرد و گروه کنترل هیچ درمانی را دریافت نکرد. داده ها با استفاده از تحلیل واریانس اندازه گیری مکرر بررسی شدند. نتایج نشان داد که آموزش طرحواره درمانی می تواند ترس از همسر، ترس از محدودیت همسر، ترس از خود، سبک های مقابله اجتناب و جبران افراطی را در دختران دانشجوی در سن ازدواج کاهش دهد.

زمینه: تحقیقات نشان داده که مهمترین عامل دخیل در رفتار متخلفانه بین نوجوانان، پویایی های محیط خانواده است. این عامل به جو روانی درون خانواده اشاره دارد که از رفتارهای سرپرستانه، روابط زناشویی، روابط والد-فرزند و روابط بین اعضای خانواده نشأت می گیرد. بنابر همین ضرورت، مقیاس پویای محیط خانواده توسط کیم و کیم (2007) ساخته شد تا پویایی های خانواده که در بروز رفتار مجرمانه در نوجوانان نقش دارند، بسنجد. هدف: هدف از پژوهش حاضر بررسی درستی آزمایی، قابلیت اعتماد و ساختار عاملی این پرسشنامه در نوجوانان بزهکار ایرانی بود. روش: روش پژوهش توصیفی و از نوع تحلیل عاملی بود. نمونه دربرگیرنده 544 دانش آموز شامل 302 دانش آموز عادی و 242 دانش آموز با سابقه بزهکاری بود که از میان تمامی دانش آموزان مقطع دبیرستان به شیوه نمونه گیری تصادفی خوش ه ای انتخاب شدند و پرسشنامه های پویایی های محیط خانواده ( FDE ؛ کیم و کیم 2007)، عملکرد خانواده ( FAD ؛ بیشاپ، اپستین و بالدوین،1980) و نگرش به رفتارهای بزهکاری (فضلی،1389) را تکمیل نمودند. تحلیل عاملی تأییدی ( CFA ) تطابق فرم فارسی پرسشنامه FDE با ساختار عاملی پیشنهاد شده توسط سازندگان آزمون را تأیید نمود. میزان همسانی درونی به دست آمده برای عامل های پرسشنامه به روش آلفای کرونباخ بین 0/71 تا 0/92 بدست آمد که نشانگر کفایت آن برای سطوح عامل های یک پرسشنامه بود. یافته ها: یافته آزمون همبستگی نشان داد که بین ابعاد پرسشنامه پویایی های محیط خانواده ( FDE ) با نگرش مثبت به بزهکاری رابطه معکوس و با نگرش منفی به بزهکاری رابطه مثبت و معنی دار وجود دارد (0/01> p ). همچنین بین ابعاد پرسشنامه پویایی های محیط خانواده ( FDE ) با ابعاد پرسشنامه عملکرد خانواده ( FAD ) رابطه منفی وجود دارد (0/01> p ). نتیجه گیری: نتایج پژوهش حاضر ثبات ساختار عاملی و درستی و قابلیت اعتماد این پرسشنامه را جهت تعیین نقش پویایی های محیط خانواده در بروز رفتار بزهکارانه نوجوانان ایرانی نشان می دهد.

هدف : هدف پژوهش تعیین اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد به شیوه ی گروهی بر آشفتگی زناشویی، تعارض زناشویی و خوش بینی بود. روش : در قالب مداخله نیمه تجربی به شیوه ی پیش آزمون - پس آزمون و پیگیری، 24 زن متأهل به شیوه ی نمونه گیری در دسترس از میان زنان دارای مشکلات زناشویی مراجعه کننده به مرکز مشاوره کمیته امداد انتخاب و به طور تصادفی به دو گروه ازمایش و کنترل (هر کدام 12 نفر) تقسیم شدند. ابزار پژوهش پرسشنامه ی آشفتگی زناشویی (MSI-R)ف تعارض زناشویی (R-MCQ) و جهت گیری به زندگی (LOT-R) بودند. گروه آزمایش مداخله درمانی در 10 جلسه دریافت نمودند. پس از اتمام جلسات از هر دو پس آزمون به عمل آمد. برای تحلیل داده ها از تحلیل کوواریانس چندمتغیره استفاده شد. یافته ها : یافته ها نشان می دهد که درمان ACT بر آشفتگی زناشویی 0/05>p)، تعارض زناشویی (0/05>p) و خوش بینی (0/05>P) مؤثر بوده است. نتیجه گیری : با توجه به نتایج بکارگیری درمان ACT در کاهش آشفتگی زناشویی، تعارض زناشویی و افزایش خوش بینی توصیه می شود.

هدف این پژوهش بررسی تاثیر آموزش فرزندپروری مثبت به والدین بر تقویت حس مسئولیت پذیری دانش آموزان پرخاشگر دوره ی ابتدایی و کاهش مشکلات رفتاری آن ها بود. روش پژوهش نیمه آزمایشی و جامعه آماری این پژوهش شامل تمام والدین دارای کودکان پرخاشگر دوره ابتدایی شهرستان لردگان در سال 1395 بود که نمونه ای مشتمل بر والدین 30 دانش آموز پرخاشگر دوره ی ابتدایی روش نمونه گیری تک مرحله ای انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و گروه انتظار جایگزین شدند. برنامه فرزند پروری مثبت ساندرس در قالب 8 جلسه 120 دقیقه ای به والدین گروه آزمایش آموزش داده شد. ابزار پژوهش شامل مقیاس پرخاشگری رابطه ای و آشکار کودکان دبستانی شهیم (ORA)، چک لیست تجدیدنظرشده مشکلات رفتاری (RBPC) و مقیاس مسئولیت پذیری پرسشنامه روانشناختی کالیفرنیا (CPI) بود. نتایج حاصل از تحلیل کوواریانس چندمتغیره (مانکوا) نشان داد که برنامه فرزندپروری مثبت تاثیر معناداری بر کاهش پرخاشگری و مشکلات رفتاری و افزایش سطح مسئولیت پذیری دانش آموزان پرخاشگر دوره ی ابتدایی دارد. نتایج پژوهش حاضر نشان داد آموزش برنامه فرزندپروری مثبت به والدین منجر به کاهش مشکلات رفتاری دانش آموزان پرخاشگر و افزایش سطح مسئولیت پذیری آن ها می شود.

زمینه و هدف: مطالعه روابط زوجین به روشن شدن چهارچوب های ساختاری که این روابط در آن شکل می گیرد کمک می کند؛ یکی از ابعاد این روابط، ارتباط اولیه زناشویی است که زوجین هنگام مواجهه با مشکلات زناشویی، به کار می گیرند؛ از این رو، هدف پژوهش حاضر تعیین اثربخشی آموزش ارتباط و ازدواج هالفورد بر رفتارهای نگهدارنده همسر و ارتباط اولیه زناشویی در زوجین جوان شهر کرمانشاه بود. روش پژوهش: این پژوهش در قالب مداخله نیمه تجربی به شیوه پیش آزمون- پس آزمون و پیگیری یک ماهه بود که تعداد 30 زوج به شیوه نمونه گیری در دسترس از میان زوجین مراجعه کننده به مراکز خدمات جامع سلامت شهری کرمانشاه انتخاب، و به طور تصادفی در دو گروه آزمایش (15زوج) و کنترل (15زوج) جایگزین شدند؛ پس از اجرای پیش آزمون، به گروه آزمایش به مدت شش هفته و هر هفته یک جلسه 120 دقیقه ای آموزش ارتباط و ازدواج هالفورد داده شد و همه آزمودنی ها در مراحل پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری به وسیله پرسشنامه رفتارهای نگهدارنده همسر باس و همکاران (2008) و ارتباط اولیه زناشویی ناوران (1967) ارزیابی شدند. داده ها با استفاده از تحلیل واریانس اندازه های مکرر تحلیل شد. یافته ها: نتایج حاصل از تحلیل داده ها نشان داد که آموزش ارتباط و ازدواج هالفورد اثربخشی معناداری داشته و توانسته تا مرحله پیگیری موجب بهبود رفتارهای نگهدارنده همسر (32/5= F ، 029/0= P ) و ارتباط اولیه زناشویی (21/85= F ، 001/= P ) شود. نتیجه گیری: بنابراین می توان گفت نتایج این پژوهش می تواند اطلاعات مفیدی را برای مشاوران و مددکاران در زمینه این نوع از آموزش زوجی برای بهبود روابط بین همسران، فراهم نماید.

هدف: پژوهش ارائه مدلی برای شناسایی مؤلفه های آموزش مجازی برای دانش آموزان دارای معلولیت جسمی-حرکتی بود. روش پژوهش توصیفی-پیمایشی است. جامعه آماری پژوهش کلیه مدیران و مربیان مراکز آموزش استثنائی شهر تهران بودند. روش: نمونه گیری از طریق سرشماری انجام گرفت. ابزار اصلی پژوهش ۲ پرسشنامه محقق ساخته بود که دارای پایائی 79/0 با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ بود. برای تحلیل داده ها از روش آمار توصیفی و آمار استنباطی (آزمون توزیع دوجمله ای، کای-دو) استفاده شد. از مجموع 120 مدیر و مربی که مورد پرسش قرار گرفتند 57 نفر به پرسشنامه پاسخ دادند که معادل 47.5% کل حجم جامعه آماری است. تنها 23% از این افراد در مورد حداقل یک درس تجربه آموزش مجازی با دانش آموزان خود داشته اند. یافته ها: میزان اهمیت آموزش مجازی برای دانش آموزان دارای معلولیت های جسمی-حرکتی در حد زیاد و خیلی زیاد بود. آموزش مجازی در مؤلفه های تنظیم زمان آموزش، فراهم ساختن فرصت برابر آموزش برای کودکان دارای معلولیت جسمی-حرکتی، جلب مشارکت والدین، میزان دسترسی به آموزش، سهولت استفاده از امکانات آموزشی، کسب مهارت های اجتماعی، برقراری ارتباط با دیگران، کاهش هزینه های آموزش برای والدین، کاهش هزینه های آموزش برای مدرسه، برقراری یادگیری مستمر، رفع نیازهای روانی دانش آموزان، افزایش اعتمادبه نفس دانش آموزان، در حد زیاد و خیلی زیاد مؤثر دانسته شد. ۱۱ مؤلفه جهت ارائه مدلی اجرائی مبتنی بر مؤلفه های آموزش مجازی برای دانش آموزان معلول جسمی -حرکتی در ایران شناسایی شدند و مدلی بر آن مبنا طراحی شد نتیجه گیری: با توجه به نتایج مشکلات موجود در سطح تمامی ۱۱ مؤلفه در حد متوسط نتیجه گیری شد. بنابراین آموزش مجازی می تواند بر مؤلفه های آموزش دانش آموزان دارای معلولیت جسمی-حرکتی تأثیر مثبت داشته باشد.