ابراهیم نامداری

ابراهیم نامداری

مدرک تحصیلی: دکتری علوم قرآن و حدیث گرایش: زبان و ادبیات عربی
رتبه علمی: دانشیار گروه علوم قرآن و حدیث، دانشگاه آیت الله بروجردی، بروجرد، ایران
پست الکترونیکی: enamdari@abru.ac.ir
لینک رزومه

مطالب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین

فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۲۰ مورد از کل ۳۱ مورد.
۱.

نقد و بررسی ترجمه الهی قمشه ای و مکارم شیرازی از سوره مبارکهیوسف با تأکید بر نظریه سطح صرفی نحوی گارسس(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های زبان شناختی قرآن سال هفتم پاییز و زمستان ۱۳۹۷ شماره ۲ (پیاپی ۱۴) 191 - 154

کلیدواژه‌ها: قرآن گارسس سطح صرفی ونحوی ترجمه الهی قمشه ای و مکارم شیرازی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۹۶ تعداد دانلود : ۵۸۴
نقد و بررسی روش های ترجمه به ویژه در چند دهه اخیر محور توجه ترجمه پژوهان قرآن کریم قرار گرفته است. توجه و اهتمام فراوان در این عرصه، نشان می دهد نگرش مثبت زبان شناسان و ترجمه پژوهان در زمینه نیل به ترجمه ای کامل، وفادار و مطلوب است. ترجمه متون مذهبی به ویژه متن قرآن کریم به دلیل برخورداری از ظرافت های بیانی و لغوی آن امری دشوار بوده و همواره نقد و ارزیابی شده است. دراین زمینه الگوها و مدل های متفاوتی نیز ازسوی نظریه پردازان ترجمه ارائه شده است و چون معیاری مناسب و یا کارکردی دقیق در سنجش ترجمه ها به کار می رود. ازجمله ترجمه های رایج قرآن کریم، ترجمه «مرحوم الهی قمشه ای و مکارم شیرازی» است که همانند دیگر ترجمه ها نقاط قوت و ضعف دارد. در این پژوهش با استناد به مؤلّفه های نظریه خانم «کارمن گارسس» در سطح «صرفی نحوی» دو ترجمه ذکرشده بررسی و نقد شده و برای این منظور مؤلّفه های کاربستِی این نظریه بر شواهد مستخرج از آیات سورهیوسف(ع) صرفاً در سطح «صرفی نحوی» تبیین شده و جنبه های ضعف و قوت ترجمه های مذکور تحلیل شده است. یافته های پژوهش حاضر مبتنی بر روش تحلیلی توصیفی و نشان می دهد مؤلفه هایی همچون «ترجمه تحت اللفظی، بسط نحوی، قبض یا تقلیل نحوی، تغییر دیدگاهیا دگربینی، تغییر نحو یا تعدیل صورت و اشتباهات ترجمه» در سطح «صرفی نحوی» نقد و ارزیابی می شود. مکارم در قبض نحوی بهتر است و قمشه ای در تبدیلیا تغییر نحوی فوق العاده است؛ اما با این حساب گاه در ترجمه تحت اللفظی و برداشت سطحی از واژه ها، لغزش هایی دارند.
۲.

تحلیل گفتمان بشارت در قرآن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های زبان شناختی قرآن سال ششم پاییز و زمستان ۱۳۹۶ شماره ۲ (پیاپی ۱۲) 219 - 238

کلیدواژه‌ها: کارگفت تحلیل گفتمان کاربردشناسی قرآن بشارت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۲۸ تعداد دانلود : ۶۳۶
امروزه شناخت قرآن در قالبی روشمند توجه بسیاری از مفسران و قرآن پژوهان را به خود جلب کرده است. ازجمله علومی که در راستای دستیابی به این هدف مقدس به کار گرفته شده اند، واژه شناسی، کاربردشناسی و معنا شناسی و.... هستند که در دریافت معانی قرآن و غرض خداوند متعال نقش بسزائی داشته و دارند. علمی که در حال حاضر پا را فراتر از معناشناسی نهاده، علم تحلیل گفتمان است که به نوعی تلفیقی از همه علوم بیان شده است. در این رویکرد پس از آنکه معنای واژگان و ارتباط نحوی آنها آشکار شد، به ویژگی های متکلم و مخاطب و شرایط گفتگوی موجود میان این دو عنصر می پردازد و در پایان واکنش مخاطب بعد از دریافت پیام را بررسی می کند. تحلیل گفتمان که شامل شش مرحله است، درواقع تعاملات زبان با ساختارهای فکری اجتماعی در متون گفتاری یا نوشتاری را کشف می کند و چگونگی شکل گیری معنا در ارتباط با عوامل درون زبانی و برون زبانی را مطالعه می کند. در این پژوهش با به کار گیری روش توصیفی تحلیلی کوشش شده است تا پس از بیان تعریفی از «کارگفت» و تاریخچه آن، «کاربردشناسی» و «بافت»، بافت پیرامونی کارگفت بشارت و تحلیل گفتمان و کارگفت آن در قرآن و شرایط حاکم میان دوسویِ این تعامل گفتاری _خداوند و بنده_ و دستاویزهای عنصر مُبَشِّر برای اقناع مُبَشَّر ترسیم شود و در پایان، شرایط تحقق کارگفت بشارت و میزان تأثیرگذاری این شیوه با به کارگیری وعده های دنیوی و اخروی برای ترغیب و تشویق مخاطب به سبب قبول ایمان و انجام تکالیف بررسی شود. شایان ذکر است در تحقق یک کارگفت، وجود همه مؤلّفه ها و شاخص ها الزامی است و اتحاد این مؤلّفه ها سبب تفاوت کارگفت ها خواهد بود.
۳.

تغییر بیان در سطح دستوری و واژگانی براساس مدل کارمن گارسس (مطالعه موردی: ترجمه های حدادعادل، معزی و انصاریان از جزء 29 و 30 قرآن)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های ترجمه در زبان و ادبیات عربی سال نهم پاییز و زمستان ۱۳۹۸ شماره ۲۱ 279 - 306

کلیدواژه‌ها: قرآن کریم الگوی گارسس سطح دستوری - واژگانی نقد ترجمه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۴۴ تعداد دانلود : ۷۵۰
رویکردگسترده عالمان فارسی زبان به ترجمه قرآن کریم در چند دهه اخیر حیات و نشاطی دو چندان به خود گرفته است به گونه ای که نکته سنجان و منتقدان بسیاری موفق به ارائه الگوی نقد ترجمه شده اند تا با این الگوی نقد، ترجمه های متون مختلف قرآن کریم را که آثار ارزشمندی هستند به صورت موشکافانه و دقیق بررسی کرده و با این شیوه باب نوینی در پژوهش های قرآنی به عنوان «نقد ترجمه های قرآن کریم» باز کنند. از جمله این الگوها، مدل پیشنهادی کارمن گارسس است که در 4 سطح مطرح شده است. پژوهش حاضر در نظر دارد تا ترجمه حدادعادل، معزی و انصاریان را با گزینش آیاتی از جزءهای 29 و30 قرآن کریم طبق مدل یاد شده با تکیه بر سطح دستوری- واژگانی، مورد نقد و ارزیابی قرار دهد. مهم ترین یافته های این پژوهش که به روش توصیفی- تحلیلی است، یکی آن است که طبق الگوی گارسس تنها ترجمه معزی به صورت یک به یک است. دیگر آنکه ترجمه انصاریان و حدادعادل تنها به صورت توضیح و بسط معنا است و در بقیه موارد هر سه مترجم طبق الگو پیش رفته اند.
۴.

بررسی واژگانی ترجمه های حداد عادل، معزی و انصاریان در آیاتی از جزء 29 و 30 قرآن کریم با تکیه بر نظریه سطح معنایی- لغوی گارسس(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات ترجمه قرآن و حدیث دوره هفتم بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۱۳ 1-32

کلیدواژه‌ها: قرآن الگوی گارسس سطح معنایی-لغوی انتخاب واژگانی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۳۰ تعداد دانلود : ۷۰۹
یکی از شاخه های نقد ترجمه، ارزیابی ترجمه به منظور تشخیص سطح کیفی آن است؛ از جمله الگوهای ارائه شده در این نوع ارزیابی و نقد، الگوی نقد ترجمه گارسس است که به سبب دارا بودن مؤلفه های تعیین میزان قابلیت وکیفیت متون ترجمه و میزان مطابقت آن ها با متن مبدأ، می تواند الگویی مناسب برای نقد ترجمه های قرآن کریم نیز باشد. پژوهش حاضر در نظر دارد تا انتخاب های واژگانی ترجمه حداد عادل، معزی و انصاریان را از آیات جزء 29 و30 قرآن کریم، طبق مدل پیشنهادی گارسس در سطح معنایی- لغوی، مورد نقد و ارزیابی قرار دهد و به این سؤال پاسخ گوید که میزان تطابق ترجمه های حداد عادل، معزی و انصاریان با روش گارسس در سطح معنایی-لغوی تا چه حد بوده است؟ مهمترین یافته های این پژوهش که به روش توصیفی- تحلیلی با هدف ارزیابی میزان برابری متن مبدأ با مقصد صورت گرفته، بیانگر این است که واژگان ترجمه های مذکور از نظر مؤلفه های گارسس، قابل نقد و ارزیابی است به گونه ای که ترجمه های هر یک از مترجمان یا توضیحی (توضیح تفسیری و واژگانی) است و یا موارد بی شماری از همانندی و معادل سازی و قبض و بسط نحوی و انتقال ابهام را در خود دارند. بررسی میزان مطابقت ترجمه ها با سطح معنایی- لغوی الگوی گارسس نشان می دهد که ترجمه انصاریان در همه این سطح به جز قبض نحوی بیشترین مطابقت را با سطح معنایی لغوی دارد و در درجه دوم ترجمه حداد عادل به میزان متوسط از این سطح کاربست را دارا بوده به گونه ای که همه این سطح در ترجمه وی مشاهده می شود و در نهایت، ترجمه معزی به دلیل تحت اللفظی بودن به جز قبض نحوی که بالاترین مطابقت را داراست، در موارد دیگر کمترین کاربست را از الگوی گارسس داشته است.
۵.

بررسی ترجمه آیت الله مکارم شیرازی از قرآن با تکیه برالگوی تحریف متن آنتوان برمن (مطالعه موردی: آیات سوره جمعه)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های زبان شناختی قرآن سال دهم بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۱ (پیاپی ۱۹) 191 - 206

کلیدواژه‌ها: قرآن کریم ترجمه مکارم شیرازی آنتوان برمن تحریف متن نقد ترجمه سوره جمعه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۵۹ تعداد دانلود : ۴۴۵
متن قرآن از متون حساس دینی است که درک صحیح مفاهیم آن در زندگی مسلمانان، اهمیت بسزایی دارد؛ ازاین رو، باید ترجمه ای متناسب و درخور با متن مبدأ و وفادار به آن ارائه شود تا نزدیک تر به مقصود وحی باشد و راهگشای مشکلات آنان شود. نظریات متعددی در زمینه ترجمه ارائه شده که پژوهش حاضر براساس روش توصیفی تحلیلی و با تکیه بر نظریه آنتوان برمن فرانسوی به نگارش درآمده است. او در نظریه خود با نهایت سخت گیری، مخالفت خود را در همه جهات با ترجمه ای که وفادار به متن مبدأ نباشد، اعلام می دارد. در این نوشتار، ترجمه آیت الله مکارم شیرازی براساس هفت مؤلفه (عقلایی سازی، شفاف سازی، اطناب کلام، تفاخرگرایی، غنازدایی کیفی، غنازدایی کمّی و تخریب ضرب آهنگ متن) از مؤلفه های سیستم تحریف متن آنتوان برمن بررسی شده است. مترجم در زمینه عقلایی سازی، بیشترین و در زمینه تفاخرگرایی و تخریب ضرب آهنگ متن، کمترین میزان تحریف را دارد. ترجمه ایشان در برخی موارد، دچار اطناب کلام، شفاف سازی و غنازدایی کیفی و کمّی شده است. به طور کلّی ترجمه مکارم شیرازی براساس هفت مؤلفه برمن، ترجمه ای وفادار به متن مبدأ است.
۶.

بررسی سبک شناسانه دعای ابوحمزه ثمالی

نویسنده:
منبع: الاهیات قرآنی سال سوم پاییز و زمستان ۱۳۹۴ شماره ۵ 111 - 128

کلیدواژه‌ها: امام سجاد (ع) ابوحمزه ثمالی دعا سبک شناسی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۷۶ تعداد دانلود : ۵۷۶
دعا و مناجات، رازگویی بنده و بیان عجز و نیاز او به پیشگاه خداوند است و مهم ترین و برترین عمل به منظور ایجاد و حفظ ارتباط روحی و معنوی انسان با خداوند است. در این میان دعای ابوحمزه ثمالی یکی از ادعیه ارزشمندی است که آن حضرت به ابوحمزه ثمالی، یکی از اصحاب خاص خویش و از راویان حدیث و فقهای بزرگ کوفه تعلیم داده است. پژوهش حاضر با روش توصیفی تحلیلی به بررسی سبک شناسانه این دعای شریف می پردازد و آن را درسه سطح: آوایی، نحوی و معنایی بررسی می کند و از این رهگذر گوشه هایی از لطایف، دقایق و رموز هنری و ویژگی های زیباشناختی این دعای شریف را آشکار می سازد. در این دعا ایشان از سطح آوایی برای خلق موسیقی وتأثیرگذاری بیش تر کلام بهره گرفته است و در سطح نحوی، برای انتقال هرچه بهتر ومؤثّرتر مفاهیم و با دقت در اسلوب بیان، از جمله هایی با ساختار مختلف بهره برده و لفظ و معنا را هماهنگ نموده است و در سطح معنایی، با تکیه بر علم بیان و به کارگیری انواع تشبیه، استعاره، مجاز لفظ را در خدمت معنای مورد نظر قرار داده است و در کنار القای مفاهیم به جنبه ادبی و زیبایی شناختی نیز توجه داشته است وهمه سطوح فوق حول محور کلی دعا یعنی توحید می چرخند.
۷.

سبک شناسی با رویکرد بلاغی حروف جر با شواهدی از قرآن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات سبک شناختی قرآن کریم سال چهارم پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۱ (پیاپی ۷) 28 - 50

کلیدواژه‌ها: قرآن کریم حروف جر بلاغت حروف جر سبک شناسی حروف جر

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۷۱ تعداد دانلود : ۲۷۹
قرآن کریم در سطح بسیار بالایی، از سبک های بیانی گوناگون بهره جسته است. همین سبب شده است که این کتاب آسمانی از نظر اسلوب بیان معجزه باشد. واز جمله مواردی که در قرآن باعث ایجاد جنبه های بلاغی شده است حروف جر می باشد .مسأله ای را که در این مقاله مورد تحقیق وپژوهش قرار میگیرد این است که با بررسی بلاغی حروف جر می توان به همه ی ابعاد زیبایی شناختی حروف جر از جمله این که می توانند دارای مجاز مرسل ، تشبیه وتمثیل، تضاد، تأکید، ایجاز حذف،ایجاز قصر ،تقدیم وتأخیر، تکرار، ...باشند. پی برد. حروف جر هم می تواند که از راه تقدیم وتأخیر باعث ایجاد این اسلوب شوند. وحذف حروف جاره از مصادیق بر جسته سازی ادبی وهنجار گریزی نحوی است وباعث ایجاد معانی بلاغی وزیبایی سخن از لحاظ ادبی می شود. بلاغیون علت کاربرد حروف رادر معنای مجازی بر اساس قاعده ی استعاره ی تبعیه توجه می نمایند. وهمه ی این موارد یعنی بررسی بلاغی حروف جر از دستاورد های این مقاله می باشد مقاله ی حاضردر بررسی بلاغی حروف جر متناسب با مجال یک مقاله ضمن بیان اجمالی مفهوم های فوق نزد علمای بزرگ بلاغت با استفاده از کتب بلاغی، اعراب بلاغی قرآن، تفاسیر بلاغی، ... از حروف جری که دارای نکات بلاغی هستند نمونه هایی از هر گونه ذکر شده. وآرایه های بلاغی نهفته در آنها را بیان نموده ایم. که نشان از بلاغت عظیم قرآن دارند .و با هدف فهم دقیقتر مفاهیم واثبات اعجاز بلاغی قرآن صورت گرفته است.
۸.

بررسی و نقد کتاب «فی الأدب الأندلسی»(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه انتقادی متون و برنامه های علوم انسانی سال شانزدهم بهمن و اسفند ۱۳۹۵ شماره ۶ (پیاپی ۴۳)

کلیدواژه‌ها: نقد شعر اندلس موشح ادبیات میانه محمد رضوان الدایه

تعداد بازدید : ۶۶۴ تعداد دانلود : ۳۸۸
سرزمین اندلس (اسپانیای کنونی) با طبیعتی سرزنده و زیبا ادیبان بزرگی را در دامان خود پرورده است؛ همانانی که میراث ادبیات عربی را در زمینه های گوناگون از فرهنگ، تمدن، شعر، ادب، حکمت، زهد وتصوف پربارتر نموده اند. سرزمینی که نماد شوق واشتیاق به وطن وسرزمین مادری است از این رو بزرگان وسردمداران شعر وادب آن دیار به تقلید وپیروی از شاعران وادیبان مشرق زمین همت گماشتند وآثاری گرانبها از خود به جای گذاشتند که هر متفکری را به اندیشه وا می دارد واز آن جایی که ادبیات از محیط تأثیر می پذیرد وفرمان روایان آن دیار نیز از مسلمانان بودند، لذا رنگ وبوی اسلامی به خود می گیرد ومدائح نبوی ورسائل نبوی وشعر جهاد واستقامت رونق خاصی پیدا می کند، بنابراین لازم است در ادبیات وتاریخ این دوره مهم غور گردد وقدمی هرچند کوچک در این میدان برداشته شود. نگارنده مقاله، به دنبال آن است تا کتاب فی الأدب الأندلسی را نقد، تنقیح و تصحیح نموده و نکات قوت و ضعف آن را بررسی نماید به امید آن که در هرچه پربارتر شدن کتاب قدمی برداشته شود.
۹.

شکستن نرم معمول زبان (تقدیم، تأخیر و التفات) در جزء 27 قرآن کریم

نویسنده:
منبع: مطالعات سبک شناختی قرآن کریم سال اول بهار و تابستان ۱۳۹۷ شماره ۲ 34 - 48

کلیدواژه‌ها: قرآن کریم نرم زبان آشنایی زدایی ادبیت متن اعجاز

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۳۹ تعداد دانلود : ۴۰۴
هویت هستی شناسی هر متن مرهون دو مؤلفه معنا و محتوا از یک سو و ساختار و هندسه رویین از سوی دیگر است. ساختار و هندسه رویین و شیوه بیان در کشف لایه های زیرین متن و رسیدن به برداشت های جدید از متن کارایی بسزایی دارد. آشنایی زدایی یکی از مفاهیم اساسی در نظریه فرمالیست های روس است. بر اساس این نظریه، نویسنده متن سعی دارد تا با تغییر در ساختار و هندسه رویین و غریبه کردن نُرم های عادی زبان و مفاهیم آشنا و افزودن بر دشواری متن، مدت زمان درک خواننده را طولانی تر کند و لحظه ادراک را به تعویق بیندازد و بدین سان سبب ایجاد لذت و ذوق ادبی گردد. قرآن کریم اعجاز جاودان پیامبر است. یکی از ابعاد اعجاز، اعجاز ادبی است. سازوکارهای ادبی و ساختار های گوناگون در قرآن کریم چنان مسحور کننده و شگفت آور است که در هر زمان می توان از زاویه ای متفاوت به آن نگریست. این پژوهش می کوشد تا با روش تحلیلی توصیفی، بهره مندی قرآن از امکانات زبانی و شگردهای زیبایی آفرینی را با ارائه نمونه هایی از آشنایی زدایی درآیات شریف جزء 27 قرآن به تصویر کشد و در نهایت با تکیه بر تفاسیر ادبی قرآن کریم و تحلیل دیدگاه مفسران، تأثیر این امر را در کشف معنای مقصود توسط مخاطب و کسب التذاذ را که منجر به تدبر و تفکر بیشتر در آیات قرآن توسط مخاطب می شود، نظاره گر باشد.
۱۰.

دراسه الاستعاره المفهومیه ومخططات الصوره فی مجموعه "تأبّط منفی" الشعریه (وفقا لآراء لاکوف وجونسون)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: اضاءات نقدیه سال دهم زمستان ۱۳۹۹ شماره ۴۰ 77 - 98

کلیدواژه‌ها: عدنان الصائغ الاستعاره المفهومیه الحقول المبدئیه مخططات الصوره

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۲۵ تعداد دانلود : ۵۸۷
تعتبر الاستعاره من القضایا الرئیسیه فی اللغویات المعرفیه؛ حیث تحتوی الاستعاره المعرفیه على العدید من الحقول المفهومیه التی تتشکل من حقل المبدأ (الأمر المحسوس) وحقل المقصد (الأمر الانتزاعی) والتخطیط (مطابقه خصائص الحقلین المعرفیین التی تتقارب فی شکل الاستعاره) وتتضمن مجموعه متنوعه من مخططات الصوره التی هی نتیجه قدره الإدراک من خلال التجسد ویمکّن تصنیف الظواهر العقلیه بناءً على التجارب الیومیه. للاستعاره المعرفیه أنواع ألا وهی: الحجم والحرکه والقوه. کتب هذا البحث فی إطار نظریه الاستعاره المعرفیه للاکوف وجونسون ویهدف إلی دراسه الاستعارات المعرفیه والحقول المبدئیه ومخططات الصوره فی المجموعه الشعریه: "تأبّط منفی" لعدنان الصائغ، الشاعر العراقی المعاصر معتمدا على المنهج الوصفی- التحلیلی. تشیر نتائج البحث إلى أنّ الحقول المبدئیه هی الإنسان، والشیء، والحیوان، والنبات، والطعام، والبناء. فینقسم حقل الانسان إلى قسمین: الشؤون الملموسه والمجرده والقاسم المشترک بینهما هو التعبیر عن إیدئولوجیه الشاعر ومشاعره؛ أما فی حقل الشیء فهناک مفاهیم لها خصائص الأشیاء فی حین أنّها مفاهیم عقلیه وجاء الطائر فی حقل الحیوان أکثر استعمالا. استخدم الصائغ حقل النبات واستعار النباتات للتعبیر عن المفاهیم الانتزاعیه. ترتبط الأذواق مُرهً کانت أو حلوه بالمفاهیم المجرده ویحصل هذا التخطیط "الأمور المجرده هی الطعام". تم استخدام المخطط الحجمی على نطاق واسع والشؤون الانتزاعیه قد أصبحت ذات الأبعاد المکانیه. مخطط الحرکه "الحیاه هی السفر" هی أکثر أنواع مخطط الحرکه. هذا المخطط یعبر عن دینامیکیه الصوره وفاعلیه الشاعر. مخطط القوه ینقسم إلی قسمین: مواجهه الشاعر بالحاجز ومقاومه الشاعر أمام الحاجز. فالشاعر على الرغم من وجود الحواجز یعبر عن واجبه فی الکشف عن الحقیقه باستخدام قلمه.
۱۱.

بررسی، تحلیل، و نقد الشعر الأندلسی فی عصر الموحّدین(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه انتقادی متون و برنامه های علوم انسانی سال نوزدهم آبان ۱۳۹۸ شماره ۸ (پیاپی ۷۲) 351-369

کلیدواژه‌ها: شعر اندلسی عصر موحدین موشحات ازجال فوزی عیسی

تعداد بازدید : ۵۱۴ تعداد دانلود : ۳۳۱
آثار پدیدآمده درباره ادبیات اندلس دو گونه اند: گونه نخست اطلاعات کلی دارد و از بدو ورود اموی ها به سرزمین اندلس تا انقراض حکومت اسلامی در آن دیار را شامل می شود که به اوضاع سیاسی، اجتماعی، اقتصادی، و ادبی اعم از شعر، نثر، و فنون جدید مانند موشح و زجل می پردازد. گونه دوم به صورت تخصصی به موضوع نگاه می کند؛ مثلاً به شعر یا نثر اندلسی در یک دوره خاص می پردازد. کتاب الشعر الأندلسی فی عصر الموحدین ، تألیف فوزی عیسی، از این دسته است. تحلیل و بررسی کتاب نکات قوتی مانند نگاه تخصصی به موضوع، نقد علمی و بی طرف آرایِ دیگر اندیشمندان، استناد و استشهاد به اشعار به منظور اثبات ادعای خویش و در عین حال نکات ضعفی مانند وحدت رویه نداشتن در ثبت ارجاعات، دقت کافی نداشتن در پاره ای از نقل قول ها، بی قاعدگی نحوی، حرکت گذاری نکردن اشعار و اسم های خاص، نداشتن شرح کافی از واژه های دشوار، و تسلسل منطقی نداشتن مباحث در برخی فصول را نتیجه داد.
۱۲.

نقد کتاب تأریخ الأدب فی عصر الانحطاط (العصران المملوکی والعثمانی)

نویسنده:
منبع: نقدنامه زبان و ادبیات عربی سال اول بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۱ 231-240

کلیدواژه‌ها: عصر انحطاط ممالیک عثمانیان نادر نظام طهرانی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۱۳ تعداد دانلود : ۳۸۳
یکی از دوره های پر فراز و نشیب تاریخ عربی اسلامی دوره مملوکی و عثمانی است؛ دوره ای که به ناحقّ انحطاط و افول ادبیات عربی نامیده شده با این که سرشار از تألیفات عدیده ای است که بر غنای ادبیات عربی اسلامی افزوده است، از جمله کتاب هایی که در رابطه با تاریخ ادبیات این دوره نوشته شده است کتاب «تأریخ الأدب فی عصر الانحطاط (العصران المملوکی والعثمانی)» اثر دکتر نادر نظام طهرانی است که در جستار حاضر به نقد آن می پردازیم؛ نقد و بررسی آثار علمی، سنّت پسندیده ای در حوزه علوم مختلف به شمار می رود، و اگر منصفانه و به دور از غرض ورزی صورت بگیرد، بر رشد وتعالی علمی جامعه کمک می کند و مؤلفان را نیز در بهبود و برطرف کردن معایب و کاستی های آثارشان یاری خواهد رساند. پس از بررسی کتاب، می توان نکات قوت را در چند مورد خلاصه کرد: حروف نگاری خوب، پرداختن به شعر و نثر در کنار تاریخ و شرح ابیات شعری، ابتکار و نوآوری در مقایسه با دیگر کتب آموزشی. نکات ضعفی هم مانند: نداشتن ارجاع و استناد و منابع، خلاصه گویی در برخی موارد و بر شمردن برخی شاعران فارس زبان ایرانی تبار در زمره شعرای عصر انحطاط.
۱۳.

راهکارهای مواجهه با تهدیدات جنگ نرم در قرآن بر اساس طبقه بندی سرل از کنش های گفتاری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات بیداری اسلامی سال یازدهم تابستان ۱۴۰۱ شماره ۲ (پیاپی ۲۴) 103-122

کلیدواژه‌ها: قرآن کریم جنگ نرم نظریه کنش های گفتاری جان سرل

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۸۵ تعداد دانلود : ۳۴۲
جان سرل، با بررسی ماهیت کنش ها، جملات کنشی را به پنج دسته تقسیم نمود: کنش اظهاری، کنش ترغیبی، کنش عاطفی، کنش تعهدی، وکنش اعلامی. (مسئله) در این مقاله، با استفاده از روش مطالعه نظری و در نظر گرفتن طبقه بندی سرل، نگاه جدیدی به راهکارهای قرآن در مواجهه با تهدیدات جنگ نرم داشته و کنش گفتاری مورد استفاده قرآن را در مواجهه با تهدیدات جنگ نرم، در قالب روش توصیفی - تحلیلی مورد بررسی قرار داده تا به این سوال ها پاسخ گوید که راهکارهای قرآن برای مواحهه با تهدیدات جنگ نرم چیست و کدام یک از کنش های مذکور در قرآن بیشترین کاربرد را در این زمینه داشته است؟ (روش) یافته ها حاکی از آن است که درباره تهدیدات جنگ نرم، کنش ترغیبی و اظهاری، بیشترین تکرار را داشته است؛ زیرا هدف خداوند، بیان تهدیدات دشمنان در خصوص جنگ نرم و تشویق بندگان به مبارزه و مواجهه با این گونه تهدیدات است؛ (یافته ها) لذا از کنش های ترغیبی و اظهاری به صورت مستقیم و غیر مستقیم استفاده می کند تا از این طریق، تأثیر عمیق تری بر جان و دل مخاطب ببخشد. (نتیجه)
۱۴.

ارتباط قدره القراءه واستیعاب النصوص بالذکاء المتعدد لدی متعلمی اللغه العربیّه دراسه میدانیّه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دراسات فی اللغه العربیه و آدابها بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۳۱ 121 - 140

کلیدواژه‌ها: علم اللغه التطبیقی تعلیم اللغه الأجنبیه غاردنر الذکاءات المتعدده مهاره القراءه والاستیعاب

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۶۸ تعداد دانلود : ۵۱۹
تعدُّ مهاره القراءه والقدره على الاستیعاب إحدى أهمّ مهارات اللغه العربیّه الأربع، التی یحتاجها کلُّ متعلمٍ أجنبیٍ للنجاح. وقد استطاع تطبیق نظریه الذکاءات المتعدده لهوارد غاردنر، فی العقود الأخیره، أن یُحدِث تطوراً فی عملیه التعلیم والتعلم وأن یقویَّ مهارات اللغه لدى المتعلمین. إذ تقوم هذه النظریه على الفروق الفردیه وتنمیه عناصر الذکاء الإنسانی کافه. لذا تسعى هذه الدراسه اعتماداً على المنهج التحلیلی الوصفی الارتباطی، للکشف عن عناصر الذکاء المرتبطه بمهاره القراءه والقدره على استیعاب النصوص باللغه العربیّه لدى المتعلمین الإیرانیین. وتتکون العینه الإحصائیه من جمیع طلاب هذا الفرع فی جامعات الدوله فی السنه الدراسیه 2016-2017م (95-1396ه.ش) والذین تمّ اختیارهم وتصنیفهم وفق جدول کرجسی ومورجان وعددهم 400 شخص بطریقه العینه العشوائیه. وقد جاءت المعطیات من استبیانات الذکاءات المتعدده لغاردنر واستبیانات مهارات اللغه التی أعدَّها الباحث. وقد أظهرت نتائج اختبار معامل ارتباط بیرسون أنّ هناک علاقه ذات دلاله إحصائیه بین مهاره القراءه واستیعاب النصوص العربیّه -باعتبار العربیّه لغه أجنبیه- وعناصر الذکاء اللغویّ، والریاضیّ/المنطقیّ، والبصریّ/الفضائیّ، والسمعیّ والذاتیّ، لذا نقترح اتباع استراتیجیات عملِّیه لتحفیز هذه العناصر المذکوره لتقویه مهاره القراءه واستیعاب النصوص العربیّه.
۱۵.

دراسه السّیاق العاطفی لنهج البلاغه بناءً على نظریّه تحلیل الخطاب من وجهه نظر جون أوستن (رساله 62 أنموذجاً)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آفاق الحضاره الاسلامیه سال بیست و پنجم یهار و تابستان ۱۴۰۱ (۱۴۴۳ه.ق) شماره ۱ (پیاپی ۴۹) 113-137

کلیدواژه‌ها: تحلیل الخطاب السیاق النسیج العاطفی نهج البلاغه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۳۷ تعداد دانلود : ۳۲۵
ومن الثابت أنّه لا یمکن تحدید حقیقه العدید من الجمل الإخباریه أو زیفها ولکن ما یمکن أن تفعله مثل هذه الجمل کما اعتقد أوستن أنّ إصدار البیان یتطلب متحدثاً ینتج أجزاء من الکلام یُدعى الفعل التعبیری حیث یؤثر على المخاطب؛ هذا التأثیر هو نفس الفعل غیر التعبیری، أو تحلیل الخطاب الّذی یعود إلى نفس هذا التأثیر ألا وهو الفعل غیر التعبیری وردّ فعل المخاطب على الفعل غیر التعبیری هو فعل ما بعد التعبیری. بلغه أخری، یعنی استعمال الکلام لدی المخاطب سوف یجعله یتوسّع أو یضیّق ومن ثمّ یخضع لعاطفته وانفعاله خاصّه إذا کان الکلام حول الإنسانیه والحرّیّه والدیمقراطیه وأمثالها. الهدف من هذه الدراسه هو التحقیق فی خطاب السیاق العاطفی فی نهج البلاغه لمعرفه ما إذا کانت نظریه تحلیل الخطاب استخدمت لفهم رساله 62 لأمیر المؤمنین (ع) فهماً أفضل؟ وما هو مکان السّیاق العاطفی فی أقوال سماحته؟ تشیر النتائج إلى أنّ الإمام (ع) یحاول نقل المفاهیم إلى المخاطب من خلال تحلیل الخطاب الّذی یشبه الفعل غیر التّعبیری فی نهج البلاغه. کما أنّ السیاق العاطفی یهدف إلی إقناع المستمع ویجعله یبادر إلی التفکیر فی المضمون الدّاخلی للخطاب. فی هذا المقال، جرت محاوله للتّعبیر عن الخطاب تحدیداً باستخدام المنهج الوصفی _ التحلیلی والاعتماد على الدّلالات، ثم التّعبیر عن السّیاق العاطفی للرّساله وفحص الجمل المستخدمه فی نهج البلاغه فی إطار النظریه المذکوره من وجهه نظر أوستن.
۱۶.

بررسی تطبیقی نگاره های وصف طبیعت در شعر ابن رومی و منوچهری دامغانی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات ادبیات تطبیقی سال دهم بهار ۱۳۹۵ شماره ۳۷ 145 - 168

کلیدواژه‌ها: بررسی تطبیقی وصف طبیعت ابن رومی منوچهری دامغانی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۹۸ تعداد دانلود : ۲۹۶
محیط عامل اصلی توصیف طبیعت است. توصیف طبیعت و مظاهر آن همچون باغ و بستان و گل ها و ... در عصر عباسی گسترده تر از عصر جاهلی و اموی می گردد. در عصر عباسی جلوه های تمدن و شهرنشینی به یکباره سر بر می آورد. بنابراین وصف بیش تر با استعاره و تشبیهات رخ می نماید؛ که این خود بیانگر وسعت خیال شاعر عصر عباسی است. شعر پارسی دوره منوچهری دامغانی را باید شعر طبیعت خواند، منوچهری از جمله شاعران طراز اول این دوره است. منوچهری به سبب شیفتگی به ادبیات عرب، به تقلید از شاعران عرب روی آورده، و با وجود نوآوری در شعر طبیعت، بسیاری از تشبیهات و صور خیال که توسط شاعران عصر عباسی از جمله ابن رومی و ابن معتز وارد شعر شد؛ در شعر منوچهری آمده است. شعر توصیفی ابن رومی در این دوره تابلوهایی درخشنده و سرور انگیز از باغ ها و چمنزارهاست. در بیش تر این تصاویر جان بخشیدن به موجودات بی جان و عاقل انگاری نقطه مشترک با اشعار منوچهری است.
۱۷.

بررسی ساختار جمله انشایی امر و اغراض آن در سوره مائده(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات قرآنی سال نهم زمستان ۱۳۹۷ شماره ۳۶ 37 - 60

کلیدواژه‌ها: قرآن انشاء طلبی فعل امر اغراض امر سوره مائده

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۸۹ تعداد دانلود : ۲۴۵
اساساً قرآن کریم دربردارنده عالی ترین معارف و آموزه هایی است که از طریق وحی بر انسان نازل شده است و برای درک مفاهیم آن به علوم گوناگون نیاز است؛ از جمله این علوم، بلاغت است که خود شامل معانی، بیان و بدیع است؛ رعایت هر کدام از این موارد سبب زیبایی کلام و تأثیر بیش تر بر مخاطب می شود. جمله در علم معانی به خبر و انشاء تقسیم می شود که کشف معانی ثانویه بر عهده علم معانی است. این پژوهش به روش تحلیلی و توصیفی به بررسی جمله انشایی طلبی امر در سوره مائده می پردازد و اغراض ثانویه آن را در ضمن آیات بیان می کند ضمن آنکه به دنبال پاسخگویی به این سؤال است: فعل امر به عنوان انشای طلبی در چه معانی دیگری غیر از امر به کار رفته است و نهایتاً این اغراض چه تأثیری بر مخاطب خود می گذارد؟ با بررسی آیات به این نتیجه می رسیم که اسلوب امر، بیش تر مواقع از معنای اصلی خود خارج گردیده است و در معانی همچون تهدید، دعا، تخییر، وجوب، سرزنش، تحقیر و ... به کار رفته است تا مخاطب بعد از کشف مقصود و رسیدن به مراد خود، از لذت بیش تری برخوردار گردد.
۱۸.

بررسی سبک شناسانه سوره مبارکه غاشیه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات سبک شناختی قرآن کریم سال ششم پاییز و زمستان ۱۴۰۱ شماره ۱ (پیاپی ۱۱) 152 - 165

کلیدواژه‌ها: سبک شناسی سوره غاشیه سطح آوایی سطح واژگانی سطح دستوری

تعداد بازدید : ۳۶۰ تعداد دانلود : ۲۳۳
ازجمله جنبه های اعجاز قرآن کریم، ظرافت های بلاغی در آیات این کتاب آسمانی است که از دیرباز مورد توجه علما و دانشمندان علوم قرآنی بوده است. یکی از مباحث بلاغی قرآن کریم سبک شناسی است که با بهره گیری از دستاوردهای علم بلاغت به بررسی جلوه های سبکی موجود در قرآن کریم می پردازیم. سوره «غاشیه» به مثابه یکی از نمونه های بارز زبانی نظام مند، مشحون از نشانه های کلامی است که کلمات متجانس آفریننده ضرب آهنگ درونی آیات و فواصل آیات به موسیقی بیرونی آیات می انجامد. در این پژوهش براساس تحلیل زبانی در سه سطح آوایی، واژگانی و دستوری به سبک شناسی سوره غاشیه پرداخته می شود. پژوهش حاضر با تکیه بر روش توصیفی_تحلیلی می کوشد تا نشان دهد که ویژگی های زبانی در آیات قرآن کریم است که موجب تغییر سبک در آیات در سطوح مختلف می گردد. به کارگیری تکنیک های تکرار، سجع، جناس، مراعات النظیر و تضاد علاوه بر آهنگین ساختن خویش بر ظرافت بلاغی نیز تأکید دارد. در واقع این ویژگی های سبکی سبب تناسب مفاهیم و آهنگین ساختن این سوره مبارکه شده است
۱۹.

ارزیابی و نقد مقالات حوزۀ ادبیات عصر میانه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه انتقادی متون و برنامه های علوم انسانی سال هجدهم تیر ۱۳۹۷ شماره ۴ (پیاپی ۵۶) 273-289

کلیدواژه‌ها: عصر میانه نقد انطباق محتوا با عنوان تحلیل ادبی

تعداد بازدید : ۳۵۱ تعداد دانلود : ۴۰۴
صاحب نظران در زمینة رعایت استانداردهای ساختار مقاله های علمی پژوهشی اصول، قواعد، و ضوابط خاصی را درنظر دارند که پای بندی به این موارد نیازمند مهارت، تجربه، و دقت فراوان است. در این پژوهش برآنیم تا به نقد و بررسی ساختار شش مقالة چاپ شده در مجلة ادب عربی دانشگاه تهران در حوزة ادبیات عصر میانه و میزان انطباق آن با استانداردهای مقاله های علمی پژوهشی بپردازیم. بررسی استانداردهای مربوط به ساختار مقاله های علمی پژوهشی در این شش مقاله حاکی از آن است که برخی از مقالات دارای نواقصی ازقبیل کلی بودن عنوان ، نداشتن روش و هدف پژوهش در چکیده، ضعف در انتخاب واژه های کلیدی، مشخص نبودن پرسش های اصلی، اشاره نکردن به پیشینة پژوهش، و کلیشه ای و کلی بودن نتیجه هاست. ازسوی دیگر، تعدادی از مقاله های بررسی شده نیز نقاط قوّت و استانداردهای لازم را دارند که ازجملة آن می توان به ارائة عمقی مبانی نظری پژوهش، رویکرد انتقادی و تحلیل محور، نوآوری، انطباق محتوای اثر با عنوان، استناد به منابع معتبر، و داده های به روز اشاره کرد.
۲۰.

بررسی سبک موسیقایی سوره تکویر(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات سبک شناختی قرآن کریم سال ۷ بهار و تابستان ۱۴۰۳ شماره ۲ (پیاپی ۱۴) 78-97

کلیدواژه‌ها: قرآن کریم سوره تکویر سبک شناسی موسیقی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱۰ تعداد دانلود : ۲۶۸
هر اسلوب زبانی از عبارت ها و کلماتی تشکیل شده است که آن زبان را دارای روح و معنا می کند. زبان نقش اساسی در برقراری ارتباط با دیگران دارد، حال اگر در کنار این کلمات به موسیقی هم توجّه شود، نتیجه بهتری حاصل می گردد و معنای مورد نظر با دقّت و به خوبی منتقل می شود. پس موسیقی در زبان بسیار اهمیت دارد و شاعران و نویسندگان می توانند با استفاده از آن ارزش ادبی کلام خود را بالا ببرند. قرآن کریم والاترین متن است که در آن الفاظ به بهترین شکل معانی مورد نظر را منتقل کرده اند. در قرآن کریم موسیقی الفاظ و عبارات به بهترین شکل ممکن انتخاب شده است و بررسی سوره های مختلف به خوبی نشان می دهد که چگونه موسیقی الفاظ و عبارات در آیه ها به انتقال معنا و مفهوم آن ها کمک کرده است. این پژوهش با روش توصیفی تحلیلی و استفاده از منابع کتابخانه ای نوشته شده است تا سوره ی مبارکه ی تکویر را از نظر لایه ی موسیقایی آن مورد بررسی قرار دهد و نقش عناصر موسیقایی را در بیان معانی این سوره به خوبی آشکار سازد. نتایج پژوهش نشان می دهد که موسیقی حاکم بر بخش های مختلف این سوره به خوبی با معانی و مفاهیم قصد شده، تناسب دارد؛ خواه موسیقی برگرفته از تکرار حروف و واژگان و خواه موسیقی درونی و نیز آهنگ موجود در حروف روی که از هجاهای کوتاه به سمت هجاهای بلند در نوسان بود و در مقوله هایی مانند بیان بعد از ابهام، هشدار و آگاهی دادن و سایر مفاهیم به خوبی خود را نشان داد.

کلیدواژه‌های مرتبط

پدیدآورندگان همکار

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان