طاهره آشتیانی

در سال های گذشته، افزایش عوارض خروج از کشور همواره با انتقاداتی روبه رو بوده است. عوارض خروج از کشور یکی از راه های درآمدی دولت برای جبران کسری بودجه است. با توجه به اهمیت مسافرت های خارجی در ارتباط گیری با سایر نقاط جهان، پژوهش حاضر  به بررسی اثر افزایش عوارض خروج از کشور بر مسافرت های خارجی در کشور ایران پرداخته است. سال های 1385 تا ۱۴۰۰ برای دوره زمانی تحقیق با توجه به دسترسی به داده ها، بررسی شد. در این پژوهش، از روش ARDL برای بررسی هم انباشتگی و از آزمون علیت گرنجر برای تحلیل رابطه علت و معلولی بین متغیرها استفاده شده است.  متغیر وابسته این پژوهش تعداد مسافرت های خارجی بوده است. متغیرهای مستقل شامل عوارض خروج از کشور، تولید ناخالص داخلی سرانه، نرخ ارز، نرخ تورم و هزینه ویزاست. نتایج بلندمدت و کوتاه مدت نشان داد که متغیرهای تولید ناخالص داخلی سرانه و نرخ تورم اثر مثبت و معناداری بر تعداد مسافرت های خارجی (برحسب تعداد مسافر) خواهند داشت و از طرفی، متغیرهای نرخ ارز و هزینه ویزا و عوارض خروج از کشور اثر منفی و معنا داری بر کاهش تعداد مسافرت های خارجی (برحسب تعداد مسافر) خواهند گذاشت. همچنین اندازه ضرایب در کوتاه مدت نشان می دهد که به لحاظ قدرمطلقی، اندازه ها کمتر از ضرایب بلندمدت هستند و این نشان می دهد که متغیرها در بلندمدت تأثیر متقابل و تقویت کننده ای بر یکدیگر دارند. ضریب تصحیح خطای هم انباشتگی (ECM) برابر 62 درصد برآورد شد. این نشان می دهد که سالانه 62 درصد از هرگونه انحراف از تعادل بلندمدت جبران می شود.

امروزه در شهرها از استراتژی های بازاریابی مقصد به منظور جذب تعداد بیشتر بازدیدکننده استفاده می شود. از مهم ترین این استراتژی ها می توان به برندسازی با استعانت از نشانه ها و نمادهای برجستهٔ یک شهر اشاره کرد. پژوهش حاضر با هدف بررسی اهمیت جایگاه برندسازی در توسعهٔ گردشگری شهری با روش توصیفی - تحلیلی به شناسایی معیارها و شاخص های اثرگذار به منظور تبدیل شدن نمادی شهری به برند گردشگری پرداخته است. براساس مبانی نظری و مرور ادبیات، شاخص های اصلی تأثیرگذار در برندسازی جاذبه های ملموس شهر تبریز شناسایی و استخراج شدند. سپس، با استفاده از روش دلفی فازی، عوامل شناسایی شده غربالگری شدند. در مرحلهٔ بعد، مقایسه های زوجی تشکیل شد و برای پاسخ گویی به کارشناسان و خبرگان حوزهٔ گردشگری به تعداد 15 نفر ارسال شد. پس از دریافت پاسخ های خبر گان، با تعداد 250 گردشگر در دسترس مصاحبه شد و پرسش نامه های آ ن ها با به کارگیری روش AHP ارزیابی و وزن معیارها تعیین شد. سپس، گزینه ها توسط روش TOPSIS رتبه بندی شدند و عنصر مناسب برای معرفی به منزلهٔ برند گرشگری شهر تبریز انتخاب شد. نتایج پژوهش حاکی از آن است که، با توجه به معیارهای چندگانه درنظرگرفته شده از نظر کارشناسان، مسجد کبود در رتبهٔ اول، ارگ علیشاه در رتبهٔ دوم، مقبرهالشعرا در رتبهٔ سوم، عمارت شهرداری در رتبهٔ چهارم، عمارت \ائل گلی در رتبهٔ پنجم و درنهایت برج یانقین با کمترین امتیاز در رتبهٔ آخر قرار دارد.

صنعت گردشگری به عنوان یکی از ارکان های توسعه اقتصادی محسوب میگردد که نقش مؤثری در فرآیند توسعه اقتصادی جوامع دارد و یکی از مهمترین مؤلفه های اقتصاد مقاومتی می باشد. هدف مقاله بررسی عوامل مؤثر در توسعه گردشگری تاریخی دردوران بحران در تهران با رویکرد اقتصاد مقاومتی می باشد. روش مورد استفاده، روش توصیفی- تحلیلی است. حجم نمونه بر اساس جدول مورگان معادل 384 نفر تعیین شد. ابزار گردآوری داده ها شامل پرسشنامه 59 سوالی محقق ساخته می باشد. داده های گردآوری شده با استفاده از آزمون فریدمن و نرم افزار SPSS و تحلیل مسیر معادلات ساختاری در نرم افزار AMOS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. همچنین به لحاظ اولویت بندی شاخص اقتصادی با ضریب 0.27 در رتبه اول، شاخص زیربنایی- ساختاری با ضریب 0.24 در رتبه دوم و شاخص زیست محیطی با ضریب 0.22 در جایگاه سوم و شاخص اجتماعی-فرهنگی با ضریب 0.19 در جایگاه چهارم قرار گرفتند.

مقاله حاضر به بررسی نقش میانجی توانمندسازهای مدیریت دانش بر رابطه بین سرمایه فکری و هوش سازمانی در سازمان های گردشگری می پردازد. در این پژوهش برای توانمندسازهای مدیریت دانش از مدل غفور ( 2008)، برای سرمایه فکری از مدل بنتیس( 1997) و برای هوش سازمانی از مدل آلبرشت( 2003) استفاده شده است. روش تحقیق، از نوع توصیفی- پیمایشی است. جامعه آماری این تحقیق، کارکنان اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان یزد بوده اند که از بین آنها 140 نفر به عنوان نمونه انتخاب گردیده اند. تجزیه و تحلیل داده ها در دو سطح آمار توصیفی و استنباطی صورت گرفته است. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات و رابطه سرمایه فکری و هوش سازمانی در سازمان های گردشگری با نقش میانجی توانمندسازهای مدیریت دانش از تکنیک مدل یابی معادلات ساختاری و همبستگی پیرسون استفاده شده است. یافته های پژوهش نشان داد که سرمایه انسانی در سرمایه فکری، فرهنگ سازمانی و نیروی انسانی در توانمندسازهای مدیریت دانش و بینش راهبردی در هوش سازمانی بیشترین بار عاملی را دارا می باشد و در مجموع از تجزیه و تحلیل داده های پژوهش می توان نتیجه گرفت که سرمایه فکری بر توانمندسازهای مدیریت دانش در اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان یزد تاثیر دارد و هر دوی آنها بر روی هوش سازمانی تاثیر مستقیم و معنادار دارند.

هدف از این پژوهش اولویت بندی شاخص های ارزیابی رضایتمندی بازدید کنندگان موزه ها می باشد. با مطالعه تحقیقات پیشین و مدل های مفهومی ارزیابی رضایتمندی مشتریان، شاخص های رضایت بازدیدکنندگان موزه بر اساس مدل آکاما شناسایی شده و مورد بررسی قرار گرفته است. در این پژوهش با استفاده از ابزار پرسشنامه، داده های مورد نیاز از 385 نفر از بازدید کنندگان موزه ملی ایران در شهر تهران جمع آوری گردید. سپس نسبت به تحلیل داده ها با استفاده از روش های آمار توصیفی و تحلیل عاملی تأییدی اقدام شده است. نتایج نشان می دهد که همه شاخص های مدل تحقیق بجز قیمت و ارزش ادراک شده بر رضایت بازدیدکنندگان موزه تأثیرگذار بوده و قیمت بلیط موزه ها تأثیری بر میزان رضایت بازدیدکنندگان ندارد. همچنین نتایج به دست آمده نشان می دهد که متغیر اطمینان دارای بیشترین میزان اهمیت و متغیر همدلی دارای کمترین میزان اهمیت از دیدگاه بازدید کنندگان است. متغیرهای قابلیت اعتماد، مسئولیت پذیری و عناصر ملموس هم به ترتیب در رتبه های دوم تا چهارم از نظر میزان اهمیت قرار دارند.