سید محمدحسن حکیم

وصیت به عنوان حکمی فقهی و یکی از فرائض قرآنی موضوع مطالعه این نگارش است. این مطالعه وصیت را از زاویه تحلیل دلالی مجموع آیات مرتبط با حکم وصیت و تقریر جوانب تحلیلی و مدالیل حکمی آیات وصیت موضوع قرار داده است. تبیین مدالیل حکمی آیات وصیت یکی از ارکان اساسی در استنباط فقیه است. تحلیل دلالت آیات وصیت در این نگارش از دو زاویه تحلیل متنی و تحلیل ساختاری و نقش آن در تبیین میزان الزام آور بودن حکم وصیت، مورد دقت قرار گرفته است. در این پژوهش عناصر سبب ساز در انصراف یا نفی دلالت، مانند: مخصص غیرمتصل و همچنین نسخ نیز مورد نقادی قرار گرفته است. این نگارش مبتنی بر مطالعه مجموع آورده مذاهب اسلامی در تحلیل فقهیِ کتاب الهی در حکم وصیت تدوین شده است. نتیجه این پژوهش گویای آن است که آیات وصیت در الزام مکلف به وصیت تمام است و وجوه مطرح شده در انصراف آیه از دلالت بر الزام، ناتمام است.

مصطلح «حجّت» از پرکاربردترین واژگان دانشی در حوزه اندیشه اسلامی است. تحلیل مفهوم لغوی این واژه و تبیین گوهر معنایی آن، می تواند دقّت در کاربرد را بالا برده و فهم کارکردهای قرآنی و دانشی را آسان کند. این نگاشته با در نظر گرفتن مجموع گزارش های لغویان و کارکردهای قرآنی و دانشی تهیّه شده و تکمیل روشی کارهای پیشین را ضروری می داند. این رفتار، منجر به نتیجه ای متفاوت با برخی از پژوهش های پشین شده و با برخی دیگر، تنها تفاوت روشی دارد. نگاشته کنونی، ابتدا مفهوم لغوی «حجّت» را بازشناسی کرده و سپس اشتراک و تفاوت کارکرد اصطلاحی آن با مفهوم لغوی را در برخی از دانش های اسلامی، پی جویی می کند.

نام کتاب: مجتمعنا فی الفکر و التراث الشهید السید محمدباقر الصدر نویسنده: سید منذر حکیم ناشر: مرکز تحقیقات علمی مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی سال چاپ: 1388 تعداد صفحات: 524 قطع: وزیری

قرآن و سنت در مباحث اسلامی محور اساسی اندیشه و علم را تشکیل می دهد. همگام سازی اندیشه های دین مداران در این دو حوزه از اهمیت و تأثیر بالایی برخوردار است. در حوزه قرآن کریم و جایگاه متمایز آن در اندیشه تقریب میان اندیشمندان اسلامی بحث های بسیار ارائه شده است، اما به حوزه حدیث شاید کمتر توجه شده است. حال آن که حدیث به عنوان دومین رکن اساسی اندیشه اسلامی جدای از اهمیت ویژه از قابلیت های بالایی در این حوزه برخوردار است. این مختصر به پی جویی حوزه ای از حدیث که کمتر مورد دید عموم قرار می گیرد؛ یعنی «متون مشترک حدیثی» پرداخته تا با تبلور آن، جایگاه، نقش و کارکرد حدیث در مباحث تقریب جدی تر دیده شود. در این تحقیق، تحلیل متون مشترک حدیثی، انواع متون مشترک، جایگاه آن، و تأثیرات شگرف این متون در حوزه تقریب و بالاتر از آن، در پیشبرد اندیشه اسلامی مورد دقت قرار گرفته است.