نورالدین پروین

تغییرات پارادایمی و نظری در ابعاد گوناگون آموزش زبان دوم از رفع کامل نارسایی های رویکردهای سنتی آموزش عاجز مانده و حتی در برخی موارد مشکلات جدیدی را ایجاد کرده است. در این میان، تهیه، تدوین و اجرای برنامه درسی به عنوان شاکله و چارچوب آموزش، از این کاستی ها مستثنا نبوده است. در دو دهه گذشته اصولی تحت پساروش در آموزش زبان مطرح شده است که ظرفیت رفع نقایص پیشین را دارد. بر همین اساس، تحقیق حاضر با استخدام مبانی نظری پساروش و اتخاذ رویکردی تلفیقی، ضمن کشف پدیدارشناختی و اعتباربخشی عاملی تعقیبی نارسایی های تدوین برنامه درسی آموزش زبان در کشور، از خروجی آن برای تحلیل ساختاری و ارائه راهبرد مدیریت آموزشی مطلوب در ماتریس اثرات متقاطع و متوازن، استفاده کرده است. نتایج نشان داد که مطابق ارزش ایگن نارسایی ها در سه محور فرایندی، دانشی-معرفتی و رویکردی-سیاستی مشهود است ازجمله مهم ترین آن ها می توان به اتخاذ نگاه خطی و محصول محور به آموزش، ناروایی پسینی، محتوای تجویزی-قالبی اشاره کرد .

نتایج تحقیقات فراوانی نشان می دهد از دیرباز تلقی گوش دادن به عنوان یک مهارت غیرفعال در یادگیری زبان باعث شده است که  روش های سنتی آموزش شنیداری، فراگیران را به سمت دریافت کنندگان ورودی، منفعل سوق دهد، در حالی که فراگیران باید طوری آموزش داده شوند توانایی چگونگی کنترل و تقویت عملکرد شنیداری خویش را داشته باشند. استراتژی های هوش فراشناختی امکان برنامه ریزی، نظارت، حل مسئله و ارزشیابی فراگیران را فراهم و آنان را به شنوندگان فعال تر تبدیل می کند. بدین منظور یک کلاس آموزشی (26 نفر) از فراگیران سطح متوسطه شنیداری (المتوسطه) مجموعه آموزشی شاِهد و تعلّم  در یک مرکز آموزشی به صورت نمونه برداری در دسترس انتخاب و پس از حذف برون هشته ها، با استخدام یک روش شبه آزمایشی پیش آزمون مداخله پس آزمون ، عملکرد فراگیران در آزمون های موازی شنیداری، قبل و بعد از مداخله آموزشی، توسط نرم افزار اس. پی. اس. اس. و آزمون تی تست جفتی، مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاکی از آن است که فراگیران  با آگاهی افزایی هوش فراشناختی، در مرحله پس آزمون در مهارت شنیداری رشد آموزشی داشته اند و خودتنظیمی باعث افزایش انگیزش و همچنین موفقیت یادگیری آنان شده است. در پرتو این یافته ها، مفاهیم و پیشنهاداتی برای مطالعات بیشتر ارائه شد.