سید احمد حسینی کازرونی

سید احمد حسینی کازرونی

مطالب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین

فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۸۱ تا ۱۰۰ مورد از کل ۱۱۴ مورد.
۸۱.

جایگاه گونه های تمثیل در حکایات تمثیلی مصیبت نامه عطار(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

کلیدواژه‌ها: حکایت های تمثیلی تمثیل استعاره تمثیلیه مثل اسلوب و معادله

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۶۶ تعداد دانلود : ۴۳۶
قهرمان مصیبت نامه «سالک فکرت» است که به دنبال شناخت حقیقت است. آنچه در مصیبت نامه نشان داده شده تلاش روح و فکر آدمی در جهت پی بردن به حقیقت و کنه معنی وجودی خداست که آن را در خود می یابد. در لابه لای این حکایات تمثیلی مواردی نغز از تشبیه، تمثیل، مثل، استعاره تمثیلیه و اسلوب و معادله به چشم می خورد. در این تحقیق محققان در پی یافتن آنند که عطار در مصیبت نامه چگونه از تمثیل بهره برده و از چه انواعی بهره گرفته است، انواع تمثیل چه تأثیری در بیان شاعر داشته، ساختار تمثیل در حکایات تمثیلی مصیبت نامه چگونه است به شیوه کتابخانه ای و از طریق فیش برداری به توصیف و تحلیل داده ها پرداخته شده است.
۸۲.

گفت و گو و شخصیت پردازی نمایشی در منظومه غنایی خسرو و شیرین نظامی

کلیدواژه‌ها: نظامی خسرو و شیرین شعر غنایی نمایش نامه گفت و گو شخصیت پردازی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۶۲ تعداد دانلود : ۲۰۲
منظومه خسرو و شیرین نظامی به عنوان نمونه ای عالی از ادب غنایی فارسی، ابعاد مختلفی از نوع نمایشی را در خود جای داده است. خسرو و شیرین نظامی از جهت گفت و گو و شخصیت پردازی بسیار غنی است، چه آنجا که دیالوگ مطرح می شود و چه در قسمت هایی که وجود مونولوگ ایجاب دانسته شده است. در این مقاله شده است با آوردن نمونه هایی از داخل متن به بررسی و تحلیل شخصیت ها و مکالمات آن ها در این اثر بپردازد و در نهایت به خوانندگان این باور داده شود که نمایشی بودن یک اثر با ادبی بودن آن منافاتی ندارد، خواه از نوع ادب غنایی باشد یا سایر انواع آن.
۸۳.

تحلیل محتوایی مثل ها در «گلستان» سعدی و «یکی بود و یکی نبود» جمال زاده(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

کلیدواژه‌ها: گلستان یکی بود یکی نبود سعدی جمالزاده مثل ها

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۵۵ تعداد دانلود : ۶۵۷
مثل در ادب فارسی از جمله گنجینه های ارزشمند است و از دیرباز در آثار شعرا و نویسندگان نمود داشته و موجب غنای این آثار گشته است. در این پژوهش با مقایسه محتوایی مثل ها در دو اثر منثور دو نویسنده سرآمد در قرن هفتم و معاصر، (گلستان و یکی بود یکی نبود) تلاش شده نگرش و دیدگاه این دو نویسنده در کاربرد مثل سنجیده و تحلیل شود؛ گلستان و یکی بود و یکی نبود، اثر قابل تأملی در دو مقطع زمانی متفاوت بر ادبیات فارسی داشته اند، و نویسندگان هر دو اثر در تبیین، تفهیم، و آموزش پیام خویش از ارسال المثل بهره گیری نموده اند، در این جستار سعی شده با نگاهی اجمالی به هر دو اثر نمونه هایی از بازتاب ضرب المثل ها همراه با تحلیل محتوایی در هر دو اثر ارائه گردد و در پایان جمع بندی و نتیجه گیری مباحث صورت گرفته است. نتایج بیانگر آن است که از دیدگاه محتوایی مثل هایی که سعدی به کار برده است، خود دست به آفرینش آنها زده، است غالب این مثل ها دارای نکات عمیق و حکایات اخلاقی و آموزشی هستند. امّا نگارش و نگرش جمال زاده در کاربرد مثل ها صرفاً نگاهی تشبیهی به قصد وضوح تصویر و صحنه های داستان بوده است و به همین خاطر مثل ها نقش بسزایی در پربار کردن زبان وی داشته است.
۸۴.

تأملی بر تمثیل در منظومه ی غنایی چنیسرنامه(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

کلیدواژه‌ها: چنیسرنامه ادراکی بیگلاری تمثیل ادبیات غنایی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۳۴ تعداد دانلود : ۲۲۷
چنیسر نامه منظومه ای غنایی و نیمه معروف در اذهان مردم ایران به تقلید از خسرو شیرین نظامی در هزار بیت از شاعر قرن یازدهم ازادراکی بیگلاری می باشد. موضوع این منظومه ی جذاب و عوام پسند داستان لیلا و چنیسرشاه به همراه حوادث بسیار گیرا و هدفمند می باشد که ضرورت ایجاب می نمود بُعدی از ابعاد آثار مذکور که همانا وجود قابل ملاحظه ی تمثیل در این داستان مورد بررسی، کنکاش و تطبیق قرار گیرد تا افق اندیشه ی این شاعر بیشتر مورد تفحّص قرار گیرد تمثیل در این منظومه به صورت عرفانی و نمادین است و نحوه ی نگرش شاعر به این مقوله به صورت توصیفی تحلیلی و کتابخانه ای با اهداف یادآوری ارزش و قابلیت تمثیل در بیان یک یا چند مفهوم عرفانی یا اخلاقی و تبیین نتیجه ی مورد نظر این شاعر که با طرح تمثیل در داستان، منظور و هدفی خاصّ را دنبال می کنند و همچنین شناسایی داستان غنایی چنیسرنامه پرداخته می شود و با توجه به سؤالات و فرضیه های پژوهش علت گرایش ادراکی بیگلاری به مقوله ی تمثیل در منظومه ی غنایی چنیسرنامه به صورت تشبیهی و عرفانی و نمادین از روی اراده است اما گاهی هم اجباری است و آن زمانی است که شاعر نمی تواند مفاهیم فکری خود را به راحتی بیان کند در حوزه ی سبک شناسی در تک و توکی از ابیات آن گاه گاهی به سبک غزل هندی تمثیلی ارائه می شود و به عبارت دقیق تر این منظومه ای مثنوی است که شاعر در دوران سبک هندی از دو سبک خراسانی و عراقی در سرایش آن بهره جسته، یعنی این غزل سبک هندی نیست که شاعر آن را در هر بیت در مصراع اول ممثل یا تمثیل را ذکر کند یا در مصراع دوم تمثیل را عرضه دارد.
۸۶.

بررسی زادگاه شیرین

کلیدواژه‌ها: شیرین نظامی ایران ارمنستان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲۴ تعداد دانلود : ۸۴۰
اگرچه در باب زادگاه شیرین نظریات مختلفی وجود دارد، اما تأمل در متون تاریخی و تحقیقات پژوهشگران معاصر، نشان می دهد که در میان سرایندگان خسرو و شیرین، نخستین شاعری که از شیرین به عنوان شاه زاده ای ارمنی یاد می کند، نظامی گنجوی است. با توجه به جایگاه بلندی که نظامی در گستره شعر، ادب و تاریخ دارد و این که بیهقی وار در آنچه می نویسد برای خود مسؤولیتی عظیم قایل است و راست گویی را مایه حشمت و کژگویی را سبب بی قدری سخن می داند؛ به سادگی نمی توان به نادرستی سروده هایش حکم داد. در این جستار، با استناد به روابط دیرینه ایران و ارمنستان، متون تاریخی، یافته های پژوهشگران و روایت نظامی از خسرو و شیرین، به نظر می رسد که نه تنها ارمنی بودن شیرین بی پایه و بی اساس نمی نماید، بلکه شواهد و قراینی این نظریه را تقویت می بخشد.
۸۷.

عروسی ابد «بررسی مرگ اختیاری یا تولدی دیگر در شعر تعلیمی مولانا»

کلیدواژه‌ها: مولانا مرگ مرگ اختیاری ادبیات تعلیمی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲۱ تعداد دانلود : ۲۹۱
مرگ و مرگ اختیاری از مبانی عمیق عرفان و ادب تعلیمی است. مولانا نگاهش به مرگ از نوع نگاه سنایی است. امّا ظرافت ها و باریک اندیشی های مولانا و اشاراتی از آیین بودایی و یونانی و ایران باستان، به نگاه مولانا لطافت و معنویتی خاص عطا فرموده است. این مقاله برآن است تا با روش تحلیلی توصیفی نگرش مولانا را نسبت به مرگ به طوراعم، و به مرگ ارادی به طور اخص، باز نماید؛ و نشان دهد که مولانا چگونگی تجلّی از مرگ را در ترکیباتی از قبیل: «افشارش مرگ، بحر بی پایان مرگ، بیخ مرگ، تب مرگ، تلخی مرگ، جان مرگ اندیش، خدنگ مرگ، خمار مرگ، دود مرگ، سراب مرگ، شراب مرگ، شربت مرگ، گردن مرگ، مرغ مرگ اندیش و...» در اشعارش نمایان ساخته تا بتواند با آرامش قلبی، جلوه های وصال حق را ارائه نماید.
۸۸.

عناصر تعلیمی، اخلاقی و بن مایه های اساسی شعر انقلاب اسلامی

کلیدواژه‌ها: شعر پس از انقلاب مضامین تعلیمی اخلاقی نوآوری در اندیشه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱۰ تعداد دانلود : ۲۱۶
شعر امروز، در مسیر انقلاب اسلامی گویاترین نمود در هستی امروزین ما و در عین حال نشان قدرت و شایستگی های ذهنی آن در عرصه ادبیات جامعه است. تنوع در شکل و محتوای هر چهار مقطع تاریخی، یعنی، زمان نضج گیری انقلاب، پس از آن جنگ و شعر پس از جنگ، پژواک اندیشه های ملون این نسل پویاست. در نگاه به روند رو به پیش، به ارزش هایی می رسیم که قادر است شعر معاصر را سرانجام از فضای موجود و چند تکه گذشته، به فضای والای تعلیمی- اخلاقی و بس گسترده تر و یگانه تری که سزاوار آن است بکشاند. چنان که بر کل فرهنگ ما نیز مسلط شود و بتواند با پیش آهنگان تمدن بشری، راه حفظ و حراست از اعتلای حق و شأن آدمی را بپیماید. بررسی بن مایه های اندیشه ی شعر پس از انقلاب اسلامی که همگی منشأ اخلاقی- تعلیمی و مذهبی دارند مد نظر این پژوهش است.  
۸۹.

نگرشی به تمثیل در ادبیات تعلیمی(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

کلیدواژه‌ها: شعر و نثر فارسی تعلیم و تمثیل دانش های فلسفی و اجتماعی نظم تعلیمی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱۱ تعداد دانلود : ۲۶۲
تمثیل که شاخه ای از تشبیه است ذکر روایتی است به شعر یا نثر که مفهوم واقعی آن را از طریق برگرداندن اشخاص و حوادث به صورت هایی غیر از آنچه که در ظاهر دارند حاصل می شود یا بیان داستان و حدیثی است به طریق ذکر مثال و مثل در اصطلاح ادبی نوع خاصی است که آن را به فارسی داستان  (دستان) می گویند و مثل و افسانه در معنی وجاهت اشتراک دارند. ادبیات تعلیمی، نوشته ها و آثاری است که برای خواننده و دریافت کننده پیام، دانش و معارفی را بیان کند و یا تعلیماتی از قبیل علوم فلسفی، مذهبی و دیگر علوم را نشان دهد. در طول سالیان گذشته و قرن هایی که بر ادبیات فارسی گذشته، آثار بسیاری در ادبیات تعلیمی همراه با تمثیل در شعر و نثر پدید امده است که هر کدام دریایی از معارف را به همراه دارد امّا در تصّور ادب فارسی نیز آثاری یافت می شود که هر از چندی در تاریخ ادبیات فارسی در زمره ادب تعلیمی قرار می گیرد امّا داخل در ادبیات نیست که باید این آثار را نظم تعلیمی بنامیم.
۹۰.

نقش عناصر تعلیمی در دگرگشت زبان شعر انقلاب

کلیدواژه‌ها: شعر انقلاب عناصر تعلیمی تحول ادبی دگردیسی زبان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱۱ تعداد دانلود : ۳۸۴
انقلاب سال 57 بزرگ ترین حادثه بعد از انقلاب مشروطه در تاریخ ایران به شمار می رود. هر انقلابی در بطن خود علاوه بر مسایل و موضوعات گوناگونی که با خود همراه دارد، به یک تجربه ادبی جدید نیز منجر می شود. هر چند عده ای معتقدند شعر پس از انقلاب به سوی نوعی دگردیسی (نه نوآوری) حرکت کرده است اما قالب های سنتی در هم نشینی با قالب های نوین شعر ایران از لحاظ آرمان، عواطف و رویکرد به دگرآفرینی های ساختار صور خیال، قالب و ... توانسته است روندی پیشرو داشته باشد. یکی از مهم ترین تحولاتی که در شعر دوره انقلاب اسلامی علاوه بر موارد فوق به وقوع پیوسته است، بی شک دگردیسی در زبان شعراست. از آن جا که محور اغلب تفکرات شعراء در اطراف قطبی جدید از عناصر تعلیمی، اخلاقی، ارزش ها و آیین های نو پرسه می زند، لذا فرهنگ و آداب برخاسته از چنین خواهش هایی به شکل های گوناگون در زبان شعر انقلاب تبلور یافته و آن را دچار تحول و دگرگونی کرده است.
۹۱.

ویژگی های بارز شخصیت صائب تبریزی از منظر روان شناسان انسان گرا، با تکیه بر غزلیات شاعر(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۲۹۵ تعداد دانلود : ۲۲۴
شناخت ویژگی ها و مؤلفه های شخصیتی افراد خاص همچون نوابغ، مشاهیر، علما و ادبا، یکی از نیازهای اساسی فرهنگ هر ملّت است و این مهم، در حوزه روان شناسی بر عهده روان شناسان شخصیت است. هدف نهایی در این مقاله، کشف و شناسایی مؤلّفه های بارز شخصیت صائب تبریزی -شاعر سبک هندی- از دیدگاه روان شناسان انسان گراست. برای دست یابی به این مقصود، از سخنان و اشعاری که شاعر با توجه به دو خصیصه مهم سبک هندی یعنی بسیارگویی و کشف مضمون های تازه، در دیوان غزلیاتش به طور مستقیم یا غیرمستقیم به خود پرداخته، استفاده شده است. در این روش، 364 غزل از دیوان مذکور براساس جدول مورگان و با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی ساده از بین 6995 غزل، انتخاب و بررسی شده است. بر همین اساس، بعد از بیان معنا و مفهوم شخصیت و ذکر رویکرد انسان گرایان در این زمینه، مفهوم خودشکوفایی توضیح داده شده و پس از آن، دوازده ویژگی بارز شخصیت صائب به عنوان فردی خودشکوفا از غزل های منتخب او استخراج و تحلیل شده است. در این تحقیق که رویکردی توصیفی- تحلیلی دارد، ضمن تبیین ویژگی های بارز شخصیت شاعر، سعی شده است به این پرسش اساسی پاسخ داده شود که آیا صائب تبریزی انسانی خودشکوفاست؟
۹۲.

تأثیر عناصر تعلیمی در دگردیسی قالب قصیده در شعر انقلاب

کلیدواژه‌ها: عناصر تعلیمی قصیده شعر انقلاب دگردیسی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۹۳
شعر انقلاب هر چند عمدتاً در حوزه  قالب های شناخته شده کلاسیک و نو حرکت کرده است اما فضاهایی تازه و درون مایه ای متفاوت با پیشینه ریشه دار خویش آفریده است. نگاه به انسان و جهان و حرکت در قلمرو اندیشه ها و مضامین مذهبی به گونه ای در شعر انقلاب دیده می شود، که هرگز به این گستردگی و عمق در سروده های قبل از انقلاب و حتی دوره های دوردست ادبیات ما سابقه نداشته است. پیوند با تاریخ، تلمیح و تطابق تاریخی حتی خارج از مرز جغرافیایی و تکریم از انقلابیون، بنیادی ترین عوامل نوپردازی در قالب ها هستند. نوگرایی در شعر انقلاب و پس از آن تغییر در زبان و تعبیرات و تازگی مضامین و اندیشه با حفظ قالب بوده است. پیوستگی معنایی در قالب های کهن پس از انقلاب و انسجام در نظم عمومی تازگی دارد و آن پریشانی بیت ها را از غزل ربوده است. شمار نوآوران در سال های پیش از انقلاب رشد چشم گیر داشته، شاعران جوان کوشیده اند جریان «غزل نو» را دامن زنند و گستره نوآوری در عرصه قالب را به طرق گوناگون وسعت بخشند. بنیان های عقیدتی انقلاب، در قالب موجب رواج اصطلاحات رایج فرهنگ دینی شد و این امر خود راه گشای بسیاری از نوآوری ها در قلمرو تعبیرات و ارتباط های واژگانی بود.
۹۳.

پیشینه دانش پزشکی و علوم عقلی در ایران (به روایت متون ادب فارسی و عربی)

کلیدواژه‌ها: پزشکی علوم عقلی بیرونی ابن سینا رازی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۹۳ تعداد دانلود : ۲۲۰
ایرانیان، سهم بزرگی در پیشرفت علوم به ویژه دانش های عقلی، پزشکی، داروسازی و پیراپزشکی در دوران پیش از اسلام و بعد از داشته اند. وجود دانشگاه های علوم پزشکی جندی شاپور اهواز و «ریو اردشیر» (بوشهر فعلی) در آن زمان، حکایت از آن دارد که در زمان ساسانیان، ایرانیان، عنایت خاصی به تدوین علوم عقلی داشته اند. آثار پزشکی ایرانی، یکی از منابع مهم پزشکی در جهان اسلام به شمار می رفته و علل اصلی تأثیر ایرانیان در نقل و تدوین و نشر علوم عقلی در تمدن اسلامی را می توان به شرح زیر خلاصه کرد: 1 تسلّط ایرانیان در علم و ادب و قدرت یابی آنان در دستگاه خلفای عبّاسی. 2 مبارزات مذهبی ایرانیان و علل نگرانی خلفا در نقل فلسفه و علوم عقلی. 3 آشنایی ایرانیان به دانش های مختلف بشری از جمله طب و ریاضیات و فنون ترجمه.  
۹۴.

سبک و سیاق شعر مشروطه

کلیدواژه‌ها: وطن آزادی مردم مشروطیت شعر

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸۷ تعداد دانلود : ۱۵۰
انقلاب مشروطه موجب گردید معانی تازه ای که پیش از آن سخنی درباره آنها نبوده در شعر پدید آید و نهادهای اجتماعی و سیاسی را دگرگون سازد. این تحوّلات، منجر به تغییر ساختارهای ذهنی طبقاتی گردید که در این جریانات، مخاطبان تازه شعر بودند، این گفتمان ها موجب شد که معانی و زبان شعر به کلّی تغییر کند، بدین گونه کلمات و ترکیبات، اعلام مکانی و زمانی، پیش آمدها و وقایعی که در شعر کهن سابقه نداشت، وارد شعر شود و سبک و سیاق شعر را دگرگون سازد. تحوّل اجتماعی در این عهد، به شعر و ادب فارسی، جلوه و رنگی تازه داد. این آفرینش های ادبی نوظهور، در واقع نوعی تسخیر تمدّن فرنگی است و نه غرب زدگی ...  
۹۵.

بررسی و تحلیل تمثیل با رویکرد کارکردهای آیینی و دینی در اسرارنامه عطار نیشابوری(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

کلیدواژه‌ها: تمثیل تشبیه کارکرد دینی اسرارنامه عطار

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۶۷ تعداد دانلود : ۳۸۰
پژوهش حاضر به روش توصیفی و با استفاده از داده های کتابخانه ای انجام گرفته است، هدف از این پژوهش بررسی و تحلیل تمثیل با رویکرد کارکردهای آیینی و دینی در اسرارنامه عطار نیشابوری است. تمثیل یکی از آرایه های ادبی است که از گذشته مورد توجه شاعران و نویسندگان بوده، تمثیل ممکن است در قالب یک بیت یا داستان و حکایتی ظاهر شود. بیان حکایت های تمثیلی یکی از    شیوه های استدلال است که در آن با ارائه ی یک نمونه ی روشن و قابل قبول از موضوعی، حکمی کلّی را درآن زمینه نتیجه گیری می نمایند. با توجه به این که تاکنون پژوهشی در زمینه بررسی تمثیلات دینی و آیینی در اسرارنامه صورت نگرفته است، انجام این تحقیق ضرورت دارد، لذا محقق در این پژوهش در پی یافتن پاسخ این پرسش هاست که گونه های تمثیل های داستانی با رویکردهای آیینی و دینی به کار رفته در اسرارنامه کدامند؟ کدام گونه تمثیل داستانی در این اثر بیشترین تعداد بسامد را دارد؟ عطار نیشابوری از چه ابزاری در تمثیل استفاده می کند؟ کدام نوع از تمثیلات نقش ویژه ای در حکایات عطار نیشابوری داشته اند؟ نتایج تحقیق نشان داده که که تمثیل های آیینی و دینی در این اثرگرانبهای عطار باعث انتقال مفاهیم و ارزشهای والای انسانی که از دین و تعلیمات آسمانی سرچشمه گرفته است به مخاطبین و خوانندگان شود.
۹۶.

بازتاب نقش تمثیلی موجودات فراطبیعی در اسطوره و شاه نامه(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

کلیدواژه‌ها: اسطوره و موجودات اساطیری شاه نامه پهلوانان اساطیری تمثیل صور خیال

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۶۳ تعداد دانلود : ۲۵۲
اسطوره، تعریف دقیق، جامع و مانعی ندارد. صاحب نظران تعریف های متفاوتی از آن ارایه کرده اند، اما چون در گذشته کتابت و نوشتار وجود نداشته، به طریق نقل، سینه به سینه از پدران به فرزندان منتقل شده است. اسطوره جلوه ای نمادین و تمثیلی از ارزش ها و باورهای یک فرهنگ است و ریشه در اندیشه ی ماورایی دارد که اعمال و ارزش های پهلوانی یک قوم را برای تبیین جهان بازگو می کند. از دیرباز تاکنون اسطوره ها در ذهن و زبان مردم یک سرزمین جای گاهی ویژه داشته و مردم بر این باور بوده اند که داشتن اساطیر، سند بزرگی و برتری آنان بر همسایگان و رقیبان بوده است. در حکایت های شاه نامه و اساطیر، ظهور نقش تمثیلی و نمادین بسیاری از موجودات صاحب شعور و اراده محرز است. این موجودات از نظر خلقت با انسان یکسان هستند. اما آن چه آن ها را متمایز می کند نمودشان است. در اساطیر پیش به ویژه شاه نامه: رخش، سمیرغ، اژدها و ... نمود شخصیتی دارند؛ یعنی پهلوانان با آنان سخن می گویند. آن ها گاه راه را به پهلوان نشان می دهند و زمانی آنان را از رفتن به راهی باز می دارند. فردوسی با پندار آرایه ی تشخیص و تمثیل، زیباترین صور خیال را در شاه نامه به تصویر کشیده است.
۹۷.

نقش عناصر تعلیمی در تحول ساختاری و محتوایی قالب شعر انقلاب

کلیدواژه‌ها: شعر انقلاب قالب شعری نو آفرینی غزل سنتی و نو عناصر تعلیمی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۶۴ تعداد دانلود : ۲۶۹
شعر امروز ایران در حال طی کردن مرحله گذر و به عبارت دیگر در حال دگردیسی است. اگر شعر امروز را تداوم زاینده و پوینده شعر کهن بدانیم، این شعر حتی در سرکش ترین حالات هم دنباله روی شعر سنتی و کهن است. اما تحولات صنعتی، اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و ... خواه ناخواه تأثیر گذار است. ادبیات به عنوان کاربردی ترین هنر متأثر از این تحولات است و بی شک شاعر انقلاب در هر یک از زمینه های شعری با نو شدن و نوآفریدن گرایش ذاتی داشته است. آنچه در شعر انقلاب عامل اصلی تحولات لفظی و معنایی در قالب است روی آوری شعرا به بیان مسایل تعلیمی، اخلاقی و ارزشی است که استفاده از آنها به ناچار شاعر را به سوی دگردیسی در ساختار، واژگان، زبان، صور خیال، اندیشه و قالب شعر پیش برده است. در این مقاله از عوامل تحول ساز در زمینه های لفظی و معنایی یکی از قالب های رایج شعر انقلاب، یعنی غزل سخن به میان می آید. از میان قالب های سنّتی، غزل بیش ترین کاربرد را در شعر انقلاب داشته و حجم غزل های سروده شده نسبت به قالب های دیگر بیشتر است. نوآوری شاعران این دوره در غزل سرایی، غزل این دوره را با ویژگی هایی همراه کرده است.
۹۸.

یکسانی های محتوایی غزلیات و مثنوی «دستورنامه» نزاری قهستانی

کلیدواژه‌ها: غزل ملامتی مضامین تعلیمی مثنوی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۹ تعداد دانلود : ۱۷۵
ادب تعلیمی همواره یکی از گسترده ترین عرصه های هنرنمایی بسیاری از سخنوران و پدیدآورندگان آثار ادبی بوده است، که به واسطه ی خلاقیت و جاذبه ی سخن، به آموزه ها و تعالیم خویش اثربخشی و توان نفوذ ده چندان در دل مخاطبان بخشیده اند. منظومه ی «دستورنامه» نزاری قهستانی، مثنوی کوتاهی است که به ظاهر در شرح آداب و رسوم باده نوشی و به انگیزه ی تعلیم و اندرز فرزندانش سروده است. اما آشنایی با ویژگی های سبکی و محتوایی دیگر سروده های نزاری به ویژه در قالب غزل و دقت و بررسی دگرباره در دستورنامه نشان دهنده ی مشترکات محتوایی فراوانی در میان مضامین غزلیات وی و دستورنامه می باشد؛ که عمدتاً بازتابی از انگیزه ها و خواست های ملامتی نزاری است. پی بردن به این مشترکات، زمینه ی دریافت معانی تازه ای را از این منظومه فراهم می سازد، به گونه ای که می توان گفت: محتوای دستورنامه در واقع بازآفرینی مضامین رایج ملامتی غزل فارسی در قالب مثنوی است.
۹۹.

آیین انس و الفت در خمسه ی نظامی

کلیدواژه‌ها: آیین آداب و رسوم انس و الفت نظامی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۶ تعداد دانلود : ۲۵۷
آنچه بیش از هر چیز به مردم ارزش می بخشد و آنها را در میان سایرین سربلند و مفتخر    می سازد، بدون شک آیین و آداب و رسوم یک ملت است و ارج نهادن به ارزش های آن مردم است. آیین ها و آداب و رسوم، اعتقادات و باورها مجموعه تجربیات و تفکرات بشر در طی قرون و اعصار است و همین تجربه ها و آداب و سنت هاست که به جامعه شخصیت و هویت و موجودیت می بخشد. مقاله حاضر در واقع شناختی نسبت به آیین های ازدواج و توجه به این آیین خداپسندانه است در ابتدا توصیه به ازدواج و به عقد درآوردن و خواستگاری و پاسخ عروس تا زمان مراسم ازدواج به اختصار بیان گردیده است. از جمله طالع گرفتن برای تعیین روز ازدواج و یا نقش و نگار افکندن بر دست عروس و آذین بستن شهر و مهد فرستادن برای عروس می باشد. پژوهش حاضر بر آن است تا آیین و آداب و رسوم گذشتگان را که همان مهد تمدن ایرانی است یادآور شود، امید است مورد توجه پژوهندگان قرار گیرد.
۱۰۰.

شرح شراب واره های لسان الغیب حافظ شیرازی

کلیدواژه‌ها: لسان الغیب حافظ شیرازی شراب غزل عرفان تاثیر و تأثر

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۷ تعداد دانلود : ۱۵۲
خواجه شمس الدین محمد بن محمد حافظ شیرازی (۷۲۷- ۷۹۲ ه.ق) یکی از بزرگترین شاعران نغزگوی ایران و از گویندگان بزرگ جهان است .شراب به طور مطلق در عرفان ایران اسلامی کنایه از سکر و محبت و تجلیات انوار حق است و عشق و ذوق و سکر را به شراب و شراب خانه را به عالم ملکوت و باطن و عارف کامل تشبیه کرده اند. بدیهی است که فقط عارفان و آشنایان به دانش عرفانند که می توانند به حقایق عرفانی واقف باشند؛ زیرا عرفان زبان عشق است و عشق به معرفت، بیان کردنی نیست. به پندار حافظ با جرعه نوشی از می وحدت می توان بر مشکلات عقلانی فایق آمد و برای رسیدن بدین کار چه بهتر که گوهر عقل را در برابر این جام الستی صرف کنی تا مویّد به لطف خدایی گردی. وی نابغۀ غزل و عرفان اهل نظر است و نظریان، دو عالم را در یک نظر می بازند و گاهی جهانی را با نگاهی سودا می کنند. ساقی نامه سرایان عرب وصف خمریات در اوایل اسلام به خصوص در عهد عبّاسی را رایج و معمول کردند، اما از معروف ترین استادان این طریقت در سرایش خمریات بدون تردید حافظ شیرازی است که شعرش از حسن کلام و فصاحت و بلاغت کامل برخوردار است. این مقاله به روش تحلیلی و توصیفی و با عنایت به شواهد گوناگون نگاشته شده است.  

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان