اسفندیار جهانگرد
| مدرک تحصیلی: دانشیار دانشکده اقتصاد، دانشگاه علامه طباطبائی |
مطالب
فیلترهای جستجو:
فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۸۱ تا ۹۴ مورد از کل ۹۴ مورد.
پیش‌بینی رشد اقتصادی ایران و مقایسه آن با اهداف برنامه چهارم توسعه(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه‌های تخصصی:
بررسی و مطالعه جنبه‌های مختلف رشد اقتصادی دارای دو اهمیت ویژه است که یکی از آنها افزایش شناخت و آگاهی سیاستگزاران برای اخذ تصمیم، و دیگری پیش‌بینی نرخ رشد با الگوسازی براساس چارچوب‌های علمی و نظری است به منظور تحقق دو هدف مذکور در ایران و جهان مطالعات زیادی از لحاظ نظری و همچنین کاربردی انجام یافته که به دلیل روش‌ها و دوره‌های زمانی مورد بررسی، نتایج و سیاست‌های متفاوتی از آنها قابل استخراج است. بدین منظور در این مطالعه با استفاده از الگوهایVEC طی دوره 1348-1381 و تابع تولید مبتنی بر مطالعات برو (1990) به الگوسازی با هدف پیش‌بینی رشد اقتصادی طی سالهای برنامه چهارم توسعه (1384-1388) اقدام نمودیم که با اهداف پیش‌بینی‌شده در برنامه چهارم توسعه در زمینه رشد اقتصادی به مقایسه بپردازیم. نتایج نشان می‌دهد که در صورت عدم اصلاحات ساختار اساسی در اقتصاد کشور، اهداف کمی برنامه چهارم توسعه محقق نخواهد شد.
تشخیص فعالیت های پیش برنده بهره وری نیروی کار در اقتصاد ایران
حوزه‌های تخصصی:
این مقاله به یکی از موارد مربوط به بهره وری نیروی کار می پردازد. هدف مقاله تعیین بخش های کلیدی از لحاظ تحریک بهره وری نیروی کار در سایر بخش هاو کل اقتصاد است، به عبارتی به دنبال یافتن بخش هایی در اقتصاد کشور است که در صورت افزایش سرمایه گذاری در آن ها می توان بهره وری نیروی کار در سایر بخش ها و در نهایت کل اقتصاد را افزایش داد.
واکنش بودجه دولت نسبت به تکانه های تولید, مخارج و درآمدهای دولت براساس الگوی VEC(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه‌های تخصصی:
کارایی سیاست‌های مالی در گروی تناسب و ترکیب ابزارهای سیاست مالی یعنی درآمدها و مخارج دولتی و نیز انعطاف پذیری و تأثیر آنها بر اهداف اقتصادی است. در اقتصاد ایران، عواملی مانند وابستگی بودجه دولت، به درآمدهای نفتی و انعطاف‌ناپذیری مخارج دولت، باعث ناکارآمدی سیاست‌های مالی شده که این موضوع به نوبه خود انعطاف‌پذیری بودجه دولت در برابر تکانه‌های ناشی از تغییر درآمدهای نفتی دولت را کاهش داده است. مدیریت بودجه در چهارچوب صحیح سیاست‌های مالی، نقش تسهیل کننده‌ای را در جذب تکانه‌های ناشی از تغییر درآمدهای دولت در بودجه و به دنبال آن کل اقتصاد دارد. هدف این مقاله بررسی واکنش‌های بودجه نسبت به تکانه‌های وارده بر درآمدهای دولت، مخارج دولت و تولید می‌باشد. بدین منظور با استفاده از مبانی نظریه برابری ریکاردو و الگوهای VAR و VECM، تأثیر تکانه‌های درآمدی دولت (مالیات و غیرمالیات)، مخارج دولت و تولید را بر بودجه، در سالهای 1340 تا 1378 مورد بررسی قرار داده و به دنبال آن با به‌کارگیری نتایج مقاله به ارائه برخی پیشنهادها در راستای سیاست‌گذاری می‌پردازیم.
تحلیل بهره وری تولید ، ناشی از تغییر فن آوری واسطه ای و عوامل اولیه فعالیت های اقتصادی اقتصادی ایران
حوزه‌های تخصصی:
یکی از جنبه‌های مهم و با اهمیت به کارگیری شاخصهای جدول داده - ستانده،بررسی تغییرات بهره‌وری تولید می‌باشد. بدین منظور، معیار ارزش افزوده به قیمت‌های ثابت ومعیار نهاده‌های واسطه به قیمت ثابت مقایسه می‌شوند. این بدین مفهوم است که کل تغییرات‌بهره‌وری شامل تغییر در بهره‌وری ناشی از فن‌آوری واسطه‌ای و تغییر در بهره‌وری ناشی از تغییرفن‌آوری عوامل اولیه می‌باشد، که این موضوع در قالب روشهای اقتصادسنجی به راحتی قابل‌استخراج نیست. در این مطالعه با استفاده از جداول داده - ستانده سالهای 1353 و 1367 بانک‌مرکزی جمهوری اسلامی‌ایران که به قیمت ثابت سال 1353 محاسبه شده‌اند، به بررسی‌تغییرات بهره‌وری ناشی از تغییر فن‌آوری عوامل اولیه و واسطه‌ای پرداخته‌ایم. نتایج به دست‌آمده نشان می‌دهد که طی دوره مذکور، علی‌رغم افزایش 55 درصدی نهاده‌های اولیه، تولید 23درصد کاهش و شاخص بهره‌وری ناشی از تغییر عوامل‌اولیه اقتصاد نیز کاهش یافته ولی‌شاخص بهره‌وری ناشی از تغییر فن‌آوری واسطه‌ای در حدود 8 درصد افزایش نموده و این دومنجر به کاهش شاخص بهره‌وری کل نظام تولید شده‌اند.
تجزیه و تحلیل تصادفی مدل داده - ستانده در ایران
حوزه‌های تخصصی:
اکثر تحلیل‌های اقتصادی با محدودیت در دقت نتایج مواجه هستند. این موضوع به‌دلیل مسائل نمونه‌گیری و خطاهای آماری می‌باشد. در این زمینه، تحلیل‌های داده - ستانده هم‌مستثنا نیست و به علت وجود عدم دقت لازم در داده‌های مورد استفاده، همواره با محدودیت‌دقت در نتایج حاصله از آن مواجه است. تحلیل داده - ستانده به دلیل استفاده از داده‌های آماری‌فراوان، از جمله ساختار هزینه بخش‌ها، تقاضای نهایی و اجزای ارزش افزوده، در معرض‌خطاهای آماری می‌باشد که بر نتایج حاصل از آن نیز تأثیر می‌گذارد. در این مقاله، به دلیل‌اهمیت این موضوع و کاربردهای‌بسیار مدل داده - ستانده در تصمیم‌گیری‌های اقتصادی کشور،به بررسی بحث تصادفی تحلیل داده - ستانده در ایران بر مبنای جدول سال 1370 مرکز آمارایران می‌پردازیم. در این خصوص، به دلیل خطاهای آماری موجود در جدول داده - ستانده درایران، در این مقاله به جای برآورد نقطه‌ای از ضریب‌های فزاینده تولید و درآمد با استفاده از مدل‌تصادفی داده - ستانده برآوردهای فاصله‌ای متغیرهای مزبور توصیه می‌شود.
تجزیه و تحلیل تحولات ساختار اقتصاد ایران
حوزه‌های تخصصی:
جدول داده – ستانده اقتصادی را می توان هم چون مجموعه اطلاعاتی که ویژگی های خاص ساختاری یک نظام اقتصادی را توصیف می کند ویا هم چون روش فنی تحلیل برای تشریح و متاثرکردن حرکت نظام در مقطع معینی اززمان یا درطول یک دوره زمانی معین در نظر گرفت. تجربه و تحلیل سیستم تولید جدول داده – ستانده به طور طبیعی منجربه الگویی ازنوع «لئونتیف» می گردد که اندیشه اصلی آن بر این اعتقاد استوار است که می توان اقتصاد هر کشوررا به بخش های مجزایی به نام صنایع (فعالیت) تقسیم کرد که هریک کالاهای مشابه، ونه لزوما همگن، تولید می کنند. با این حال، تقریبا همه جداول برحسب ارزش های پولی تهیه می شوند ولی ضرایب داده – ستانده ازلحاظ نظری نشان دهنده مقادیرفیزیکی کالاهای مورد نیازبرای تولید حجم معینی ازیک کالای مشخص می باشند. به دلیل ناهمگنی کالاها وعدم قابلیت سنجش بر مبنای کمیت خدمات، تهیه جداول مذکوربه گونه کمی ممکن نیست. لذا، ازجمله روش های حذف اثرات تغییر قیمت در زمینه مقایسه جداول مذکورمحاسبه آنها به قیمت ثابت می باشد. دراین خصوص، مقاله حاضربا محاسبه برخی جداول داده – ستانده اقتصادی ایران به قیمت ثابت به بررسی تحولات ساختاری فعالیت ها می پردازد.
تأثیر تجارت خارجی بر تقاضای نیروی کار متخصص و غیرمتخصص ایران
حوزه‌های تخصصی:
یکی از مقولات مهم اقتصادی، بررسی اثرگذاری تجارت خارجی بر وضعیت تقاضای‌نیروهای متخصص و غیرمتخصص هر کشور است. برای حصول این امر، در این مقاله ما ازمدل داده - ستانده استفاده نموده و تأثیر تجارت خارجی، مصرف داخلی، بر تقاضای نیروی‌کار متخصص و غیرمتخصص را محاسبه نموده‌ایم. بدین منظور، از جدولهای داده - ستانده‌سال‌های 1365 و 1370 مرکز آمار ایران و جدول غیرآماری سال 1375 بهره‌گرفته‌ایم و اثرهای‌یادشده را تحلیل نموده‌ایم. نتایج تجربی، حاکی از آن است که تخصص‌بری صادرات به مفهوم‌نسبت نیروی کار متخصص و نیروی کار غیرمتخصص برای صادرات در مقایسه با واردات درطی سالهای 1370-1365 افزایش و در سالهای 1375-1370 کاهش یافته است.
شناسایی فعالیتهای کلیدی اقتصاد ایران در یک برنامه توسعه اقتصادی
حوزه‌های تخصصی:
برای رشد، مسیرهای مختلفی وجود دارد که بستگی به این دارد که در چه بخشهایی ازاقتصاد، سرمایه‌گذاری انجام گیرد. نرخ رشد نیز با توجه به بخشهایی که در آنها سرمایه‌گذاری‌می‌شود، فرق می‌کند. بنابراین، در درازمدت، به حداکثر رساندن رشد، در گرو تخصیص هر چه‌بیشتر سرمایه‌گذاری در بخشهای کلیدی و مهم اقتصاد است. یکی از راههای شناسایی بخشهای‌کلیدی در هر اقتصاد، روش تحلیل داده - ستانده است. در این مطالعه، برای شناسایی بخشهای‌کلیدی اقتصاد ایران از نظر نظام تولید، از جدول داده- ستانده سال 1370 مرکز آمار ایران به‌صورت 18 بخشی سود جسته‌ایم. برای این منظور، شاخصهای پسین و پیشین و شاخص‌پراکندگی برای شناسایی بخشهای کلیدی را در نظر گرفته‌ایم. براساس پژوهش حاضر چهاربخش، صنایع کانی غیرفلزی، صنایع کاغذ، چاپ و انتشار، صنایع چوب و محصولات چوبی‌و برق و آب و گاز جزو صنایع کلیدی نظام تولید ایران به شمار می‌روند.
نقش صنعت بیمه در ایجاد امنیت اقتصادی ایران
حوزه‌های تخصصی:
اصولا فعالیتهای اقتصادی هر جامعه به صورت یک حالت پویا عمل می‌کنند. حرکت‌آنها، به صورتی درنگ‌ناپذیر، بر عوامل پیرامون خود اثر می‌گذارد و از آنها اثر می‌پذیرد. صنعت‌بیمه هم از جمله مهمترین بخشهای اقتصادی هر کشور است که مشمول همین قاعده می‌گردد.بیمه، در فرایند تولید، از عوامل اطراف خود اثر می‌پذیرد و بر آنها اثر می‌گذارد و باعث رشد وتوسعه تولید و رفاه اجتماعی کشورها می‌گردد. در علم اقتصاد، عملا تنها شبکه مجموعه‌نگرمطالعاتی، جدول داده - ستانده است که امکان بررسی اثرهای متقابل بین فعالیتهای اقتصادی رافراهم می‌کند. در این مقاله، به بررسی نحوه توزیع خدمات بیمه‌ای در فعالیتهای اقتصادی وچگونگی فعالیت‌زایی این صنعت در اقتصاد ایران، و در نهایت، ایجاد امنیت اقتصادی ناشی ازآن می‌پردازیم. در این زمینه، از آخرین جدول آماری اقتصاد ایران تاکنون، یعنی جدول سال1367 بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، سود جسته‌ایم. نتایج به دست آمده، مؤید ایجادامنیت اقتصادی توسط این صنعت، صرفا در بخشهای خدماتی، می‌باشد.
تبیین تغییر ساخت تکنولوژی اقتصاد ایران (تحلیلی بر مبنای تکنیک ایستای‌داده - ستانده به قیمت ثابت)
حوزه‌های تخصصی:
به رغم نبود یک نظام برنامه‌ریزی شده و مدون در خصوص تهیه جدول داده-ستانده‌ملی (IO) در ایران، مقاله حاضر با استفاده از جدولهای داده-ستانده به قیمت ثابت 1353، سعی‌در ارائه تغییر تکنولوژی واقعی در اقتصاد ایران دارد. از لحاظ روش‌شناسی، از تحلیل ایستای‌داده-ستانده برای اندازه‌گیری تغییر تکنولوژیک به صورت کمی استفاده شده است که به دلیل‌نبود روش نظام یافته‌ای درتدوین جدول‌داده-ستانده، محاسبات‌فوق در مقاطع مختلف 1348،1353، 1363 و 1367 صورت پذیرفته است. تحلیل از این طریق به ما یاری می‌رساند تابتوانیم علاوه بر شناخت وضع اقتصاد ایران از حیث کمی، ماهیت تکنولوژیک و سازوکار آن رااز دید کلی شناسایی‌کنیم. برنامه‌ریزی توسعه، و از آن بالاتر، تدوین راهبردهای توسعه‌تکنولوژیک به چنین یافته‌هایی نیاز دارد.
تحلیل سازگاری سرمایه‌گذاری در برنامه دوم توسعه اقتصادی، اجتماعی وفرهنگی جمهوری اسلامی ایران (1378-1373) (تحلیلی بر مبنای مدل ایستای‌داده - ستانده)
حوزه‌های تخصصی:
از دیرباز، اقتصاددانان در سراسر گیتی، برای تبیین ساختار تولیدی بین‌الصنایع وپیش‌بینی متغیرهای اقتصادی از مدلهای داده- ستانده سود جسته‌اند. از زمانی که لئونتیف به‌طراحی اصلی جدولهای داده-ستانده پرداخت، به تدریج این جدولها و فنون مرتبط با آن، جای‌خود را در برنامه‌ریزی اقتصادی، و به ویژه، در برنامه‌ریزی توسعه اقتصادی کشورهای در حال‌توسعه به دست آورد. از این نظر، کشورهای مختلف، همواره کوشیده‌اند تا جدول داده-ستانده‌روزآمد از اقتصاد خود داشته باشند، زیرا جدولهای داده-ستانده، کاربردهای متنوعی دارند. دراین مقاله، با استفاده از جدول داده-ستانده 1367 اقتصاد ایران، به یکی از کاربردهای آن، که‌بررسی تحلیل سازگاری سرمایه‌گذاری است، می‌پردازیم. برای این کار، ابتدا ضریبهای‌داده-ستانده و ترکیب اجزای تقاضای نهایی را محاسبه کرده‌ایم. سپس بر مبنای حل مدل‌داده-ستانده در مقاطع زمانی مختلف، بردار تولید ناخالص فعالیتها و بردار ارزش افزوده برحسب بخشهای ششگانه جدول همفزونی شده، برای سالهای 1378-1373 با توجه به‌هدفهای کمی برنامه دوم توسعه ایران در مورد اجزای تقاضای نهایی را به دست داده‌ایم. در پایان‌هم میزان سرمایه‌گذاری موردنیاز برآورد شده توسط الگوی داده-ستانده و سرمایه‌گذاری‌پیش‌بینی شده در برنامه دوم را با هم مقایسه نموده و سازگاری و عدم سازگاری آن را بررسی‌کرده‌ایم.