شناسایی مؤلفه های تکتونیک در معماری خانه های روستایی جلگۀ شرقی گیلان (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
بیان مسئله: تکتونیک در معماری، تعادلی پایدار میان ظرفیت های طبیعی (توپوگرافی، خاک، مخاطرات) و الزامات فرهنگی-اقلیمی (مصالح بومی، ساختارهای سازه ای و بیان هنری) ایجاد می کند. با این حال، توسعه شتابان شهرنشینی و تغییرات اقلیمی در شرق گیلان، این تعادل دیرینه را برهم زده و دو چالش اساسی پدید آورده است: 1) جایگزینی مصالح ناسازگار با اکوسیستم، 2) فرسایش هویت معماریِ ریشه دار در فرهنگ و اقلیم. این چالش ها نه تنها پایداری سازه ها را تهدید می کند، بلکه گسست از دانش سنتیِ همزیستی انسان با طبیعت را تسریع می بخشد. ازاین رو، شناسایی مؤلفه های تکتونیکِ اثرگذار بر انطباق پذیری اقلیمی و اصالت فرهنگی، گامی ضروری برای بازیابی این تعادل و حفاظت از میراث معماری منطقه است.هدف پژوهش: این پژوهش با هدف، شناسایی مؤلفه های تکتونیک اثرگذار بر معماری خانه های روستایی شرق گیلان و بررسی تعأمل آنها در حفظ هویت معماری بومی صورت گرفته است و به دنبال پاسخ به این سؤالات است که مؤلفه های اثر گذار تکتونیک در معماری روستایی جلگه شرق گیلان کدام اند؟ ارتباط فضایی بناها با یکدیگر چگونه است؟ و مصالح به کار رفته در فضای روستایی این منطقه چیست؟روش پژوهش: روش پژوهش توصیفی-تحلیلی و با استفاده از داده های میدانی و مطالعات کتابخانه ای به تجزیه و تحلیل بناها پرداخته شده است.نتیجه گیری: نتایج پژوهش نشان می دهد که مؤلفه های کالبدی و معنایی به صورت هم افزا در تکتونیک معماری خانه های شرق گیلان نقش ایفا می کنند. در مؤلفه کالبدی، استفاده گسترده از مصالح بومی مانند چوب، کاهگل و سنگ، ساختارهایی مقاوم در برابر رطوبت و تغییرات اقلیمی ایجاد کرده است. که هم پایداری زیست محیطی و هم مزایای اقتصادی را تضمین می کند. فرم های معماری از جمله سقف های شیب دار، دیوارهای عایق و فضاهای باز ایوان ها، با هدف بهینه سازی شرایط محیطی، تسهیل تهویه طبیعی، ایجاد هماهنگی فضایی، حفظ پیوستگی با طبیعت و افزایش کارایی طراحی شده اند. از سوی دیگر، در مؤلفه معنایی، فرم ها و جزئیات معماری به عنوان نمادهای فرهنگی و اجتماعی عمل کرده و هویت محلی را تقویت می کنند.Identifying Tectonic Components in the Architecture of Rural Houses in the Eastern Region of Gīlān
Problem statement: Tectonics in architecture contributes to maintaining a stable balance between natural capacities (e.g. topography, soil, hazards) and cultural-climatic requirements (e.g.vernacular materials, structural structures, and artistic expression). However, the accelerated development of urbanization and climate change in the eastern region of Gīlān have upset this long-term balance and caused two fundamental challenges: 1) Substitution of ecosystem-incompatible construction materials; 2) annihilation of architectural identity rooted in culture and climate. These challenges not only threaten structural sustainability but also accelerate the disconnection from traditional knowledge of human-nature symbiosis. Therefore, identifying the tectonic components that affect climatic adaptability and cultural authenticity is an essential step to reestablish this balance and protect the architectural heritage of the region.Research objective: This research attempts to identify the tectonic components influencing the architecture of rural houses in eastern Gīlān and to examine how their interactions preserve the identity of local architecture. This study seeks to answer these questions: What are the tectonic components affecting the rural architecture of the eastern Gīlān region? What are the spatial relationships of the buildings to each other? And what materials are used in the rural space of this region?Research method: The research is descriptive-analytical employing field data and literature review to analyze the buildings.Conclusion: The research results show that physical and semantic components play a synergistic role in the architectural tectonics of houses in the eastern region of Gīlān. In terms of physical components, the extensive use of local materials such as wood, kahgel (a mixture of mud and straw), and stone has created structures that withstand moisture and climate change, which ensures both environmental sustainability and economic benefits. Architectural forms, including sloping roofs, insulated walls, and open spaces of verandas, have been designed to optimize environmental conditions facilitating natural ventilation, creating spatial harmony, and maintaining continuity with nature. Increasing efficiency in terms of semantic components, architectural forms, and details act as cultural and social symbols and strengthen local identity.
تبلیغات
