چیستی عجب و کبر از منظر غزالی
آرشیو
چکیده
موضوع این تحقیق، بررسی ماهیت عُجب و تکبّر از منظر امام محمد غزالی است. غزالی، عُجب را بزرگ شمردن نعمت، میل و خرسندی به آن با فراموشی خداوند مُنعم تعریف می کند. همچنین در تعریف دیگری، عُجب را بزرگ شمردن هر گونه خیر رسانی به فرد دیگر دانسته است. او با طرح مفهوم «ادلال» به تفکیک آن از عُجب تأکید می کند. «ادلال» که معادل فارسی آن نازیدن به عمل خود است، بزرگ شمردن اعمال نیک خود به ویژه عبادات و انتظار پاداش از خداوند است. «کِبر» برتر دانستن خود نسبت به دیگری به خاطر صفت کمالی است که شخص دارد. «کِبر» صفت خُلقی و نفسانی است. «تکبر» تبلور عملی کِبر و انجام رفتاری است که نشان گر خودبزرگ بینی و برتری طلبی فرد نسبت به دیگران است. بر خلاف مفهوم عُجب که در آن خود بزرگ بینی در مقایسه با دیگری نیست. عُجب و کِبر اقسام مختلفی دارند. عُجب گاهی به افعال ارادی؛ چون عبادت، جنگیدن، صدقه و …، است و گاهی به افعال غیر ارادی مانند: زیبایی، قدرت بدنی، نَسَب و …. تکبّر گاه در برابر خداوند است و گاه در مقابل پیامبران و دیگر انسان ها. این رذایل اخلاقی آفات بسیاری به دنبال دارند، از جمله: فراموشی معصیت، خودستا شدن، سستی در کسب حَسنات. درمان این رذایل به دو صورت علمی (علم به فاعلیت خدا و خود شناسی) و عملی (داشتن تقوا، توجه به سرای آخرت، تسلیم در مقابل اوامر الهی و توجه به باطن و حقیقت زندگی انسان) میسر است.The Quiddity of ꜥUjb and Takabbur (Arrogance) from Ghazali’s Point of View
The subject of this research is to examine the nature of ꜥUjb and Takabbur (Arrogance) from Ghazali's point of view. Ghazali defines ꜥUjb as valuing a blessing and being pleased with it by forgetting God's blessings or valuing any kind of benevolence to others. By proposing the concept of "Idalal", he emphasizes its separation from ꜥUjb. Idalal, which is the equivalent of being proud of one's actions, is praising one's good deeds, especially worship, and expecting a reward from God. "Kibr" is considering oneself superior to others because of the quality of perfection that he has. "Kibr" is a moral and emotional attribute. "Takabbur" is the practical crystallization of arrogance and behavior that shows self-conceit and superiority of a person over others. Contrary to the concept of ꜥUjb, in which self-conceit is not compared to another. There are different types of ꜥUjb and Takabbur. ꜥUjb is sometimes for voluntary actions such as worship, fighting, charity, etc., and sometimes for involuntary affairs, such as beauty, physical strength, lineage, etc. Takabbur is sometimes in front of God and sometimes in front of prophets and other people. These moral vices are followed by many disasters including: forgetfulness of sin, pride, laxity in acquiring good deeds.
تبلیغات
