ناسیونالیسم در تاریخ چپ: مطالعه ی خوانش تاریخ نگاری چپ ایران از ملت و ملی گرایی؛ یک تحلیل مضمونی (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
مطالعه حاضر با تمرکز بر مورد مشخص ایران به بررسی مواجه ی تاریخ چپ ایران با «ملت» و «ملی گرایی» پرداخته است. تحقیق با نگرداشت چهارچوب مفهومی استخراج شده از نسبت کاوی مارکسیسم و ملی گرایی و با روش تحلیل مضمونی براون و کلارک (در شیوه ای مقایسه ای) انجام شده است. به این ترتیب پس از انتخاب 13 متن تاریخی از 9 تاریخی نگار چپ ایران به روش نمونه گیری نظری سپس تحلیل مقایسه ای مضامین آن، 12 مضمون اصلی و دو مضمون فرعی استخراج شد. بررسی مقایسه ای مضمون ها با نگرداشت مفاهیم تحقیق، به شناسایی دو سنخ تاریخ نگاری چپ منجر شد: 1-تاریخ چپ ارتدوکسی 2-تاریخ چپ نئومارکسیستی: نوع اول با مضمون مرکزی (فئودالیسم ایرانی)، بررسی ساختار فئودالیسم ایران را دستور کار قرار داده است. نوع دوم که اخیر، به شمار می رود فهم تاریخی ایران را به یک ثابت ساختاری و فراتاریخی یعنی (استبداد ایرانی) تقلیل می دهد. در نوع نخست در باره ملت و ملی گرایی نوعی از سکوت یا خاموشی معنادار ملاحظه گردید. با این همه در تاریخ چپ نئومارکسی، ملت و ملی گرایی فعال است. ملت در یک ساخت طبقاتی، در تضاد با دولت به طور خاص در لحظات مبارزاتی (انقلاب/جنبش) ادراک می شود از این رو ملت در این نوع تاریخ، واقیعتی سیال است. همچنین ملی گرایی در دو سطح توده و دولت هر دو به صورت ابزاری ایدئولوژیکی در بسیج، اذعام و همگون سازی جمعی/سیاسی طرح می گردد که به طور خاص از ناسیونالیسم توده خوانشی ایجابی و از ناسیونالیسم دولت خوانشی ستیزه جو (افیون توده) به دست داده شده استNationalism in the history of the left: The study of Iran's left historiographical reading of the nation and nationalism: A thematic analysis.
The research focuses on the case of Iran to explore how Iranian leftist historiography has engaged with the concepts of "nation" and "nationalism." The study was conducted within a conceptual framework derived from the analysis of the relationship between Marxism and nationalism, using Braun and Clarke's thematic analysis method (in a comparative approach). After selecting 13 texts from 9 leftist Iranian historians through theoretical sampling and conducting a comparative thematic analysis, 12 main themes and two sub-themes were identified. The comparative analysis of these themes, based on the study's conceptual framework, led to the identification of two types of leftist historiography: 1) Orthodox Left History, and 2) Neo-Marxist Left History. The first type, with the central theme of "Iranian Feudalism," focuses on analyzing Iran's feudal structure. The second, more recent type, reduces the historical understanding of Iran to a structural and ahistorical constant: "Iranian Despotism." In the first type, a meaningful silence regarding the concepts of nation and nationalism was observed. However, in Neo-Marxist left historiography, the concepts of nation and nationalism are actively present. The nation is perceived within a class structure, in opposition to the state, particularly during moments of struggle (revolution). Hence, in this type of history, the nation is seen as a fluid reality. Additionally, nationalism is presented at two levels: mass and state, both as ideological tools for mobilization, assimilation, and political homogenization. In this historiography, mass nationalism is viewed positively, while state nationalism is seen antagonistically, likened to "the opium of the masses."
تبلیغات
