بررسی مسائل اجتماعی ایران

بررسی مسائل اجتماعی ایران

بررسی مسائل اجتماعی ایران دوره 4 پاییز و زمستان 1392 شماره 2 (مقاله علمی وزارت علوم)

مقالات

۱.

بررسی عوامل اجتماعی مؤثر بر اعتیاد در بین افراد متأهل شهر آران و بیدگل(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: ارتباطات خانوادگی ضعیف اعتیاد به مواد مخدر دوست یابی نادرست شرایط نابهنجار اجتماعی عدم موفقیت اجتماعی فقدان تفریحات سالم

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹ تعداد دانلود : ۱۰
در این پژوهش رابطه بین اعتیاد به مواد مخدر و برخی عوامل اجتماعی در بین معتادان متأهل شهر آران و بیدگل، با استفاده از روش پژوهش پیمایشی، بررسی شده است. نمونه آماری پژوهش، با استفاده از فرمول کوکران، 300 نفر بوده است. آزمون های آماری نشان دادند که بین جنسیت، شغل، محل سکونت، درآمد، تحصیلات، شرایط نابهنجار اجتماعی، ارتباطات خانوادگی ضعیف، دوست یابی نادرست، عدم موفقیت اجتماعی و اعتیاد رابطه معنادار وجود دارد. بین متغیرهای سن، تعداد افراد خانوار و فقدان تفریحات سالم و اعتیاد رابطه معنادار وجود ندارد. در تحلیل چند متغیره و تحلیل مسیر نیز ملاحظه شد که از میان چهار متغیر مستقلی که رابطیه معنادار با متغیر وابسته پژوهش داشته اند، یعنی، دوست یابی نادرست، ارتباطات خانوادگی ضعیف، شرایط نابهنجار اجتماعی و عدم موفقیت اجتماعی، دو متغیر دوست یابی نادرست و ارتباطات خانوادگی ضعیف تأثیر مستقیم  بر اعتیاد به مواد مخدر داشته اند.
۲.

بررسی عوامل اجتماعی مؤثر بر افسردگی: بررسی تطبیقی میزان افسردگی و عوامل اجتماعی مؤثر بر آن در استان گیلان و تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: استان تهران استان گیلان افسردگی عوامل اجتماعی نبود پیوند اجتماعی نبود موفقیت اقتصادی نابسامانی اخلاقی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰ تعداد دانلود : ۱۱
افسردگی یکی از رایج ترین بیماری های روانی است که عوامل اجتماعی در بروز آن، نقش مؤثری دارد. پژوهش حاضر سعی کرده است ، تا با رویکردی جامعه شناختی و با روش پیمایشی (انتخاب 300 نفر از شهرهای تهران، رشت، صومعه سرا و لاهیجان) به بررسی تطبیقی دو استان تهران و گیلان بپردازد. یافته های مربوط به افسردگی؛ که براساس آزمون افسردگی سما انجام شده است، میانگین افسردگی افراد نمونه را (در مقیاس0 تا 100) برابر با 27/26، در حد «افسردگی خفیف» نشان می دهد. همچنین؛ نتیجه تحلیل چندمتغیری داده ها بیانگر آن است که عامل نبود پیوند اجتماعی، که متشکل از دو متغیر نبود حمایت اجتماعی و جدایی اجتماعی است، بیش از سایر عوامل با افسردگی رابطه دارد. بعد از آن به ترتیب، عامل نبود موفقیت اقتصادی که شامل متغیر دست نیافتن به هدف است، و عامل نابسامانی اخلاقی که متشکل از متغیرهای بی اعتمادی اجتماعی، آنومی و احساس ناامنی؛ بیشترین تا کمترین سهم خالص را در توضیح افسردگی، داشته اند.
۳.

بررسی عوامل اجتماعی و روان شناختی مؤثر بر گرایش به خودکشی: نمونه موردی زنان 16 تا 40 ساله شهر یاسوج(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: افسردگی تجرد دینداری زنان خانه دار زنان گرایش به خودکشی یاسوج

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶ تعداد دانلود : ۹
خودکشی پدیده ای چند بعدی و فرایندی است که از ناراحتی، تمایلات به خودکشی، خودکشی نافرجام تا خودکشی کامل را شامل می شود. اکثر پژوهش های پیشین، با اتکای بر متغیرهای جامعه شناختی یا روان شناختیِ صرف با تکیه بر آمارهای رسمی و داده های سری های زمانی، تنها خودکشی کامل را مورد توجه قرار داده و گرایش به خودکشی را نادیده گرفته اند. از این رو، مقاله حاضر با در نظر گرفتن هر دو دسته متغیرهای جامعه شناختی و روان شناختی، و با روش پیمایشی مقطعی به بررسی میزان گرایش به خودکشی زنان 16- 40 ساله ساکن شهر یاسوج پرداخته است. بر اساس نتایج پژوهش مجردها نسبت به متأهل ها، جوانان نسبت به میان سالان، و بیکاران و دانشجویان نسبت به شاغلان و خانه داران گرایش بیشتری به خودکشی داشته اند. همبستگی متغیرهای دینداری و افسردگی با گرایش به خودکشی، به ترتیب، منفی و مثبت بوده است. مهم ترین متغیر تأثیر گذار بر گرایش به خودکشی افسردگی و تأثیر دینداری بر گرایش به خودکشی بیشتر غیر مستقیم بوده است. در نهایت دو متغیر افسردگی و مجرد بودن توانسته اند بیش از نیمی از واریانس (53 درصد) گرایش به خودکشی پاسخ گویان را تبیین کنند.
۴.

بررسی تأثیرات جمعی سرمایه اجتماعی، شادابی اجتماعی و حمایت اجتماعی بر سلامت اجتماعی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: حمایت اجتماعی سرماییه اجتماعی سلامت اجتماعی شادابی اجتماعی شهروندان تهرانی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲ تعداد دانلود : ۱۲
سلامت اجتماعی افراد به چگونگی تعامل فرد با دیگران، عکس العمل مردم نسبت به او و چگونگی تعامل او با مؤسسات اجتماعی و آداب و رسوم اجتماعی مربوط می شود. سؤال اصلی پژوهش این گونه شکل می گیرد که: بنا به اهمیت و جایگاه سرماییه اجتماعی در توسعه، آیا می توان از آن به منزلیه عاملی اثرگذار بر سلامت اجتماعی سود جست؟ و تأثیر سرماییه اجتماعی بر سلامت اجتماعی در حضور متغیرهای حمایت اجتماعی و شادابی اجتماعی چگونه است؟ این پژوهش با رویکرد اثبات گرایی و از نوع توصیفی تبیینی است و در آن از روش پیمایش استفاده شده است. در اندازه گیری متغیرها، سلامت اجتماعی براساس شاخص های کییز، سرماییه اجتماعی بر اساس شاخص های بانک جهانی سرماییه اجتماعی، شادابی اجتماعی بر اساس شاخص های لیندنبرگ و حمایت اجتماعی با تلفیق شاخص های فیشر و ولمن عملیاتی شده اند. پرسشنامه پس از بررسی روایی و پایایی، با تلفیق روش نمونه گیری طبقه بندی و خوشه ای چند مرحله ای، با برآورد حجم نمونه از طریق فرمول کوکران، در بین 810 خانوار در پنج منطقیه شهر تهران در سال 1392 اجرا شد. یافته های پژوهش بیانگر آن است که سه متغیر سرماییه اجتماعی، شادابی اجتماعی و حمایت اجتماعی با میزان R2=0.29 بر سلامت اجتماعی مؤثرند که بیشترین تأثیر از سوی سرمایه اجتماعی است. متغیرهای شادابی اجتماعی و حمایت اجتماعی بر سرماییه اجتماعی نیز مؤثرند و در نهایت متغیر حمایت اجتماعی موجب افزایش شادابی اجتماعی می شود.
۵.

بررسی رابطه طرد اجتماعی و بزهکاری در میان دانشجویان دختر دانشگاه یزد(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: بزهکاری دانشجویان دختر دانشگاه یزد طرد اجتماعی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷ تعداد دانلود : ۸
طرد اجتماعی، فرایندی است که طی آن روابط بین افراد و جامعه ای که در آن زندگی می کنند نقض و سست می شود و در نتیجه ، فرد در معرض انواع مخاطرات اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی قرار می گیرد. از آنجا که فعالیت جوانان در عرصه های اجتماعی منوط به پذیرش آنها از سوی سایر افراد و گروه های اجتماعی است، این طرد شدگی خود می تواند زمینه را برای بزهکاری آنان فراهم کند. در پیمایش حاضر رابطیه طرد اجتماعی و بزهکاری با نمونه ای 100 نفری و به روش نمونه گیری تصادفی ساده از دانشجویان دختر دانشگاه یزد بررسی شده است. ابزار جمع آوری داده ها پرسشنامه است. نتایج نشان می دهند که رابطیه معنا داری میان متغیرهای محل سکونت و وضعیت تأهل در احساس طرد شدگی و بزهکاری وجود ندارد. اما میان طرد شدگی و میزان درآمد خانواده و نوع شغل پدر و بزهکاری رابطیه معنا داری مشاهده می شود. همچنین هر چه احساس طرد شدگی بیشتر می شود بر میزان بزهکاری افزوده می شود. تحلیل رگرسیونی نیز نشان می دهد که 5/14 درصد از متغیر وابسته (بزهکاری) توسط طرد شدگی اجتماعی تبیین می شود.
۶.

تحلیل اجتماعی رفتار مصرف برق(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: اثر بخشی ادارکی مدیریت مصرف برق نظرییه رفتار برنامه ریزی شده نگرش نسبت به انرژی نگرش نسبت به مصرف انرژی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸ تعداد دانلود : ۷
پژوهش حاضر، با نگاه جامعه شناسی زیست محیطی به آزمون تجربی تأثیر نگرش، اثر بخشی ادراکی و ارزش زیست محیطی بر رفتار مصرف برق می پردازد و به دنبال پاسخ گویی به این سؤال اساسی است که تا چه اندازه نظرییه رفتار برنامه ریزی می تواند رفتار مصرف انرژی برق خانگی را تبیین کند؟ براساس نظرییه رفتار برنامه ریزی شده، مدیریت مصرف برق از سوی فرد، ابتدا به وسیلیه نگرش وی نسبت به مصرف انرژی و سپس، تحت تأثیر اثر بخشی ادراکی او از رفتار نسبت به مصرف انرژی و درنهایت، ارزش های زیست محیطی است. مطالعه حاضر در بین مشترکان برق خانگی ساکن مناطق شهری تحت پوشش شرکت توزیع نیروی برق مازندران در سال 1392 و با استفاده از روش پیمایشی انجام شده است. برای تعیین نمونه، از شیوه نمونه گیری تصادفی ساده استفاده شده است و 437 نفر به عنوان نمونه بررسی شده اند. ابزار این پژوهش پرسشنامه بوده و برای سنجش اعتبار و روایی سؤالات، به ترتیب از اعتبار صوری و ضریب آلفای کرونباخ استفاده شده است. نتایج پژوهش حاضر گویای آن است که رفتار مصرف برق خانوار را تنها به میزان معینی می توان از طریق نظریه رفتار برنامه ریزی شده تببین کرد. بر این اساس، رفتار مصرف برق نه تنها مبتنی بر نظریه رفتار برنامه ریزی شده است، بلکه به نظر می رسد تحت تأثیر متغیرهای اجتماعی فرهنگی دیگری نیز قرار دارد.
۷.

تجارب زیسته دختران 30 سال به بالا در زمینه داغ ننگ ناشی از تجرد (مورد مطالعه: شهرهای اصفهان و یزد)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: پدیدار شناسی تجرد داغ ننگ سرماییه اجتماعی سرماییه فرهنگی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰ تعداد دانلود : ۱۰
داغ ننگ پدیده ای است ساختگی و وابسته به زمان و مکان، فشار اجتماعی موذیانه ای که جامعه بسته به فرهنگ مسلط آن را خلق و بر پیشانی کسانی می زند که از هنجارهای مرسوم جامعه تجاوز کرده اند. توجه بیش از حد به نقش ازدواج در جامعیه ما، به ویژه در مناطقی که ارزش های سنتی و مردسالارانه هنوز تأثیرگذار است، برای هویت یابی زنان، به قرار گرفتن دخترانی که از سن مطلوب ازدواج از نگاه جامعه گذر کرده اند در معرض داغ ننگ ناشی از تجرد منجر می شود. این پژوهش با هدف رسوخ به بطن دنیای دختران مجرد 30 سال به بالا و دست یافتن به واقعیت محض و ملموس تجربه زیسته آنان به شیویه پدیدار شناسی به دنبال کاوش در خصوص مفهوم داغ ننگ ناشی از تجرد است. در این راستا با بهره گیری از نظر جامعه شناسانی مانند گافمن و بوردیو و با استفاده از روش گلوله برفی با 24 دختر مجرد 30 سال و بالاتر ساکن شهرهای یزد و اصفهان مصاحبیه عمیق شد. یافته های پژوهش بیانگر حضور پررنگ داغ ننگ برآمده از تجرد در تجربه زیستیه افراد بررسی شده است. سنگینی نگاه دیگران، ترحم های بی مورد، پرسش ها و کنجکاوی های مزمن، سرکوفت های خانواده، احساس سرباربودن، نسبت دادن عیب و ایرادات ناروا و القاب ناشایست، نیشخندهای زهرآلود، و طعنه های بی رحمانه ازجمله مقولاتی هستند که داغ ننگ معطوف به خود و داغ ننگ ادراک شده از جانب جامعه را در تجربیه تجرد دختران 30 سال و بالاتر در این پژوهش رقم می زنند.
۸.

تحلیلی بر وضعیت شاخص های توسعه پایدار شهری در تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: توسعیه پایدار شهری تهران شاخص های اجتماعی شاخص های اقتصادی شاخص های محیطی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰ تعداد دانلود : ۱۰
مطالعیه حاضر به بررسی جامعه شناختی توسعیه پایدار شهری و وضعیت شاخص های آن در شهر تهران بر اساس داده های موجود می پردازد. روش مطالعه، ترکیبی از روش های اسنادی کتابخانه ای و تحلیل داده ها و مطالعات موجود است. با توجه به آنکه شاخص های توسعیه پایدار شهری را می توان به شاخص های محیطی، اجتماعی و اقتصادی تقسیم بندی کرد، داده های موجود نشان می دهد که در شاخص های محیطی میزان بالای آلایندگی هوا و نیز مصرف زیاد انرژی و تولید فراوان پسماند، نشان از فاصلیه شهر تهران از وضعیت مطلوب شاخص های محیطی توسعیه پایدار دارد. از سوی دیگر شهر تهران به لحاظ شاخص های اجتماعی مانند مشارکت اجتماعی و عدالت اجتماعی در بین مناطق شمالی و جنوبی، شرایط استاندارد و مطلوبی ندارد؛ و در نهایت شاخص هایی مانند بیکاری شدید در برخی مناطق و فرسودگی ساختمان ها و مواردی این چنین، وضعیت نامطلوب شاخص های اقتصادی در تهران را نشان می دهد. به طور کلی، نتایج مطالعه نشان می دهد که شهر تهران به لحاظ شاخص های سه گانیه فوق در وضعیت مناسبی قرار ندارد.

آرشیو

آرشیو شماره‌ها:
۲۹