تصادفات جاده ای

مقدمه: هلال احمر و اورژانس در کشور در زمینه ارائه خدمات در حوادث جاده ای با مشکلات متعددی روبه رو هستند. هدف پژوهش حاضر تحلیلی بر خدمات امدادرسانی پایگاه های جاده ای هلال احمر و اورژانس 115 در استان کرمان از دیدگاه مدیران دو سازمان است. روش: این پژوهش از نوع توصیفی- پیمایشی است و در انتخاب نمونه ها از روش نمونه گیری آسان استفاده شد. افراد موردمطالعه 44 نفر از مدیران ارشد هلال احمر و اورژانس 115 شاغل در استان کرمان بودند. ابزار گردآوری داده ها چک لیست و پرسشنامه محقق ساخته بود که برای تأیید روایی آن از نظر تخصصی اساتید دانشگاه و کارشناسان خبره استفاده شد و پایایی درونی آن توسط ضریب آلفای کرونباخ معادل 76/0تخمین زده شد. چک لیست ها با مشاهده مستقیم پژوهشگر از پایگاه های دو سازمان تکمیل و پرسشنامه به صورت حضوری بین پاسخگویان توزیع و جمع آوری شد. داده ها توسط آزمون های آماری توصیفی و با نرم افزار 18- SPSS تحلیل شد. یافته ها: براساس یافته ها، 95 درصد مدیران توانایی امدادگران هلال احمر در فوریت ها پزشکی در حوادث را کم می دانند. 5/54 درصد نیز با واگذاری امور امدادرسانی به تصادفات جاده ای به یک سازمان دیگر موافق بودند.84 درصد، تغییر ماهیت پایگاه ها از داوطلبی به خدماتی- اورژانسی و استخدام امدادگران با فرصت ارتقای سطح علمی را مهم دانستند. همچنین، 63 درصد مدیران هر دو سازمان بر این عقیده بودند که آموزش مردم و رانندگان در کاهش میزان تلفات ناشی از تصادف جاده ای بسیار مؤثر است. نتیجه گیری: نتایج پژوهش نشان داد که نیروهای امدادگر پایگاه های هلال احمر در زمینه اقدامات پیش بیمارستانی متخصص نیستند، آمبولانس های هلال احمر فاقد تجهیزات پزشکی کافی می باشند و اورژانس 115 فاقد تجهیزات نجات می باشد. از این رو، تغییر ماهیت پایگاه ها از داوطلبی به خدماتی و استخدام امدادگران با فرصت ارتقای سطح علمی به عنوان راهکارهای بهبود توصیه می شود.

در این مقاله به تحلیل توزیع مکانی و احتمال وقوع تصادفات جاده ای و عوامل مؤثر بر آن ها به ویژه دو عامل محیط و جاده در سیستم اطلاعات جغرافیایی پرداخته شده است. منطقه مورد مطالعه محور کرج- کندوان از محورهای کوهستانی ارتباطی تهران- شمال است. با استفاده از روش سلسله مراتبی درخت تصمیم گیری این پژوهش در چند مرحله انجام گرفت. در مرحله اول منابع موجود مطالعه و نقاط تصادف جمع آوری شد. در مرحله دوم اصلاح نقاط صورت پذیرفت و نقاط نسبت به مبدأ جمع آوری اطلاعات توجیه و به صورت کیلومتر اجرا شد. در مرحله سوم اطلاعات مربوط به شیب جاده، درجه انحنا، نقاط تقاطع، درصد تراکم، اقلیم، و کاربری اطراف منطقه مورد مطالعه جمع آوری و سپس لایه های اطلاعاتی ایجاد، آماده سازی، و استاندارد شد. در مرحله بعد، لایه های استانداردشده توسط مدل درخت تصمیم و درخت تصمیم وزن دار پردازش و ترسیم شد. سپس، با تلفیق لایه ها نقشه احتمال وقوع تصادف در محدوده مطالعاتی تهیه شد. نتایج مطالعات نشان داد که مهم ترین عامل مؤثر در وقوع تصادف با توجه به تحلیل انجام شده متغیر انحناست و متغیرهای تقاطع، اقلیم، تراکم، و شیب در اولویت های بعدی قرار دارند.

زمینه: ایران با داشتن سالانه بیش از 23 هزار کشته و 300هزار مجروح در تصادفات جاده ای، آمار بسیار بالایی نسبت به کشورهای جهان دارد. از میان عوامل مختلف در وقوع تصادفات که ایمنی و پایداری حمل و نقل جاده ای را تحت تاثیر قرار می دهد وقوع پدیده های اقلیمی است که بیشتر در جاده های کوهستانی اتفاق می افتد. روش تحقیق: در این مقاله اطلاعات و داده های تصادفات جاده ای محور کوهپایه ای و کوهستانی سمنان به فولادمحله به طول 90 کیلومتر از پلیس راه استان سمنان تهیه گردیده و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: در تجزیه وتحلیل آماری و توزیع فضایی از داده های تصادفات رخ داده در سال های 87 الی 89 مشخص گردید ارتفاعات و گردنه ها نقش اساسی در بروز ناهنجاری های اقلیمی و به دنبال آن افزایش خطر تصادفات جاده ای در مقاطع کوهستانی دارد و از طرفی در شرایط مساعد جوی بیشترین فراوانی تصادفات مربوط به 10 کیلومتر اول جاده منتهی به سمنان به ویژه در پنج شنبه و جمعه بین ساعات 16 الی 18 در ماه های گرم سال می باشد که حجم ترافیک به دلیل سفر به سکونتگاه های ییلاقی شمال سمنان در تعطیلات پایان هفته و سرعت بالای وسایل نقلیه در مقاطع کوهپایه ای و دشت از عوامل فراوانی تصادفات می باشد.

محور تهران- مشهد یکی از پرترددترین مسیرهای مواصلاتی سطح کشور می باشد که هرساله پذیرای بسیاری از وسایل نقلیه داخلی و بین المللی می باشد. استان سمنان که بیشترین مسیر این بزرگراه از نظر طولی در آن واقع شده است جزء شریان اصلی این بزرگراه به حساب می آید. با توجه به مسطح بودن جاده و عدم وجود شکستگی های هندسی خاص (همانند مسیرهای کوهستانی)، پیچ های تند و خطرناک و مسیر رفت و برگشت جداگانه، این جاده همچنان شاهد حوادث جرحی، فوتی وخسارتی نسبتا بالایی است. هرگونه خللی در روانی ترافیک این مسیر باعث وجود اخلال در کل مسیر خواهد شد، لذا آنالیز تصادفات جاده ای به منظور درک فاکتورهای موثر و شدت آنها ضروری است. در این مطالعه سعی شد تا با توجه به اطلاعات سالهای 95 تا 97 پاسخ به 8 سوال متداول مطالعات ترافیکی ارائه گردد. بدین منظور این بزرگراه در دو مسیر شمالی و جنوبی و در 16 محور قطعه بندی گردید. نتایج این تحقیق نشان داد که تنها عوامل جاده ای همانند شکل و قوس های هندسی و یا عوامل محیطی همانند میزان روشنایی بزرگراه به تنهایی نمی تواند سبب بروز سانحه منجر به جرح یا فوت در این مسیر خاص گردد. محور سمنان – دامغان در هر دو مسیر شمالی و جنوبی پر خطرترین محور است و توسعه داده های مستخرج از سوانح می تواند منجر به تحلیل و تصمیم گیری بهتر در مطالعات آتی شود. 

استان سمنان به دلیل قرارگرفتن در محور تهران مشهد که یکی از مسیرهای پر تردددر سطح کشور محسوب می گردد بسیار با اهمیت بوده و جزء شریان اصلی این بزرگراه به حساب می آید. در این مطالعه سعی شد تا با توجه به اطلاعات سالهای 95 تا 97 پاسخ به چند سوال متداول مطالعات ترافیکی ارائه گردد. نتایج این تحقیق نشان داد که محور دامغان–سمنان در هر دو مسیر شمالی و جنوبی پر خطرترین محور است وعوامل تامه و انسانی ازجمله عدم توجه به جلوو شتاب و عجله بی دلیل از جمله مهمترین عوامل وقوع تصادفات95 ،96 و 97 از یک سو به معنای صحت ، هستند. اشتراک نقاط حادثه خیز در طی سالهای 95و اعتبار یافته های تحقیق است، ولی از سوی دیگر می تو اند به مفهوم عدم اثر بخشی اقدامات اصلاحی نقاط حادثه خیز در سالهای اخیر هم باشد. از طرفی چون پلیس راه برای شناسائی نقاط حادثه خیز روش مقدارp بر حسب ضرایب سازمان راهداری و حمل و نقل را مورد نقاط حادثه خیز روش مقداراستفاده قرار می دهد، تکرار نقاط می تواند به دلیل عدم شناسائی نقاط حادثه خیز با اینروش سنتی نیز باشد. حوادث جاده ای تنها به دلیل مشکلات فیزیکی جاده نیست بلکه بخشیزیادی از آن در خطای انسانی ریشه دارد. بطوریکه حضور به موقع پلیس در نقاط حادثه خیزمی توند تا حدی از تکرار و یا شدت حوادث بکاهد.

یکی از مهمترین عوامل تصادفات جاده ای، وجود شرایط  آب و هوایی نا مساعد در هنگام رانندگی است. عناصری مانند درجه حرارت، بارش برف و باران، رطوبت نسبی، مه، کولاک، یخبندان و ... از عوامل تاثیر گذار در رانندگی و از عوامل مهم تصادفات جاده ای محسوب می شوند. در این مقاله سعی بر آن شده تا با بررسی عناصر اقلیمی در سالهای اخیر، به علل تصادفات جاده ای محور رشت به بندر انزلی پرداخته شود. ابتدا با استناد به آمار سازمان هواشناسی به بررسی پارامترهای اقلیمی و تجزیه و تحلیل آن اقدام شد و سپس با استفاده از آمار تصادفات جاده ای در این مسیر تصادفات ناشی از اقلیم مورد بررسی قرار گرفت. در پایان این تحقیق مشخص شد که سال 85 تصادف در شرایط هوای صاف و سال 84 تصادف در شرایط هوای ابری و سال 81 تصادف در شرایط هوای بارندگی درصد بیشتری از تصادفات را به خود اختصاص داده است. تصادفات سال 85 به علت تردد بیشتر مسافران و در سالهای 84 و 81 به علت شرایط نا مساعد جوی بوده است، پس بین تصادفات جاده ای و عناصر اقلیمی ارتباط وجود دارد. همینطور در روزهای بارانی بیشتر تصادفات بین ساعات 18–14در طی 10 سال آماری (1385-1376) رخ داده است. از بررسی فوق مشخص شد که در محور اصلی، کارخانه پوشش، کمربندی خمام، چاپارخانه، طالب آباد به طرف انزلی به عنوان مکان حادثه خیز از نظر پراکندگی مکانی بیشترین تصادفات اتفاق افتاده است. همچنین در مقایسه ای که بین قبل و بعد از دو با نده شدن محور رشت به بندر انزلی انجام شده، افزایش 17 درصد تصادف، بعد از دو بانده شدن را نشان می دهد. که به دلیل افزایش وسایل نقلیه می باشد. همینطور در هوای صاف بیشترین تصادفات به قبل از دو بانده شدن این محور اختصاص دارد.

تصادفات جاده ای و خسارت های مالی ناشی از آن ها که بر خانواده ها و دولت تحمیل می شود، یکی از معضلات مهم و قابل تامل در جامعه می باشند. در این راستا، تحقیق حاضر به ارائه مدل جامع مدیریت راهبردی بحران در تصادفات جاده ای با رویکرد داده بنیاد پرداخته است. این تحقیق ازحیث هدف، کاربردی و از نوع پژوهش های کیفی با رویکرد داده بنیاد است. گردآوری اطلاعات با مصاحبه نیمه ساختارمند با 15 نفر از مدیران حوزه راه و ترافیک و همچنین اساتید و صاحب نظران حوزه مدیریت بحران با روش نمونه گیری گلوله برفی هدفمند و با اشباع نظری موضوع انجام شده است. تحلیل داده های کیفی نشان می دهد دو عامل "مدیریت عوامل انسانی در رانندگان و سرنشینان خودروها" و "کنترل، مدیریت و پیشگیری از نواقص فنی وسایل نقلیه" به عنوان عوامل علّی، "کنترل، مدیریت بهبود وضعیت فنی و امکانات جاده ها" به عنوان عوامل زمینه ای، "مدیریت بهینه و پیش بینی شده شرایط جوّی" و "سیاست گذاری ایمنی مدیریت جاده ای در نهادهای بالا دستی و الزام به رعایت همه جانبه آن" به عنوان عوامل مداخله گر و "مدیریت کلیه عوامل دخیل در تصادفات و هماهنگی بین کلیه ارگان های دخیل در بهبود و مدیریت بحران های ترافیکی جاده ها" به عنوان مقوله محوری، سه دسته "راهبردهای مدیریتی"، "راهبردهای ایمنی و بهبود وسایل نقلیه" و "راهبردهای اجتماعی- فرهنگی" به عنوان راهبردها و "ارتقا سطح کیفی مدیریت و فرهنگ ایمنی و ترافیک جاده ای درکشور" به عنوان پیامد اصلی شناسایی شدند. نتایج پژوهش حاضر می تواند به تصمیم گیران حوزه ترافیک کشور در جهت برنامه ریزی اقدامات ایمنی جاده ای، راهکارهای فنی و اجرایی ارائه نماید.