کتب علوم تجربی

هدف از پژوهش حاضر، تحلیل محتوای فیلم های آموزشی شبکه شاد و کتب علوم تجربی دوره اول ابتدایی به لحاظ توجه به آموزش های حفاظت محیط زیست بود. روش پژوهش کمی و از نوع تحلیل محتوای توصیفی بر اساس مقوله های حفاظت محیط زیست و نیز جامعه ی آماری شامل 52 فیلم آموزشی شبکه شاد و کتب علوم تجربی جدیدالتألیف دوره اول ابتدایی در سال تحصیلی1399-1400 بود. نمونه ی آماری برابر با جامعه آماری در نظر گرفته شد. نمونه بر اساس 9 مقوله اصلی و 33 مقوله فرعی، به شیوه ی کدگذاری قیاسی، بررسی شد. ابزار پژوهش چک لیست مقوله های آموزش حفاظت محیط زیست بود، به گونه ای که چک لیست اولیه ابتدا از پژوهش کرامتی و احمدآبادی (2018) انتخاب گردید و روایی آن توسط صاحب نظران تأیید گردید. جهت تأمین پایایی ابزار اندازه گیری، از فرمول هولستی استفاده و درصد توافق 1/78% حاصل گردید. یافته های پژوهش حاکی از آن بود که در محتوای موردبررسی، به آلاینده های طبیعی و مصنوعی خاک و آلاینده های نوری، پرداخته نشده است و در مقایسه پایه ها، توجه فیلم های شبکه شاد و کتب علوم تجربی به مقوله های آموزش محیط زیست، در پایه سوم ابتدایی نسبت به دوپایه دیگر، به صورت قابل توجهی کمتر بود و این محدودیت در پایه سوم، به عنوان نوعی ضعف برای محتوای آموزشی در این پایه، محسوب می شود. همچنین به طورکلی، فیلم های شبکه شاد در مقایسه با کتب علوم دوره اول ابتدایی، آموزش حفاظت محیط زیست را بیشتر موردتوجه قرار داده بود. اصول توالی و مداومت نیز در تدوین محتوای موردبررسی، در دوره اول ابتدایی مشاهده نشد.  

هدف از تحقیق حاضر، بررسی و تحلیل محتوای بخش علوم زمین کتب علوم تجربی دوره دوم ابتدایی بر اساس الگوی تحلیل محتوای ویلیام رومی در سال تحصیلی ۱۴۰۱- ۱۴۰۰ در سه مولفه »متن«، »تصویر « و» پرسش« بوده است. جامعه آماری تحقیق شامل محتوای بخش علوم زمین در کتب علوم تجربی پایه های چهارم، پنجم و ششم ابتدایی انتخاب گردیده است. روش تحقیق، از نوع تحلیلی بوده و برای بررسی داده ها و اطلاعات از روش های مناسب آمار توصیفی مانند فراوانی، درصد و محاسبه ضریب درگیری در هر پایه برای متن، پرسش-ها، و تصاویر و سپس محاسبه ضریب درگیری دانش آموزان با کل متن، تصاویر و پرسش ها استفاده شده است. بر اساس یافته های پژوهش، ضریب درگیری یادگیرنده در بخش های متن، تصاویر و پرسش ها در بخش علوم زمین کتب علوم دوره دوم ابتدایی به ترتیب ۱۴/۱ ،۵۴/۰ و ۶۷/۰ به دست آمد. این نتایج نشان می دهد که بر اساس الگوی ویلیام رومی محتوای علوم زمین این کتب درهر سه بخش متن ، تصاویر و پرسش ها فعال می باشد.

هدف پژوهش حاضر شناسایی مولفه های برنامه درسی سبز و ارزیابی میزان انطباق محتوای کتب علوم تجربی دوره اول ابتدایی با آن بوده است. لذا این پژوهش از لحاظ هدف، توسعه ای و از نظر گردآوری داده ها، پژوهشی آمیخته است. در بخش کیفی، جهت شناسایی ابعاد و مولفه های برنامه درسی سبز از روش تحلیل مضمون با مشارکت 15 نفر از متخصصان حوزه برنامه درسی، که با روش نمونه گیری هدفمند گلوله برفی انتخاب شدند و تا مرحله اشباع نظری با استفاده مصاحبه نیمه ساختاریافته پیش رفت. در بخش کمی جهت بررسی میزان تطابق مولفه های شناسایی شده با محتوای کتب علوم تجربی از روش تحلیل محتوا و با استفاده از سرشماری تمام تصاویر، متون و جداول کتب علوم تجربی دوره اول ابتدایی در سال تحصیلی 03-1402 بود. روایی و پایایی در بخش کیفی با استفاد از معیارهای گوبا و لینکلن (1980) و در بخش کمی روایی صوری و محتوایی بر اساس نظر متخصصین و خبرگان و پایایی آن بر اساس ضریب همبستگی و آلفای کرونباخ محاسبه شد.