منطقه 20 تهران

امروزه ورزش با سبک زندگی مدرن شهری آمیخته گردیده و در راستای توسعه ورزش، سه هدف مهم موسوم به سه A مورد توجه می باشد که نخستین آنها بهبود دسترس پذیری است. در این مقاله به روش ارزیابی- مقایسه ای و با بهره گیری از تکنیک بافری در سیستم اطلاعات جغرافیایی و شاخص سرانه دسترسی، وضعیت دسترسی به مکان-های ورزشی در منطقه 20 شهرداری تهران مورد تحلیل قرار گرفته است. یافته های تحقیق، میانگین سرانه دسترسی به مکان های ورزشی را 0/6 مترمربع، حداکثر آن را 0/8 و حداقل 0/027 مترمربع نشان داد. میزان دسترسی از استانداردهای جهانی و میزان های پیشنهادشده برای شهرهای کشور بسیار پایین تر بوده اما نسبت به میانگین شهر تهران تاحدودی بهتر است. جدا از پایین بودن کلی سرانه دسترسی، نابرابری های زیادی در سطح محدوده مطالعاتی مشهود است. گرچه تمامی منطقه تحت دسترس مکان های ورزشی هستند اما قسمت هایی تنها در حوزه دسترسی یک مکان ورزشی قرار دارند در حالی که در قسمت هایی، حوزه دسترسی 13 مکان ورزشی همپوش هستند.

سیاست ها و قواعدی که بر اساس آن شهرها اداره می شوند، تحت تأثیر گفتمان های حقوقی و سیاسی است و می تواند باعث ایجاد درگیری های سیاسی و حزبی شود. در زمینه چارچوب های قانونی، ابهامات حاکم بر حقوق شهروندی، برنامه ریزی تمایل به ایجاد نابرابری دارد و حکمروایی برای تضمین حاکمیت پایدار در فرآیند مدیریت کارآمد شهری ضروری است. این پژوهش ازلحاظ هدف، از نوع کاربردی می باشد که به روش توصیفی تحلیلی و مبتنی بر مطالعات کتابخانه ای و بررسی های میدانی در چارچوب الگوی تحلیلی موردی انجام شده است. از تکنیک پیمایش و ابزار پرسشنامه و مصاحبه با جامعه دلفی استفاده شده است. حجم نمونه آماری با استفاده از نمونه گیری در دسترس، 27 نفر متخصص با روش نمونه گیری هدفمند به انجام رسیده است. جهت تحلیل داده ها از نرم افزار SPSS و مدل سازی معادلات ساختاری با رویکرد روش حداقل مربعات جزئی از نرم افزار Smart PLS جهت ارزیابی مدل مفهومی تحقیق استفاده شده است. همچنین از روش آینده پژوهی جهت تشریح پیشران های کلیدی و سناریوهای آینده از روش تحلیل ساختاری و متقاطع استفاده شده است. نتایج تحلیل ضرایب مسیر مربوط ابعاد موردبررسی نشان می دهد که شاخص عدالت دارای بالاترین تأثیر و بعدازآن به ترتیب شاخص های مسئولیت پذیری، اجتماع محوری، شفافیت، مشارکت، کارایی و اثربخشی، قانونمندی و سپس پاسخگویی کمترین تأثیر را بر ساختار مدیریت شهری منطقه 20 دارد. در بخش دوم با شناسایی و تحلیل پیشران های اثرگذار و تدوین سناریوهای احتمالی، از مجموع 237 وضعیت حاکم بر صفحه سناریو تعداد 132 حالت و 70/55 درصد وضعیت مطلوب، تعداد 64 حالت و 27 درصد در حالت ایستا و تعداد 41 حالت و 30/17 درصد وضعیت بحرانی را نشان می دهد. مطابق یافته ها، از میان 15 سناریوی باورکردنی پیشروی حکمروایی مطلوب شهرری، تعداد 9 سناریو با وضعیت مطلوب وجود دارد که شرایط نسبتاً امیدوارکننده ای را در سطح مدیریت محلی نشان می دهد.

مخاطرات طبیعی با انواع گوناگون و گستره ی نفوذشان به عنوان پدیده های تکرار پذیر و مخرب، همواره در طول دوران حیات کره ی زمین وجود داشته اند و پس از پیدایش بشر نیز همیشه خطری جدی برای انسان بوده اند. بنابر این برنامه ریزی پیش از وقوع بحران از جمله مهمترین مسائلی است که امروزه پیش روی مدیران شهری قرار دارد. یکی از شهرهای ایران که بیش از سایر شهرها با این مشکل روبرو است، شهر تهران باشد. منطقه 20 تهران در جنوب این شهر واقع شده و از جمله مناطقی است که بر روی گسل خطرناک ری قرار دارد. به نظر میرسد تلاش های صورت گرفته در یک دهه گذشته به لحاظ ایجاد برخی زیرساخت ها، بر اساس بافت فشرده جمعیتی و بافت فرسوده موجود، کافی نبوده است. در همین راستا پژوهش حاضر با روش توصیفی – تحلیلی و از نوع پژوهش های کاربردی و کمی و کیفی به دنبال بررسی نقش فضاهای باز شهری در کاهش آسیب ناشی از وقوع زلزله با تاکید بر مشارکت شهروندان منطقه 20 تهران می باشد . جامعه آماری کلیه شهروندان منطقه 20 شامل 453740 نفر می باشد . به این ترتیب در پژوهش حاضر ، مفهوم مشارکت ، ساختار کالبدی نواحی منطقه 20، ساختار شبکه راه ها و نظر شهروندان در زمینه مشارکت آن ها در فضاهای باز پس از وقوع زلزله مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج نشان داد بین زیرساخت ها، امکانات، گسترش فضاهای باز شهری، مشارکت شهروندان و آسیب های ناشی از وقوع زلزله رابطه معناداری وجود دارد و همچنین، عدم تبلیغات برنامه ریزی شده، عدم اطلاع رسانی از امکانات و موقعیت مکان های فضاهای باز شهری از جمله مهمترین موانع در مشارکت شهروندان در استفاده از فضاهای باز شهری، هنگام وقوع زلزله است

هدف این پژوهش، تحلیل شاخص های مطلوبیت در فضاهای عمومی پیرامون حرم عبدالعظیم حسنی (ع) در منطقه 20 شهرداری تهران است. ابزار گردآوری داده های پژوهش پرسشنامه محقق ساخته می باشد که پایایی آن با آزمون آلفای کرونباخ با ضریب 781/0 تأیید شده است. جامعه آماری تشکیل شده از حدود 1200 نفر از کسبه محدوده مورد مطالعه بوده که از میان آن ها تمامی کسبه ای (75 نفر) که بیش از 20 سال سابقه کسب در محل داشته اند، انتخاب گردیدند. نمونه های تحقیق، 25 شاخص مطلوبیت فضا را که در سه بعد کالبدی- محیط زیستی، اجتماعی – فرهنگی و اقتصادی در طیف لیکرت دسته بندی شده اند، مورد ارزیابی قرار دادند. برای آزمون تی تک نمونه ای از نرم افزار SPSS و ابزار میان یابی از Kriging و نیز Symbology در سیستم اطلاعات جغرافیایی برای تحلیل داده ها استفاده شد. تلفیق تحلیل موضوعی و موضعی (فضایی) روش بدیعی بوده که در این پژوهش اجرا گردید. نتایج پژوهش دلالت بر سطح متوسط مطلوبیت دارند. با اینکه برخی از شاخص های بعد اجتماعی- فرهنگی مثل امنیت اجتماعی بسیار پایین هستند، در مجموع در این بعد، مطلوبیت فضا بالاتر است. اقدامات صورت گرفته بیش تر کالبد فضا را هدف قرار داده اند. ولی موضعی بودن اقدامات و بی توجهی به میراث فرهنگی و غفلت از ضرورت پیوند با گذشته و هویت مکان سبب شده که این اقدامات حتی در بعد اخیر نیز سطح رضایت بخشی از مطلوبیت فراهم نیاورند. در ارتقای مطلوبیت فضاهای مورد مطالعه، هماهنگی و مشارکت سیاست گذاران، برنامه ریزان و مدیریت شهری از یک سو تولیت آستان و اداره اوقاف از سوی دیگر و ذی نفعان (کسبه محل) ضرورت حتمی دارد.

هدف: ارزیابی وضعیت معابر شهری منطقه 20 شهرداری تهران از نظر قابلیت انجام سفرهای پیاده و پیاده روی ورزشیروش شناسی: داده های مورد استفاده به روش میدانی مشاهده ای از تمامی معابری که عنوان خیابان یا بلوار داشته اند گردآوری شده اند. در این خصوص، 24 سنجه در نظر گرفته شده و هر سنجه برای هرکدام از معابر توسط دو گروه مشاهده گر به طور جداگانه از صفر تا 10 ارزش گذاری شده اند و میانگین رقم، در محاسبات منظور گردیده است. سپس با استفاده از روش AHP برای هر سنجه ضریب اهمیتی به صورت نسبتی از عدد 1 تعریف شده و رقم سنجه در آن ضرب شده است. وضعیت هر محله از نظر قابلیت پیاده روی، به صورت درصدی از حالت استاندارد و مطلوب محاسبه شده و مورد تحلیل قرار گرفته است.یافته ها: شاخص قابلیت پیاده روی در کل منطقه 76/45 درصد به دست آمده که می رساند معابر و خیابان ها به لحاظ سنجه های مورد بررسی، قابلیت های ضعیفی برای پیاده روی دارند. در این منطقه، محلات تازه احداث شده شرایط بهتری نسبت به وضعیت میانگین منطقه داشته اند، هرچند وضعیت در این محلات نیز چنان که باید مطلوب نبوده و در بهترین حالت، محله حمزه آباد تنها  47/57 درصد از شرایط مطلوب را دارا بوده است. محلاتی که طی سه تا پنج دهه قبل بدون برنامه ریزی و با معاملات غیررسمی و قطعه بندی ها و گذربندی های خودخواسته شکل گرفته اند، پایین ترین قابلیت پیاده روی را به خود اختصاص داده اند. پایین ترین میزان مربوط به  محله شهادت است که در حدود سه دهه قبل مخصوصا با اسکان معاودین عراقی شکل گرفته و رقم31/36 درصد در شاخص مربوط را به خود اختصاص داده است.نتیجه گیری: معابر منطقه 20 شهرداری تهران در مجموع برای پیاده روی و انجام سفرهای پیاده جذاب نبوده و از  شرایط مناسبی برخوردار نیستند. اصلاح، تسطیح، تعریض و ایمن سازی پیاده روها مهم ترین اقداماتی است که خواهد توانست در تشویق سفرهای پیاده مؤثر افتد.  

سلامت جسم و روان در گرو زیستن در یک محیط سالم است. عوامل و پدیده های گوناگونی سلامت محیط زندگی را تعیین می کنند و شناخت آنها، زمینه ساز برنامه ریزی ارتقاء آنهاست. هدف این تحقیق، واکاوی مؤلفه های تاثیرگذار بر سطح سلامت محیط زندگی در منطقه 20 شهرداری تهران و آشکارسازی الگوی نابرابری فضایی آنهاست. روش تحقیق توصیفی - تحلیلی بوده و در آن از داده های اسنادی و پیمایشی استفاده شده است. برای توصیف و تحلیل داده ها، از توابع آماری و توابع سیستم اطلاعات جغرافیایی به ویژه ابزار تحلیل فضایی و درون یابی فضایی استفاده شده است. بر اساس تحلیل یافته های تحقیق، میانگین 29/2 در دامنه ارزش گذاری 1 تا 5، دلالت بر سطح ضعیف سلامت محیط شهری در محدوده مورد مطالعه دارد. بیشترین ضعف مربوط به مؤلفه های بعد اقتصادی به ویژه در میزان پس انداز، قدرت خرید کالاهای فرهنگی، توانایی مالی برای انجام سفرهای تفریحی و سرانه زیربنای مسکونی نمایان است. دسترسی به فضای سبز و بوستان های شهری و با ارزش متوسط 43/3 و 55/4 وضعیت مطلوب تری را نسبت به سایر شاخص ها نشان می دهند. از نظر توزیع مکانی نیز شاخص ها، در حاشیه های منطقه، سطح سلامت محیط به مراتب نامطلوب تر از پهنه های داخلی نمایان می سازند. گستردگی بافت فرسوده، ساخت و سازهای غیررسمی و وسعت نسبتاً زیاد فضاهای متروکه از عوامل داخلی مهم افت سطح سلامت محیط هستند. اما تأثیرپذیری محله های حاشیه ای منطقه در سه ضلع شرقی، جنوبی و غربی به دلیل مجاورت منطقه با حریم شهر در بالاترین سطح است. استقرار صنایع آلاینده، عبور کانال های فاضلاب شهری، فراوانی کارگاه های غیرمجاز و فاقد استاندارد، فزونی و تراکم مشاغل غیر رسمی، سکونت و اشتغال غیرقانونی اتباع بیگانه بیشترین تأثیر را بر افت سطح سلامت محیط حاشیه ها گذاشته است. با آن که سطح سلامت محیط در کل منطقه زیر متوسط بوده، تمایز بین محله های درونی و حاشیه ای از نظر دسترسی به مؤلفه ها و شاخص های شهر سالم محرز شده و بیانگر الگوی نابرابر مرکز حاشیه است که در نتیجه آن، وضعیت حق دسترسی به محیط سالم در محله های درونی منطقه به طور نسبی بهتر از محله های حاشیه ای پدیدار گردیده است.