رفتارهای خیرخواهانه

هدف اصلی این مطالعه بررسی تأثیر ارزش های اخلاقی بر تمایل مردم به رفتارهای خیرخواهانه در بستر ویروس کرونا در شهر کرمانشاه است. جامعه آماری، کل شهروندان ۲۰ سال به بالای شهر کرمانشاه است که تعداد آنها برابر 855523 نفر است. از این تعداد جامعه آماری، ۳۶۰ نفر بر اساس نمونه گیری با نرم افزار SPSS Sample Power مشخص و با استفاده از نمونه گیری خوشه ای انتخاب شدند. برای سنجش روایی پژوهش از روایی صوری، و برای برآورد پایایی ابزار پژوهش از آلفای کرونباخ استفاده گردید. آزمون فرضیه ها با استفاده از شاخص همبستگی و رگرسیون انجام گرفت. یافته ها نشان می دهد که ارزش های اخلاقی در بُعد کمال گرایی (۴۱۷/۰=r)، بُعد اجتناب از رفتارهای نادرست (۱۵۸/۰-=r)، بُعد فضائل اخلاقی (۴۹۱/۰=r)، بُعد بخشش (۲۰۸/۰ =r)، در بُعد هویت اخلاقی (۵۳۷/۰=r)، و در کل (۴۹۲/۰=r)، با رفتارهای خیرخواهانه ارتباط معناداری دارد. ضریب بتا برای متغیر میزان هویت اخلاقی برابر ۳۵/۰، میزان فضائل اخلاقی برابر ۲۹/۰، میزان کمال اخلاقی برابر ۱۸/۰، میزان بخشش اخلاقی برابر ۱۶/۰، میزان سپاس گزاری اخلاقی برابر ۱۷/۰، و میزان اجتناب از رفتارهای نادرست برابر ۱۳/۰- است. مقدار T برای این شش متغیر در سطح ۹۵ درصد معنادار است.

قانون شکنی خیرخواهانه، قانون شکنی برای ارتقای منافع سازمان، یک موضوع رو به رشد در چشم اندازهای علمی است. در حقیقت، گسترش این مفهوم، رفتارهای مناسب کارکنان را در سازمان به دنبال داشته است؛ بنابراین پژوهش حاضر با هدف ارائه الگوی علّی قانون شکنی خیرخواهانه بر اساس فضای اخلاقی حاکم بر سازمان و خودارزیابی محوری کارکنان صورت پذیرفت. مطالعه حاضر در زمره تحقیقات کاربردی و به لحاظ شیوه اجرای تحقیق، در گروه تحقیقات توصیفی- پیمایشی است. جامعه آماری این پژوهش شامل کارکنان شرکت برق منطقه ای فارس به تعداد 1850 نفر بود. روش نمونه گیری به صورت گروهی و حجم نمونه از طریق فرمول کوکران 318 نفر تعیین شد. پایایی ابزار جمع آوری داده ها با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ ارزیابی شد و روایی آن با استفاده از تکنیک تحلیل عاملی، مورد تأیید قرار گرفت. برای آزمون فرضیه ها و ارزیابی الگوی پیشنهادی از روش تحلیل مسیر با استفاده از نرم افزار Lisrel 8.8 استفاده شد. نتایج آزمون فرضیه ها نشان داد که فضای اخلاقی مراقبتی، فضای اخلاقی ابزاری و فضای اخلاقی مستقل، تاثیر مستقیم و معناداری بر قانون شکنی خیرخواهانه کارکنان دارند؛ اما ابعاد فضای اخلاقی مقرراتی و فضای اخلاقی ضوابط مدار به صورت مستقیم بر قانون شکنی خیر خواهانه کارکنان تاثیر معنی داری ندارد. خودارزیابی محوری کارکنان به عنوان متغیر میانجی، تاثیر معناداری بر قانون شکنی خیرخواهانه دارد؛ همچنین، ابعاد فضای اخلاقی منجر به توسعه مهارت های خودارزیابی محوری کارکنان شد.