مدیریت زنجیره تأمین سبز

تخریب محیط زیست به یک تهدید بزرگ برای بقای انسان تبدیل شده، بر این اساس تعداد زیادی از سازمان ها به سمت نوآوری سبز و تغییر مدیریت زنجیره تأمین سنتی و تبدیل آن به مدیریت زنجیره تأمین سبز به عنوان استراتژی هایی برای حفاظت از محیط زیست و رشد اقتصادی حرکت کرده اند بر این اساس هدف پژوهش حاضر بررسی تأثیر انتقال دانش و فنّاوری، نوآوری بر مدیریت زنجیره تأمین سبز و عملکرد سبز در کسب وکارهای کوچک و متوسط مستقر در شهرک های صنعتی استان مازندران است. روش تحقیق معادلات ساختاری از نوع هدف کاربردی است. جامعه آماری پژوهش حاضر شامل شرکتهای فعال در شهرکهای صنعتی استان مازندران است. لیست این شرکتها در سایت شرکت صنایع کوچک و شهرکهای صنعتی ایران قرار دارد که تعداد این شرکتها 5789 شرکت است. نمونه آماری موردنظر با استفاده از جدول مورگان 369 شرکت تعیینشده اما برای اطمینان بیشتر 460 پرسشنامه بهصورت نمونهگیری طبقهای تصادفی در میان مدیران و یا فرد معرفی شده به عنوان مطلع از سوی مدیر توزیعشده است که درنهایت 373 پرسشنامه جمع آوری شده است. ابزار جمع آوری اطلاعات پرسشنامه استاندارد به انتقال تکنولوژی گوپالاکریشنان و سانتورو (2004) نوآوری سبز رن (2009) مدیریت زنجیره تأمین سبز ژو و همکاران (2010) عملکرد زیست محیطی چین (2014) بوده است. تجزیه وتحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار پی ال اس اسمارت نشان داد که انتقال تکنولوژی بر نوآوری سبز (38/8)، انتقال دانش بر نوآوری سبز (28/17) که انتقال تکنولوژی بر مدیریت زنجیره تأمین سبز (000/3)، انتقال دانش بر مدیریت زنجیره تأمین سبز (47/4)، نوآوری سبز بر مدیریت زنجیره تأمین سبز (57/2)، نوآوری سبز (90/8) و مدیریت زنجیره تأمین سبز (68/7) بر عملکرد سبز تأثیر دارد. حصول اطمینان از انتقال دانش و تکنولوژی، تأثیر بسزایی در افزایش نوآوری سبز و دستیابی به زنجیره تأمین سبز درنتیجه عملکرد سبز دارد.

زمینه و هدف: توسعه پایدار و بهبود عملکرد پایدار شهری یکی از مهم ترین دغدغه های مسئولان شهری به ویژه شهرداری ها می باشد. در این زمینه مدیریت زنجیره تأمین سبز می تواند نقش بسزایی در بهبود عملکرد ایفا نماید؛ به طوری که با توانمندسازی سبز، آموزش سبز، مدیریت عملکرد سبز، پاداش سبز و  استخدام و انتخاب سبز می توان به زنجیره تأمین سبز بهتری در مدیریت شهری دست یافت. از طرفی همه شیوه های سبز تأثیر مثبتی بر عملکرد پایدار (محیط زیستی، اقتصادی و اجتماعی) شهری دارد. هدف اصلی این پژوهش، بررسی عوامل تأثیرگذار مدیریت منابع انسانی سبز بر شیوه های مدیریت زنجیره تأمین سبز و عملکرد پایدار شهر زنجان می باشد.روش بررسی: روش پژوهش از لحاظ هدف، کاربردی و از لحاظ روش گردآوری داده ها، توصیفی- پیمایشی و از نظر تحلیل، کمی می باشد. جامعه آماری شامل خبرگان دردسترس شهری با دانش و تسط کافی بر متغیرهای پژوهش به تعداد 80 هستند که با توجه به تعداد کم جامعه، از تمامی خبرگان به عنوان نمونه استفاده شد. مدل مفهومی پژوهش با تجمیع مطالعات قبلی و تکمیل مفاهیم توسط محقق پیشنهاد شد که مشتمل بر 5 فرضیه اصلی است. به منظور آزمون فرضیه ها از رویکرد تحلیل مسیر با نرم افزار SPLS بهره گرفته شد.یافته ها و نتیجه گیری: خروجی آزمون حاکی از تأثیر مثبت: "عملیات مدیریت منابع انسانی سبز بر شیوه های مدیریت زنجیره تأمین سبز (داخلی و خارجی) و عملکرد پایداری" و "شیوه های مدیریت زنجیره تأمین سبز داخلی و خارجی بر عملکرد پایداری" است. سپس، با استفاده از تکنیک "تحلیل نسبت ارزیابی وزن دهی ترجیحی با عنوان سوارا" و نظرات خبرگان، سه سازه اصلی پژوهش موردارزیابی قرار گرفتند و اولویت بندی آنها تعیین شد. نتیجه نشان داد که سازه اول (شیوه های مدیریت منابع انسانی سبز) در رتبه اول از لحاظ تأثیرگذاری بر عملکرد پایدار شهری قرار گرفت لذا شیوه های آن (توسعه و آموزش، توانمندسازی، پاداش، مدیریت عملکرد، استخدام) طی پرسشنامه ای در اختیار مجدد خبرگان و متخصصان قرار گرفت و ارزیابی نهایی آنها صورت گرفت. تحلیل نهایی نشان داد که شیوه دوم (توانمندسازی نیروی انسانی) با بالاترین وزن در اولویت اول بهبود وضعیت عملکرد پایدار شهری قرار دارد. بدین منظور، مسئولان شهری بایستی به جذب افرادی مبادرت ورزند که نگرانی های زیست محیطی را در اولویت قرار می دهند، مهارت های پایداری خود را توسعه می دهند، عملکرد خود را از منظر زیست محیطی ارزیابی می کنند و انگیزه رفتار مسئولانه محیط زیست را ایجاد می کنند.

پژوهش حاضر به واکاوی نقش اینترنت اشیاء بر عملکرد کارآفرینی با نقش میانجی مدیریت زنجیره تأمین سبز و تعدیل گری کارآفرینی اقتصاد مدور می پردازد که از نظر هدف کاربردی و از نظر نحوه گردآوری داده ها، توصیفی - پیمایشی است. جامعه آماری مطالعه حاضر شرکت های دانش بنیان شهر ارومیه به تعداد 107 شرکت بودند که با درنظرگرفتن 2 نفر شامل مدیران ارشد و مدیران بازاریابی، تعداد کل جامعه 214 نفر می باشد. حجم نمونه 136 نفر بر اساس جدول مورگان و با استفاده از روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. داده ها از طریق پرسش نامه استاندارد جمع آوری و با استفاده از نرم افزار حداقل مربعات جزئی تحلیل شدند. روایی و پایایی پرسش نامه با استفاده از آزمون های مرتبط مورد سنجش قرار گرفت و تأیید شد. نتایج نشان داد که اینترنت اشیاء بر عملکرد کارآفرینی با نقش میانجی مدیریت زنجیره تأمین سبز تأثیر مثبت و معناداری دارد. همچنین اثر تعدیل گری کارآفرینی اقتصاد مدور در رابطه بین عملکرد کارآفرینی و مدیریت زنجیره تأمین سبز در شرکت های دانش بنیان به تأیید رسید. در نتیجه، اینترنت اشیاء بر رویکرد شرکت ها به نوآوری و چگونگی ایجاد و جذب ارزش در فعالیت های روزانه شرکت تأثیر گذاشته است. افزون براین، اتخاذ شیوه های مدیریت زنجیره تأمین سبز باعث تأثیر مثبتی بر نوآوری های سبز که منجر به بهبود کارآفرینی محیطی می شود.