امیر رحیمی قاضی کلایه

مدیریت زنجیره تأمین سبز، امروزه به عنوان یک راهکار اساسی برای تأمین خواست های کلیه ذی نفعان سازمانی ارائه شده است. این زنجیره سعی دارد در طول کلّ زنجیره، ارزش شرکت لجستیک سبز، طراحی سبز محصول، تولید سبز و فروش و بازیافت محصول ضمن مدیریت هزینه های سازمان های(حداقل مصرف انرژی، منابع)، خواسته ها و فشارهای قانونی و زیست محیطی( حداقل آلاینده ها در طول زنجیره) را پاسخگو باشد. عملکرد مؤثر زنجیره تأمین سبز، وابستگی بسیار زیادی به محرک های محیطی و عوامل درون سازمانی دارد. برای استخراج متغیرهای محیطی و درون سازمانی مؤثر بر عملکرد زنجیره تأمین سبز، از روش تحلیل محتوا و تکنیک آنتروپی شانون بهره گرفته شده است. در مرحله بعد، با استفاده از تکنیک دیماتل، هریک از زیرمؤلفه های ابعاد اصلی مدل رتبه بندی شدند و درنهایت، برای تعیین روابط بین اجزای مدل، از پرسشنامه ۱۰۰سؤالی و روش معادلات ساختاری استفاده شد. نتایج حاصل از پژوهش نشان می دهد مهم ترین عوامل محیطی تأثیرگذار بر عملکرد زنجیره تأمین سبز، عبارت از رویدادهای قانونی اجتماعی(۳۲%)، شبکه کسب و کار(۲۵%)، تغییرات تکنولوژی(۲۰%)، رقبا(۱۶%) و مشتریان(۷%) است. به علاوه، مهم ترین عوامل درون سازمانی که بر اجرای موفقیت آمیز زنجیره تأمین سبز در سازمان تاثیرگذار هستند، عبارت اند از: استراتژی(۲۷%)، دانش سازمانی(۲۲%)، تکنولوژی تولید(۱۹%) ، ساختار(۱۸%) و منابع انسانی(۱۴%). شایان ذکر است اجرای موفقیت آمیز مدیریت زنجیره تأمین سبز نتایجی را به همراه خواهد داشت که مهم ترین آنها، به ترتیب، عبارت است از: دستیابی به جایگاه رقابتی برتر(۳۲%)، اغنای مشتریان(۲۲%)،ایجاد ارزش برای ذی نفعان، به ویژه در حوزه زیست محیطی و کاهش آلایندگی(2۰%) ، افزایش روابط همکارانه با سایر عناصر موجود در زنجیره (۱۸%)،و انعطاف پذیری و یکپارچگی سازمانی(۸%). به علاوه، نتایج حاصل از آزمون روابط بین ابعاد اصلی مدل نشان می دهد که عوامل محیطی بیشترین تأثیرگذاری را بر عملکرد زنجیره تأمین دارند.

تحقیق حاضر با هدف ارائه روشی برای ارزیابی چابکی کسب و کا در شرکتهای تولیدی انجام شده است.ابتدا مبانی نظری مرتبط با موضوع تحقیق بررسی شد.مجموعه اطلاعات گرد آوری شده در این مرحله،این امکان را برای محقق فراهم آورد که مدل مفهومی تحقیق را تبیین کند.سپس با استفاده از ابزار مصاحبه با خبرگان،شاخصهای مناسب جهت سنجش متغیرهای موجود در مدل شناسایی شد.در مرحله بعد،پرسشنامه تحقیق طراحی شد.این پرسشنامه حاوی 116 سوال در مقیاس هفت گزینه ای لیکرت است که پس از تایید روایی و پایایی،250 نفر از افرادی که با روش خوشه ای از بین متخصصین صنعت خودرو انتخاب شده بودند،آن را تکمیل کردند.نتایج تحقیق نشان داد که قابلیتهای چابکی سازمانها کمتر تحت تاثیر عوامل محیطی هستند و این عوامل بیشتر از توانا سازهای چابکی تاثیر می پذیرند و محرکهای محیطی از طریق توانا سازهای چابکی،قابلیتهای چابکی سازمان را تحت تاثیر قرار می دهندو قابلیتهای سازمان در شکل گیری نتایج چابکی موثرند.آنگاه بر اساس مدل نهایی به دست آمده-که یک مدل سری سه مرحله ای است-با به کارگیری تکنیک تحلیل پوششی داده های مرحله ای،اندازه چابکی سازمانها ارزیابی شد.