جرم یابی

زمینه و هدف: ویژگی ها و کارکردهای شبکه های اجتماعی مجازی موجب شده تا سازمان های بسیاری از جمله پلیس در صدد استفاده مؤثرتر و تخصصی تر از آن ها باشند. هدف اصلی تحقیق حاضر، ارائه الگوی کاربرد شبکه های اجتماعی در فرآیند جرم یابی است.روش: این تحقیق از نظر هدف، کاربردی است که به روش آمیخته اکتشافی انجام شده است. مشارکت کنندگان حوزه کیفی، شامل کلیه مطلعان کلیدی درون و برون سازمانی حوزه رسانه و ارتباطات و فضای مجازی است که داده ها به روش نمونه گیری هدفمند تا رسیدن به اشباع نظری با 18 نفر با استفاده از ابزار مصاحبه نیمه ساختاریافته گردآوری شد. همچنین در مرحله کمی جامعه آماری تحقیق را کلیه کارشناسان حوزه ارتباطات و رسانه ها و خبرنگاران معاونت اجتماعی فراجا و اساتید دانشکده های ارتباطات و رسانه، کارآگاهان و جرم یابان تشکیل می دهند که تعداد 132 نفر به روش نمونه گیری تصادفی انتخاب و با استفاده از ابزار پرسشنامه مستخرج از داده های کیفی و نظریه های مرتبط داده ها گردآوری شدند.یافته ها: یافته های تحقیق، کاربرد شبکه های اجتماعی مجازی در فرایند جرم یابی شامل 5 بُعد، 14 مؤلفه و 99 شاخص است؛ که بُعد ارتباطی شامل مؤلفه های تعامل های ارتباطی کاربران و تعامل های سازمانی؛ بُعد اطلاعاتی شامل مؤلفه های انتقال اطلاعات، تجزیه و تحلیل اطلاعات، جمع آوری و جذب اطلاعات و مستندسازی اطلاعات؛ بُعد اقناعی شامل مؤلفه های شفافیت و درک پیام، و صداقت و استحکام در پیام؛ بُعد آموزشی شامل مؤلفه های آموزش همگانی و تولید رسانه ای؛ و بُعد ساختاری شامل مؤلفه های ساختار انسانی، فنی، قانونی و محیطی می باشد.نتیجه گیری: نتایج این تحقیق نشان داد که رسانه ها به ویژه شبکه های اجتماعی مجازی باید در فرایند جرم یابی بیش از پیش مورد توجه کارآگاهان و کارشناسان جرم یابی و کشف علمی جرم در پلیس های تخصصی (فتا و آگاهی) قرار گیرند.

زمینه و هدف: جرائم اقتصادی متناسب با دگرگونی علمی، فناوری و همچنین سبک زندگی با شیوه ها و شگردهای گوناگون انجام می شود و در آینده نیز این شیوه و شگردها پیچیده تر خواهد شد. بنابراین، هدف از پژوهش حاضر شناسایی الگوی جرم یابی جرایم اقتصادی با رویکرد پیش نگری است.روش: این پژوهش از منظر هدف، کاربردی و از منظر ماهیت اکتشافی است که داده های آن با رویکرد کیفی با ابزار مصاحبه عمیق جمع آوری و به روش تحلیل مضمونی، تحلیل شد. جامعه مشارکت کننده شامل نخبگان دانشگاهی و خبرگان اجرایی حوزه امنیت اقتصادی بودند و محقق در نفر 22 به اشباع نظری و مضمونی رسید. اطلاعات دریافت شده در نرم افزار MAXQDA کدگذاری شد. متن پیاده شده مصاحبه ها به سه نفر متخصص کدگذار دیگر نیز داده و کدهای مشترک یا دارای حداکثر اشتراک یا تشابه استفاده شد. پس از اتمام کدگذاری، نتایج با سه نفر متخصص دیگر به اشتراک گذاشته و نظرات اصلاحی دریافت شد. به این ترتیب، اعتبار، انتقال پذیری، تأییدپذیری و اطمینان پذیری یافته ها بر پژوهش گران محرز شد.یافته ها: با توجه به اهداف پژوهش، 100 مضمونِ پایه استخراج و سپس مضامینِ دارای مفاهیم یکسان در یکدیگر ادغام شدند و 6 مضمون سازمان دهنده شامل: «پیشران ها»، «رویدادها»، «روندها»، «ظرفیت ها» (قضایی و قانونی، سازمان ها و نهادهای دولتی، فناوری)، راهبردهای «اطلاعاتی»، «عملیاتی» شناسایی و در الگو جایابی شد. نتیجه گیری: جرائم اقتصادی در آینده با پیچیدگی های بیشتری همراه خواهد بود. بنابراین، لازم است نهادهای مقابله با جرایم اقتصادی متناسب با محیط آینده نسبت به پیاده سازی الگوی شناسایی شده در این پژوهش با تقویت راهبردهای اطلاعاتی، عملیاتی در فرایند جرم یابی اقدام نمایند.

زمینه و هدف: بهره گیری صحیح از شاخص های جرم یابی برای کشف جرائم سرقت به ویژه سرقت های ناشی از سفرهای مجرمانه از دغدغه های بسیار مهم کارآگاهان پلیس ایران به شمار می رود که نیازمند به مطالعه و تدوین شاخص های جرم یابی است. از این رو پژوهش حاضر با هدف شناسایی شاخص های جرم یابی سرقت های ناشی از سفرهای مجرمانه در ایران انجام پذیرفت. روش: در این پژوهش از تحلیل تماتیک استفاده شده است. جامعه آماری پژوهش حاضر کاراگاهان و خبرگان جرم یابی بودند که از بین آن ها 12 نفر به عنوان نمونه آماری با استفاده از رویکرد هدف مند ملاکی و معیار اشباع نظری انتخاب شدند. ابزار جمع آوری داده ها مصاحبه نیمه ساختاریافته بود که برای تعیین پایایی و روایی از چهار ملاک اعتبارپذیری، انتقال پذیری، تاییدپذیری و قابلیت اطمینان استفاده شد. داده ها نیز به صورت تحلیل مضمون تحلیل شد. یافته ها: نشان داد؛ شاخص های جرم یابی سرقت های ناشی از سفرهای مجرمانه در ایران شامل 89 مفهوم پایه ای، 11 مفهوم سازمان دهنده و 4 مفهوم فراگیر است. براین اساس اولین مفهوم فراگیر یعنی بُعد کاراگاهی شامل 3 مفهوم سازمان دهنده؛ ویژگی های سارقین در حرکت، اقدامات پلیس در نقطه اولیه (مبدأ) و اقدامات پلیس در در نقطه هدف (مقصد وقوع جرم) می باشد. دومین مفهوم فراگیر یعنی بُعد قضایی نیز شامل 3 مفهوم سازمان دهنده اقدامات مؤثر قضایی، اقدامات پلیس در ضربه به بنیان مالی سارقین در گردش و تشکیل مرکز رصد ملی جرائم در گردش در کشور می شود. هم چنین مفهوم فنی و اطلاعاتی نیز شامل مفاهیم سازمان دهنده تبادل و تعامل اطلاعاتی پلیس استان ها در سطح کشور، طراحی محیط شناسی جرائم و ارتقاءاشراف اطلاعاتی افسران پی جو است. در نهایت بُعد ساختاری آموزشی نیز براساس تحلیل نتایج شامل دو مفهوم سازمان دهنده تربیت و آموزش نیروی انسانی متخصص و تقویت و توسعه سیستم آموزشی شد. نتیجه گیری: در همه جوامع، جرائم و شاخص های جرم یابی دارای ارتباط نزدیکی هستند و از منظر صاحب نظران علم جرم یابی یکی از مهم ترین مسائل در طراحی نامناسب فرایند کشف جرائم نداشتن شاخص های مطلوب و کافی در کشف است. بنابراین تدوین شاخص های جرم یابی سرقت های ناشی از سفرهای مجرمانه نقش مهمی در پی جویی و کشف پرونده های سرقت به شمار می رود.

زمینه و هدف: یکی از موضوعات مهم در سازمان ها و نهادهای مختلف به ویژه پلیس و واحدهای تحت امر آن ازجمله واحدهای جرم یابی در رابطه با انجام وظایف و مأموریت های محوله و ارائه خدمت به ذی نفعان، افزایش میزان سرعت و چابکی می باشد. در این زمینه مؤلفه های درون سازمانی مختلفی مؤثر بوده و دست یابی به این مهم در گرو شناخت این مؤلفه ها است، هدف این پژوهش، شناسایی مؤلفه های مهم درون سازمانی در چابک سازی واحدهای جرم یابی فراجا می باشد. روش: پژوهش از نظر هدف، کاربردی، از حیث ماهیت توصیف - تحلیلی و از نظر روش، کیفی - کمی (آمیخته) است. جامعه آماری در بخش کیفی شامل: خبرگان پلیس های تخصصی در حوزه جرم یابی است که با روش نمونه گیری هدف مند و اصل اشباع نظری،20 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند، ابزار جمع آوری داده ها در بخش کیفی مصاحبه نیمه ساختاریافته و برای اطمینان از روایی از نظر اساتید و برای پایایی از روش بازآزمون، مقایسه و تکرارپذیری استفاده شد. داده ها با روش تحلیل محتوا و استفاده از نرم افزار «مکس کیودا» تحلیل شد. در بخش کمی، جامعه آماری 95 نفر از رؤسا، جانشینان و معاونین پلیس های تخصصی به صورت تمام شمار انتخاب شدند، ابزار گردآوری داده ها، پرسش نامه محقق ساخته حاصل از مؤلفه های استخراج بخش کیفی و برای اولویت بندی مؤلفه ها و شاخص های تحقیق از آزمون فریدمن استفاده شده است. یافته ها: در بخش کیفی مؤلفه های شناسایی شده در قالب 5 مؤلفه اصلی و 35 مؤلفه فرعی دسته بندی شد. مؤلفه های اصلی، شامل: ساختار و سازمان، منابع انسانی، فناوری، تجهیزات و امکانات، فرایندها وروش ها است. در بخش کمی از طریق تحلیل خروجی پرسش نامه ها مشخص شد، مؤلفه های شناسایی شده در سطح مطلوب هستند. نتیجه گیری: مؤلفه های درون سازمانی شناسایی شده، شناخت مناسبی در خصوص روش ها و راه کارهای چابک سازی واحدهای جرم یابی فراجا ایجاد و بسترهای لازم برای بالارفتن میزان انعطاف پذیری، شایستگی، پاسخ گویی و سرعت در واحدهای جرم یابی محقق خواهد ساخت.

زمینه و هدف: دستیابی به اهداف ترسیم شده در راستای جرم یابی قاچاق سلاح و مهمات با تغییرات مستمر محیط و پیدایی روش های متنوع و جدید، این نیازمندی و ضرورت را در پلیس ایجاد کرده که به فکر تدوین راهبردهای متناسب باشد؛ بنابراین، این پژوهش به دنبال تدوین راهبردهای جرم یابی قاچاق سلاح و مهمات برای پلیس ایران است.روش: پژوهش حاضر از نظر هدف، کاربردی و از نظر روش، کیفی است. مشارکت کنندگان در این تحقیق، مدیران عالی و میانی پلیس هستند که به صورت هدفمند، 20 نفر از آن ها انتخاب و نظرات آن ها با تشکیل گروه کانونی جمع آوری شد. از مشارکت کنندگان خواسته شده نسبت به تعیین امتیاز و رتبه برای عوامل شناسایی شده تعداد 7 فرصت در برابر 8 تهدید و تعداد 8  نقطه قوّت در برابر 9 نقطه ضعف اقدام کنند؛ در ادامه از روش تحلیل موقعیت راهبردی برای تقاطع عوامل داخلی و خارجی و استخراج راهبردها استفاده شد. اعتبار پژوهش از طریق ارائه نتایج به کارشناسان مرتبط و نظرات گروه های کانونی ارزیابی و تأیید شد.یافته ها: تعداد 21 راهبرد به دست آمد و یافته ها نشان داد که وضعیت پلیس در موقعیت محافظه کارانه است که باید با بهره گیری از فرصت ها، ضعف های موجود را برطرف کند.نتایج:  پنج راهبرد فرصت - ضعف شامل بهره گیری از  بانک های اطلاعاتی برون سازمانی و فضای مجازی برای شناسایی مجرمان برای انجام  اقدامات پیشگیرانه مطلوب و بازدارنده؛ جذب و به کارگیری جوانان علاقمند و توانمند متناسب با ساختار و اصلاح ساختار برای ساماندهی رتبه های بالا؛ ارتباط مستمر با مراکز علمی و دانشگاهی بستر مناسب برای بهره گیری و یا به روز کردن تجهیزات مدرن؛  بهره گیری از سامانه های مختلف مانند دوربین های شهری و جاده ای برای کاهش هزینه ها و جبران کمبود اعتبارات؛ جلب همکاری سازمان های مردم نهاد و نهادهای مردمی اقدامات پیشگیرانه مطلوب و بازدارنده برای کنترل قاچاق سلاح و مهمات