بدعت

اذان به عنوان یکی از شعائر اساسی اسلام، در مذاهب مختلف اسلامی جایگاه ویژه ای دارد. در این میان، شهادت ثالثه به عنوان یکی از عناصر مهم اذان در مذهب شیعه، همواره محل بحث و اختلاف میان مذاهب اسلامی بوده است. این پژوهش باهدف بررسی ادعای قفاری که شهادت ثالثه را ابداع و بدعت شیعیان در راستای تثبیت موضوع امامت می داند، به روش توصیفی تحلیلی با تبیین جایگاه شهادت ثالثه در منابع اسلامی، به مطالعه روایات و سیره عملی مسلمانان در این زمینه پرداخته است. با بررسی روایات خاص و عام، و همچنین نمونه هایی از سیره مسلمین در طول تاریخ، تلاش می شود تا نشان داده شود که افزودن شهادت ثالثه نه به عنوان اختراع، بلکه به عنوان استحباب و جواز شرعی مورد پذیرش قرار گرفته است. روایاتی همچون روایت خضرمی که مورد تأیید علماء شیعه و اهل سنّت قرار گرفته اند، به همراه قاعده تسامح در ادله سنن، پایه های فقهی استحباب شهادت ثالثه را تقویت می کنند. علاوه بر این، سیره پیامبر اکرم(ص) و شیعیان در تاریخ نیز گویای مقبولیّت و جایگاه این عمل دینی است. در نهایت، پس از اثبات استحباب و جواز شهادت ثالثه، این مقاله به رد ادّعای بدعت آمیز بودن این شهادت توسط قفاری پرداخته و نشان می دهد که این عمل، ریشه در سنّت های معتبر اسلامی دارد.

عزاداری برای اولیاء الهی یکی از شعائر اسلامی است که از سوی شیعیان و برخی اهل سنّت به عنوان امری مشروع و حتی پسندیده شناخته شده است. امّا وهابیّت و برخی چهره های اهل سنّت با استناد به شش دلیل، عزاداری را نامشروع قلمداد کرده اند. در این مقاله، با توصیف دیدگاه منکران و تحلیل متنی و دلالی آن، این ادلّه در بوته نقد گذاشته شده است. حرمت نیاحه، مهم ترین دلیل عدم مشروعیّت عزاداری بیان شده که با واکاوی معنا و مصداق نیاحه، تفاوت آن با عزاداری های مرسوم آشکار می شود. بدعت بودن دلیل دیگری است که ثبت سیره پیامبر(ص) و صحابه در برگزاری عزاداری برای شهداء، کلّیّت این دلیل را مخدوش می کند؛ امّا عدم مشروعیّت برگزاری عزاداری بیش از سه روز نیز مستند روایی قابل قبولی ندارد و عمل پیامبر خدا(ص) در عزاداری برای مادرشان پس از حدود 50 سال، آن را نفی می کند. عذاب شدن میّت با صدای گریه کنندگان نیز دلیل کاملی نیست؛ زیرا مراد از تعذیب در این روایات، اذیّت شدن با صدای نیاحه مذموم است و در عزاداری، این نیاحه وجود ندارد. لزوم تسریع در دفن میّت و تجدید حزن ادله دیگری است که منکران عزاداری به آن استناد می کنند امّا این دو دلیل، هیچ صراحتی در حرمت عزاداری ندارند.