مدیریت سود

بانکداری امروزه فعالیت های گسترده ای را شامل می شود. ریسک و بازده و در کنار هم آوردن سرمایه گذاران از مؤلفه های مشترک همه فعالیت های بانکی هستند. بازده سرمایه هدف اصلی و مهم فعالیت بانک است. هدف اصلی مدیریت ترازنامه (مدیریت دارایی _ بدهی)، هماهنگی همه این فعالیت ها از طریق مدیریت کارآمد و اثربخش منابع و مصارف و بازسازی مجدد ساختار دو سمت ترازنامه بانک در جهت سودآوری بهینه با در نظر گرفتن ریسک منابع است. استفاده کنندگان صورت های مالی علاوه بر کمیت سود به کیفیت آن نیز توجه ویژه دارند اما قابلیت انعطاف استانداردهای حسابداری و مبنای تعهدی به مدیران اجازه می دهد که جهت انتقال اطلاعات سود در صورت های مالی آن را مدیریت کنند. سود مدیریت شده بی کیفیت و ناکاراست چرا که رشد اقتصادی را از طریق تخصیص غیربهینه سرمایه کاهش و ریسک مالی بانک را افزایش می دهد. هدف اصلی پژوهش حاضر بررسی تاثیر مدیریت ترازنامه بر کنترل شاخص های مدیریت سود می باشد چرا که هرچه مدیریت سود کمتر باشد، کیفیت سود بالاتر خواهد بود و نتایج تحقیق نشان می دهد مدیریت اقلام بدهی و دارایی بانک ها در این مورد بی تاثیر نیست. جامعه آماری پژوهش حاضر شامل 20 بانک پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طی دوره ای 6 ساله منتهی به سال 1400 می باشد. پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر روش گردآوری داده ها توصیفی _ پس رویدادی است. نتایج حاصل از بررسی فرضیه ها نشان می دهد مدیریت ترازنامه بر هموارسازی سود تاثیر معناداری ندارد اما بر اندازه اقلام تعهدی غیرعادی تاثیر منفی و معنادار دارد. بنابراین، می توان نتیجه گرفت با مدیریت صحیح ترازنامه، می توان صورت سود و زیان را کنترل و سود را بهینه کرد.

هدف: در سال های اخیر، ویروس کووید-19 پیامدهای چشمگیر و قابل توجهی را بر حوزه های مختلف از جمله بازارهای سرمایه و اقتصاد جهانی وارد کرده است. هدف این پژوهش بررسی تأثیر کیفیت حسابرسی بر رابطه بین مدیریت سود با عملکرد مالی شرکت ها طی دوران همه گیری کووید-19 است. روش شناسی: به منظور آزمون فرضیه های پژوهش، تعداد 106 شرکت از جامعه شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران برای دوره زمانی 1390 تا 1400 غربال شدند و طبق مدل های رگرسیون چندگانه و با استفاده از داده های ترکیبی مبتنی بر مشاهده های سال-شرکت آزمون شدند.

هدف: هدف تحقیق حاضر بررسی نقش میانجی مدیریت سود بر رابطه بین بحران مالی و اجتناب مالیاتی در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار عراق می باشد.

هدف پژوهش حاضر بررسی رابطه بین پیش بینی سود هر سهم و مدیریت واقعی سود با بیش نمایی خالص دارایی های عملیاتی در صنایع پتروشیمی پذیرفته شده در بورس ایران است. این پژوهش شرایطی را مطالعه می کند که متورم بودن ترازنامه، استفاده از اقلام تعهدی اختیاری برای مدیریت سود افزایشی را محدود می سازد. در چنین شرایطی پیش بینی می شود شرکت ها برای اجتناب از گزارش سود غیرمنتظره منفی، به مدیریت سود واقعی و مدیریت کاهشی پیش بینی های سود روی آورند. این پژوهش با استفاده از روش رگرسیون لاجیت، 680 مشاهده از 40 شرکت پتروشیمی بورسی ایران را طی دوره زمانی 1385 تا 1402 مورد بررسی قرار داده است. نتایج نشان می دهد رابطه مثبت و معناداری بین کاهشی بودن پیش بینی سود هر سهم و بیش نمایی خالص دارایی های عملیاتی وجود دارد. همچنین، بین مدیریت سود واقعی و بیش نمایی خالص دارایی های عملیاتی نیز رابطه مثبت و معناداری مشاهده شد. این نتایج نشان می دهد زمانی که شرکت ها در استفاده از اقلام تعهدی اختیاری با محدودیت مواجه می شوند، احتمال استفاده از مدیریت سود واقعی و مدیریت کاهشی پیش بینی های سود افزایش می یابد تا از گزارش سود غیرمنتظره منفی اجتناب کنند.

هدف: در سال های قبل، پژوهشگران حسابداری، بیشتر مدیریت اقلام تعهدی اختیاری و دست کاری در فعالیت های تجاری واقعی را بررسی کرده اند و به مدیریت سود با تغییر طبقه بندی اقلام صورت سود و زیان، توجه چندانی نداشته اند. با آنکه در سال های اخیر، موضوع مدیریت سود از طریق تغییر طبقه بندی، در کانون توجه پژوهشگران قرار گرفته است و پژوهش های داخلی انگشت شماری نیز به آن پرداخته اند، در این خصوص که تغییر طبقه بندی می تواند از باورهای مدیریتی اثر بپذیرد، شواهد تجربی اندکی ارائه شده است. با توجه به آنچه بیان شد، هدف پژوهش حاضر بررسی رابطه بیش اطمینانی مدیران با تغییر طبقه بندی و بررسی نقش تعدیلگر توانایی مدیریتی بر این رابطه است. روش: برای آزمون فرضیه های پژوهش، از داده های ۱۳۸ شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران، در بازه زمانی ۱۳۹۱ تا ۱۴۰۲ (۱۶۵۶ سال صنعت) استفاده شده است. در برازش مدل ها، ضمن کنترل اثرهای ثابت سال ها و صنایع، رویکرد حداقل مربعات تعمیم یافته به کار رفته است. افزون برآن، برای تخفیف اثر ناهمسانی واریانس و هم بستگی خطاها، در محاسبه خطای استاندارد ضرایب، از تصحیح خوشه ای در سطح شرکت ها استفاده شده است. همچنین، مدل های به کاررفته برای سنجش سود اصلی غیرمنتظره و تغییرات غیرمنتظره سود اصلی، به صورت مقطعی و در سطح هر صنعت (۱۲۰ سال صنعت)، برازش شده اند. یافته ها: نتایج پژوهش بیانگر آن است که کاهش در سود غیراصلی واحدهای تجاری، موجب افزایش سود اصلی غیرمنتظره و کاهش تغییرات غیرمنتظره سود اصلی آن ها می شود. این نتایج نشان دهنده رواج پدیده تغییر طبقه بندی در شرکت های ایرانی است. همچنین، یافته های پژوهش نشان می دهد که بیش اطمینانی مدیران رابطه مثبت (منفی) بین اندازه کاهش در سود غیراصلی و سود اصلی غیرمنتظره (تغییرات غیرمنتظره سود اصلی) را تقویت می کند و با افزایش در توانایی مدیریتی، از شدت اثر بیش اطمینانی مدیران، بر رابطه بین اندازه کاهش در سود غیراصلی و دو متغیر سود اصلی غیرمنتظره و تغییرات غیرمنتظره سود اصلی، کاسته می شود. افزون برآن، نتایج آزمون فرضیه های پژوهش، به استفاده از تعریفی جایگزین برای سنجش بیش اطمینانی مدیران، حساس نیست. نتیجه گیری: بر اساس نتایج این پژوهش می توان دریافت که با افزایش در بیش اطمینانی مدیران، مدیریت سود از طریق تغییر طبقه بندی اقلام صورت سود و زیان شدت می یابد؛ زیرا مدیران بیش اطمینان به قابلیت های فردی خود اعتماد بیش از واقع دارند؛ ازاین رو به صورت آگاهانه، برخی هزینه های اصلی واحد تجاری را در ردیف هزینه های غیراصلی رده بندی می کنند تا سود اصلی شرکت را بیش از واقع، گزارش کنند. افزون برآن، نتایج پژوهش بیان می کند که با افزایش در توانایی مدیریتی، بیش اطمینانی مدیران بر تغییر طبقه بندی تأثیر کمتری خواهد داشت؛ زیرا در مقایسه با مدیران بیش اطمینان با توانایی مدیریتی ضعیف، مدیران بیش اطمینانی که از توانایی بیشتری برخوردارند، ارزیابی واقع بینانه تری از قابلیت های خود دارند و از توان کافی برای برآورده ساختن پیش بینی های خویش درباره شرکت برخوردارند؛ بنابراین انگیزه و نیاز کمتری برای تغییر طبقه بندی اقلام صورت سود و زیان دارند.

هدف اصلی این پژوهش، بررسی تأثیر مدیریت سود بر ناکارایی سرمایه گذاری در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران می باشد. یافته های پژوهش های پیشین، بیانگر آن است که یکی از پیامدهای مدیریت سود، افزایش ناکارایی سرمایه گذاری (بیش سرمایه گذاری یا کم سرمایه گذاری) شرکت ها است. در راستای بررسی این موضوع، فرضیه تحقیق بر مبنای یک نمونه آماری متشکل از 98 شرکت (588 مشاهده) طی یک دوره 6 ساله از سال 1386 لغایت 1391 و با استفاده از الگوهای رگرسیونی چند متغیره مورد آزمون قرار گرفت. بدین منظور از باقیمانده های الگوی جریان نقدی جنسن (1986) و الگوی توسعه یافته جریان نقدی ریچاردسون (2006) برای محاسبه ناکارایی سرمایه گذاری استفاده شده است. باقیمانده های مثبت و منفی به ترتیب نشان دهنده بیش و کم سرمایه گذاری است که در این پژوهش به عنوان نماینده ناکارایی سرمایه گذاری بهره گرفته شده است. همچنین، فروش اختیاری و اقلام تعهدی اختیاری به عنوان نماینده مدیریت سود درنظر گرفته شدند. نتایج این پژوهش نشان می دهد که بین مدیریت سود و ناکارایی سرمایه گذاری در شرکت ها رابطه معناداری وجود ندارد.

موضوع مقاله حاضر، ارتباط بین اقلام تعهدی و اظهارنظر حسابرسی است. این پژوهش، به ارتباط بین اقلام تعهدی و تعدیل گزارش حسابرسی می پردازد. اقلام تعهدی شامل دو دسته اقلام تعهدی اختیاری (معیار مدیریت سود) و اقلام تعهدی غیر اختیاری است. اظهارنظر تعدیل شده حسابرسی شامل سه نوع اظهارنظر مشروط، عدم اظهارنظر و مردود می باشد. در این پژوهش دو فرضیه مشتمل بر رابطه بین اقلام تعهدی اختیاری و تعدیل شدن گزارش حسابرسی و نیز رابطه بین اقلام تعهدی غیر اختیاری و تعدیل شدن گزارش حسابرسی مطرح و آزمون شده است. قلمرو مکانی و زمانی پژوهش شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران، در فاصله سال های 1388 تا 1392 می باشد. برای آزمون فرضیات، نمونه ای به تعداد 101 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران انتخاب گردید. این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و از نظر روش همبستگی می باشد. فرضیه های پژوهش از طریق انجام رگرسیون و تحلیل واریانس مورد آزمون قرار گرفت. نتیجه پژوهش نشان داد بین اقلام تعهدی اختیاری با گزارش مشروط، رابطه مستقیم و بین اقلام تعهدی غیر اختیاری با گزارش مشروط حسابرسی، رابطه معکوس وجود دارد.

قدرت مدیرعامل اجازه می دهد تا اطلاعات در دسترس سایر اعضای هیئت مدیره به نحو مؤثری کنترل شده و از نظارت اثربخش بر خود مدیرعامل جلوگیری گردد. در این شرایط، اگر منافع مدیرعامل همسو با منافع سهامداران نباشد، آثار نامطلوبی همچون مدیریت سود نمایان شده و منافع سهامداران به خطر می افتد. از طرفی دیگر در شرکت ها به طور معمول مدیران به دنبال منافع شخصی خود هستند و تا مادامی که منافع اضافی حاصل از کاهش بدهی های احتمالی بیشتر از هزینه های اضافی مورد انتظار برای آن ها باشد، به دنبال کاهش بدهی های مالیاتی و افزایش اجتناب مالیاتی می باشند. پژوهش حاضر به بررسی رابطه بین مدیریت سود و میزان اجتناب از مالیات با ریسک سقوط قیمت سهام با در نظر گرفتن نقش قدرت مدیر عامل می پردازد. جامعه آماری این پژوهش، شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در طی سال های 1390 تا 1394(یک دوره ی پنج ساله) می باشد. نتایج پژوهش بیانگر آن است که مدیریت سود و اجتناب از مالیات بر ریسک سقوط قیمت سهام تاثیر معناداری ندارد. همچنین نتایج بیانگر آنست که قدرت مدیرعامل تاثیر معناداری بر رابطه بین مدیریت سود و ریسک سقوط قیمت سهام ندارد در حالی که قدرت مدیرعامل شرکت بر ارتباط اجتناب از مالیات و ریسک سقوط قیمت سهام تأثیر معنا داری دارد. این امر بیانگر آن است که مدیرعامل قدرتمند خود انگیزشی بوده و منابع شرکت را برای منافع خود به کار می گیرند و تأثیر منفی بر ارزش و سودآوری شرکت دارند.

وجود یک فضای اطلاعاتی نامتقارن می تواند بستر ساز زمینه ای برای ایجاد مدیریت سود باشد(ریچاردسون، 2000 و باباجانی و همکاران، 1390). همچنین از طرفی، مدیریت سود هم می تواند منجر به ایجاد فضائی با عدم تقارن اطلاعاتی بالا شود(کارمیر و همکاران، 2013 و خدادی و همکاران، 1394). بنابراین تبیین ارتباط متقابل بین این رفتارها و چگونگی ارتباط بین این دو متغیر می تواند درخور توجه باشد. بر این اساس، هدف پژوهش حاضر، بررسی ارتباط متقابل بین عدم تقارن اطلاعاتی و مدیریت سود در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران می باشد. برای این منظور، نمونه ای متشکل از 104 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طی دوره زمانی 1390 تا 1394 انتخاب شده و با استفاده از روش سیستم معادلات هم زمان (13SLS) مورد بررسی قرارگرفته است. همچنین جهت اندازه گیری، عدم تقارن اطلاعاتی از دامنه تفاوت قیمت پیشنهادی خرید و فروش و برای اندازه گیری مدیریت سود تعهدی از مدل کازنیک، استفاده شده است. یافته ها نشان می دهد که بین عدم تقارن اطلاعاتی و مدیریت سود رابطه ی متقابل و مثبتی وجود دارد.

این پژوهش به بررسی تاثیر فرهنگ سازمانی و کیفیت حسابرسی بر تصمیمات مدیران در رابطه با اقلام تعهدی حسابداری پرداخته است. نمونه ی آماری شامل 73 شرکت فهرست شده در بورس اوراق بهادار تهران برای سال 1397 می باشد، به منظور آزمون فرضیه های پژوهش از مدل رگرسیونی خطی چند متغیره با استفاده از داده های مقطعی استفاده شده است. نتایج ناشی از آزمون فرضیه ها حاکی از این است که مدیران شرکت های دارای جریان نقدی آزاد بسیار بالا با فرصت های رشد کم، مدیریت سود از طریق افزایش درآمد را انتخاب ننموده و بین شاخص اجتناب از عدم اطمینان و مدیریت سود از نوع کاهش درآمد رابطه معناداری وجود ندارد، علاوه براین نتایج نشان داد که امتیاز شاخص اجتناب از عدم اطمینان شرکت ها، رابطه بین جریان وجوه نقد آزاد و مدیریت سود را در شرکت هایی با رشد اندک را تعدیل نمی کند و بین کیفیت حسابرسی و کاهش فعالیت های مدیریت سود رابطه معناداری وجود ندارد و علاوه بر آن حسابرسان دارای کیفیت بالا سبب تعدیل ارتباط بین جریان وجوه نقد آزاد در شرکت های کم رشد و مدیریت سود نمیگردند.

در چهارچوب نظریه نمایندگی، تعارض منافع بین مدیران و سهام داران، ناشی از آن است که اهداف این دو گروه الزاماً همسو نیستند. مدیریت سود ازطریق اقلام تعهدی حسابداری، نمونه ای از انحراف مدیران از منافع سهام داران است که ممکن است، اعتبار گزارش های مالی را تضعیف کند و از این طریق، منافع سهام داران را به خطر بیندازد؛ و حتی باعث اخلال در بازار اوراق بهادار شود. ساختار مالکیت از سویی می تواند برای مدیریت سود انگیزه ایجاد کند و از سوی دیگر، می تواند مدیریت سود را محدود کند. در این مقاله، درپی پاسخ به این پرسش هستیم که آیا تفاوت در ساختار مالکیت و به بیان مشخص تر، تمرکز مالکیت، میزان مدیریت سود را دستخوش تغییر می کند؟ برای این منظور، به طور تجربی و با استفاده از یک مدل رگرسیونی، رابطه بین تمرکز مالکیت و مدیریت سود را در نمونه ای از شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران، طی سال های 1391 و 1392 بررسی می کنیم. در این بررسی، نشان داده می شود که بین مدیریت سود و برخی از معیارهای تمرکز مالکیت، رابطه ای معنادار و غیرخطی وجود دارد. از مهم ترین یافته های بررسی حاضر که نتایج سیاستی قابل توجهی دارد، این است که بین درصد سهام شناور آزاد شرکت و اقلام تعهدی اختیاری شرکتی رابطه غیرخطی به شکل حرف یو انگلیسی برعکس وجود دارد. یعنی، ابتدا با افزایش درصد سهام شناور آزاد شرکت، اقلام تعهدی اختیاری افزایش پیدا می کند. پس از آنکه درصد سهام شناور آزاد شرکت سطح بیشینه ای را رد کرد، با افزایش این متغیر، اقلام تعهدی اختیاری کاهش می یابد. این موضوعی است که باید چرایی آن به صورت نظری تبیین شود.

مدیران شرکت ها، ممکن است با استفاده از جریان های نقدی عملیاتی غیرعادی، نوسان سود را کاهش دهند و پایداری آن را بهبود بخشند؛ عملی که پیامد آن، خلق اطلاعاتی است که ممکن است، به دور از واقعیت های اقتصادی باشد و به اخذ تصمیمات نادرست اقتصادی برای ذی نفعان منجر شود. بر این اساس، هدف از این پژوهش، بررسی تأثیر جریان های نقدی عملیاتی غیرعادی بر پایداری سود در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران است. به همین منظور، داده های مربوط به 93 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران، طی دوره 1389 تا 1394، به روش رگرسیون چندمتغیره، مبتنی بر تحلیل ترکیبی داده ها مورد بررسی قرار گرفته است. قبل از آزمون فرضیه ها، بررسی پایایی داده ها، نشان داد که کلیه متغیرهای پژوهش دارای پایایی لازم هستند. نتایج تخمین رگرسیون، نشان می دهد که جریان های نقدی عملیاتی غیرعادی بر پایداری سود، اثر مثبت و معناداری دارد. این یافته ها تأکید مجددی بر این نکته است که مدیران همچنان ازطریق فعالیت های عملیاتی بر دستکاری سود اقدام می کنند

یکی از هدفهای گزارشگری مالی فراهم کردن اطلاعات سودمند به منظور تسهیل تصمیم گیری است. سیستم اطلاعاتی حسابداری به عنوان یکی از منابع تأمین کننده اطلاعات جهت تصمیم گیری استفاده کنندگان دارای اهمیت ویژه ای است. استفاده از تحلیل دوپانت به عنوان ابزار سنجش عملکرد به دهه ی 1920 باز می گردد و بررسی قابلیت استفاده از آن به منظور پیش بینی سودآوری از موضوعات جالب مدیریت مالی و سرمایه گذاری محسوب می گردد. مقاله حاضر در پی پاسخ به این سوال است که آیا اجزای نسبت دوپانت با تأکید بر مدیریت سود و عملکرد می تواند جهت پیش بینی سودآوری عملیاتی در صنعت بیمه مورد استفاده قرار گیرد؟ لذا برای بررسی این موضوع 14 شرکت صنعت بیمه به روش حذف سیستماتیک به عنوان نمونه آماری انتخاب گردید. داده های جمع آوری شده در یک دوره 6 ساله و بین سال های 1394 تا 1399 در نظرگرفته شده که نتایج حاصل از تحلیل رگرسیون نشان می دهد تغییرات حاشیه سود در سطح اطمنان 99 درصد بر سودآوری آتی تاثیر معناداری دارد و همچنین مدیریت عملکرد می تواند از طریق حاشیه سود بر سودآوری آتی تاثیر گذار باشد و مدیریت سود (روبه پایین و بالا) از طریق حاشیه سود بر سودآوری آتی تاثیرگذار نمی باشد.