فرآیند مدیریت و توسعه

هدف: هدف پژوهش حاضر بررسی اثر سبک های رهبری بر رفتار انحرافی کارکنان با میانجی گری سیاسی کاری ادارک شده و تعدیل گری حمایت اجتماعی در کارکنان شاغل در شرکت پالایش نفت آبادان می باشد. در الگوی پیشنهادی پژوهش، متغیرهای رهبری به عنوان متغیرهای مستقل و انحراف محیط کاری به عنوان متغیر وابسته و سیاسی کاری ادراک شده به عنوان متغیر میانجی در نظر گرفته شده است. طرح پژوهش/ روش شناسی/ رویکرد: تعداد 480 نفر با استفاده از روش نمونه گیری چند مرحله ای تصادفی از بین کارکنان شرکت پالایشگاه نفت آبادان انتخاب شدند. برای آزمودن الگوی پیشنهادی پژوهش از روش الگویابی معادلات ساختاری، استفاده شد. روش پژوهش حاضر، همبستگی و از نوع مدل سازی معادلات ساختاری است. یافته ها: نتایج نشان داد که همه مسیرهای مستقیم به جز مسیر سبک رهبری تبادلی به سیاسی کاری در الگوی پژوهش معنادار است. همچنین اثر میانجیگری سیاسی کاری ادراک شده بین سبک های رهبری اخلاقی و تبدیلی با رفتارهای انحرافی محیط کاری تایید گردید. اما نتایج، تعدیل گری حمایت اجتماعی را بین سیاسی کاری ادراک شده و رفتار انحرافی محیط کاری تایید نکرد. ارزش یا اصالت: پژوهش حاضر، برای اولین بار در ایران به بررسی تاثیر سبک رهبری سازمانی در ایجاد جو سیاسی کاری در سازمان و توانایی آن در کنترل این پدیده در سازمان پرداخته است.

هدف: با فرض اینکه افراد شاغل واجد شرایط احراز مشاغل باشند، انتظار می رود که وظایف شغلی خود را با کیفیت قابل قبولی انجام دهند. در چنین وضعیتی، اتلاف وقت در محیط کاری از سوی کارکنان مسئله دیگری است که باید به آن پرداخته شد. بنابراین، تحلیل اتلاف وقت و شناخت ساعات کار مفید افراد ضرورتی اجتناب ناپذیر است که هدف اصلی پژوهش حاضر است. روش شناسی: جامعه آماری در این پژوهش کارکنان ستادی در یک شرکت خدماتی در تهران هستند که وظایف شغلی تعریف شده دارند. از میان جامعه آماری، 92 نفر به روش نمونه در دسترس انتخاب شدند و پرسشنامه ها میان آنان توزیع شد. روایی محتوایی پرسشنامه با استفاده از نظر خبرگان و پایایی آن به روش آلفای کرونباخ مورد بررسی قرار گرفت. یافته ها: نتایج به دست آمده نشان داد که اتلاف وقت سیستماتیک بین کارکنان شرکت متداول است و میانگین ساعات کار مفید آنان در حدود 5/5 ساعت است. اصالت پژوهش: پژوهش قابل استنادی دربارۀ ساعات کار مفید کارکنان در ایران انجام نشده است. بیشتر مطالب منتشر شده در این حوزه بحث های روزنامه ای است که چندان قابل استناد نیستند. در این پژوهش، ساعات کار مفید به روش شناخت اتلاف وقت فردی محاسبه شده است که از قابلیت اعتماد بالایی برخوردار است.

هدف: این پژوهش با هدف شناسایی و رتبه بندی مؤلفه های سقف شیشه ای در توسعه مسیر شغلی کارکنان زن آموزش و پرورش استان مرکزی انجام شده است. طرح پژوهش/ روش شناسی/ رویکرد: پژوهش حاضر از نظر هدف، توسعه ای-کاربردی و از نظر روش، اکتشافی است. ابتدا مؤلفه های مرتبط با سقف شیشه ای و توسعه مسیر شغلی از طریق مطالعات کتابخانه ای شناسایی و با استفاده از نظر خبرگان نهایی شدند و در نهایت رتبه بندی این مؤلفه ها با بهره گیری از سیستم استنتاج فازی صورت گرفت. یافته ها: نتایج نشان داد که «جو سازمانی جنسیتی»، «اولویت بندی بین شغل و نقش مادری»، «تابوی لابی گری سازمانی»، «قدرت طلبی مردان»، «پایین بودن جایگاه زنان»، «مردانه بودن بازی های قدرت» و «سیاست های سازمانی مردانه» مهم ترین مؤلفه های سقف شیشه ای هستند. ارزش/ اصالت پژوهش: از نظر مفهوم شناسی، برای اولین بار با رویکردی جامع، مؤلفه های سقف شیشه ای در راستای مسیر شغلی کارکنان زن تبیین شد. از نظر روش شناسی نیز رتبه بندی با استفاده از سیستم استنتاج فازی در این زمینه، از دیگر جنبه های نو پژوهش حاضر است. پیشنهادهای اجرایی/ پژوهشی: حضور زنان در فضای عمومی باید با ارتقای مهارت های شغلی، تقویت نقش های حرفه ای و ایجاد شبکه های ارتباطی مؤثر همراه باشد تا جایگاه ایشان در سطوح بالای سازمانی تثبیت شود.

هدف: پژوهش حاضر با هدف تعیین ابعاد و مؤلفه های دانشگاه های دو(سه)سوتوان در ایران انجام پذیرفت. طرح پژوهش/ روش شناسی/ رویکرد: پژوهش حاضر بر مبنای اَبَرانگاره تفسیرگرایی، از نظر هدف کاربردی توسعه ای، برحسب ماهیت روش از نوع توصیفی و برحسب نوع داده کیفی است. جامعه آماری کارشناسان خبره سازمانی و اعضای هیئت علمی دانشگاه هاست که نمونه آماری به تعداد 27 نفر از بین آنها باتوجه به ویژگی ها و شرایط مورد نیاز برای اعضای پانل دلفی و به روش ترکیبی یعنی دو روش هدفمند و در دسترس تعیین گردید. جهت جمع آوری داده ها از ابزار پرسش نامه بسته و باز پاسخ و مصاحبه نیمه ساختاریافته استفاده شد. تجزیه وتحلیل داده ها مبتنی بر دو رویکرد دلفی فازی و تحلیل مضمون انجام گرفت. یافته ها: بر اساس تحلیل های متن مصاحبه ها، ابعاد دانشگاه دو(سه) سوتوان شامل بُعد بهره برداری با هفت مؤلفه هوش سازمانی، توانمندسازی، سرمایه اجتماعی، مدیریت استعداد، ارتباطات، شایسته سالاری و فرهنگ سازمانی؛ بُعد اکتشاف با پنج مؤلفه انعطاف پذیری منابع انسانی، رهبری فرصت آفرین، خلاقیت و نوآوری، آموزش و توسعه و هدف گذاری راهبردی و بُعد پایداری با چهار مؤلفه رشد پایدار منطقه ای، تعهد به پایداری، اقدامات زیست محیطی و تبیین معیارهای پایداری استخراج شده است. ارزش/ اصالت پژوهش: یافته ها نشان می دهد اگرچه پژوهش های فراوانی در زمینه دوسوتوانی انجام شده است؛ اما اغلب پژوهش های انجام شده از بُعد تعادل یا ترکیب ابعاد بهره برداری و اکتشاف به مفهوم سازمان دوسوتوان نگاه کرده اند، این در حالی است که در پژوهش حاضر علاوه بر اینکه مفهوم دانشگاه دوسوتوان مورد توجه قرار گرفته، بُعد سوم یعنی «پایداری» به عنوان نوآوری در مفهوم دانشگاه دوسوتوان شناسایی شده و مفهوم آن به دانشگاه سه سوتوان ارتقاء یافته است.

هدف: امروزه دوسوتوانی سازمانی به عنوان پاسخی به افزایش رقابت در بازار شناخته می شود و تحقق آن مستلزم به کارگیری همزمان اکتشاف و بهره برداری است. پژوهش حاضر با هدف شناسایی موانع دوسوتوانی سازمانی در شرکت های بیمه گر بخش خصوصی کشور صورت گرفته است. روش شناسی: رویکرد پژوهش حاضر آمیخته (کیفی- کمی) است؛ در بخش کیفی با روش تحلیل مضمون و مصاحبه با 13 نفر از خبرگان صنعت، موانع دوسوتوانی در صنعت بیمه شناسایی و در بخش کمی با روش دیمتل فازی به بررسی میزان اثرگذاری و اثرپذیری هر یک از موانع پرداخته شده است. یافته ها: موانع دوسوتوانی سازمانی شامل بیست و سه مضمون فرعی و شش مضمون اصلی؛ موانع طرح کسب و کار، موانع فرهنگی سازمان، موانع محیط خارجی، موانع مدیریت منابع انسانی، محدودیت های کارکنان و محدودیت های مدیران است و در این بین اثرگذارترین مضمون، موانع طرح کسب و کار است و محدودیت های کارکنان در انتهای طیف اثرگذاری قرار دارد. ارزش/ اصالت پژوهش: شناسایی موانع دوسوتوانی سازمانی در بخش خصوصی صنعت بیمه که پیش از این مورد مطالعه قرار نگرفته بود و شناخت اولویت بندی آن ها، موقعیت مناسبی برای شرکت های بیمه گر برای تحقق همزمان بهره بردای و اکتشاف فراهم می آورد. پیشنهادهای اجرایی/ پژوهشی: در این پژوهش یک برنامه عملیاتی برای رفع موانع دوسوتوانی سازمانی به ترتیب اهمیت و تاثیرگذاری آن ها تدوین و پیاده سازی شده است.

هدف: کارآفرینی سازمانی به عنوان یکی از گسترده ترین انواع کارآفرینی شرایطی را در سازمان ها فراهم می آورد که فرایند اجرا آن را سریع، راحت و اثربخش می کند؛ بنابراین در این پژوهش هدف طراحی و اعتبارسنجی الگوی کارآفرینی سازمانی ادراک شده مبتنی بر فنّاوری اطلاعات در سازمان های عمومی ایران با رویکرد آمیخته است. طرح پژوهش/ روش شناسی/ رویکرد: این پژوهش با روش آمیخته (کیفی - کمّی) و هدف کاربردی صورت گرفته است. جامعه آماری پژوهش در بخش ارائه الگو شامل مدیران و معاونان سازمان امور دانشجویان و مدیران دولتی، استادان هیئت علمی رشته های کارآفرینی و مدیریت با روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند و برای ارائه الگو از روش تحلیل کیفی مضمون و روش مدل سازی ساختاری - تفسیری و در نهایت برای اعتبارسنجی الگوی نهایی از روش حداقل مربعات جزئی استفاده شده است. تجزیه وتحلیل داده ها در فاز کیفی با نرم افزار Maxqda و در فاز کمی به ترتیب با نرم افزارهای MicMac و Smart Pls انجام شده است. یافته ها: یافته ها نشان می دهد رهبری کارآفرینانه و حاکمیت فنّاوری اطلاعات بر استقرار فرهنگ کارآفرینانه (ادراک شده) تأثیرگذار است. استقرار فرهنگ کارآفرینانه (ادراک شده) بر گرایش کارآفرینانه (ادراک شده) و دوسوتوانی فنّاوری اطلاعات اثر گذاشته و به ساختار چابک سازمانی منجر می شود. از طریق بهبود ساختار می توان به توسعه آموزش و دانش و توانمندسازی فنّاورانه کارکنان دست پیدا کرد و درنهایت از طریق بهبود رفتار کارآفرینانه کارکنان به توسعه کارآفرینی سازمانی (ادراک شده) در سازمان عمومی دست یافت. ارزش/ اصالت پژوهش: تاکنون پژوهش های انجام شده در ایران بر روی مدل کارآفرینی سازمانی مبتنی بر فنّاوری اطلاعات تمرکز نداشته اند. پیشنهادهای اجرایی/ پژوهشی: به سیاست گذاران در دولت پیشنهاد می شود که طبق یافته های پژوهش برای تحقق کارآفرینی سازمانی در سازمان های عمومی قوانین و مقررات لازم را وضع نمایند.