درخت حوزه‌های تخصصی

این مقاله به بررسی تاریخی تاثیر ایدئولوژی صفویان بر شکل گیری منبت کاری سبک صفوی می پردازد . از آنجا که سبک منبت کاری صفوی در دوران شاه طهماسب به کمال خود می رسد ، لذا در این تحقیق آثار اجرا شده در زمان وی با بهره گیری از مشاهده میدانی مورد تحلیل قرار گرفته و ریشه های اعتقادی آن تطبیق داده شده است . در بررسی تحلیلی آثار موجود به این نتیجه می رسیم که هنرمندان منبت کار دوران شاه طهماسب برای تبیین سبکی در هنر منبت کاری ایرانی به نام سبک صفوی از ویژگیهایی که اشاره به سه نوع مضمون یعنی : تشیع اثنی عشری ، تصوف و فرهنگ ایران باستان دارد استفاده کرده اند ...

نخستین بخش از مطالعه سیر تحول هنر و فن سفالگری در کاشان ، پژوهشی پیرامون شناخت ویژگیهای سفالگری دوران پیش از تاریخ این منطقه است . اهمیت این بخش به حدی است که شناخت و بررسی سفالگری ایران بدون مطالعه این آثار غیرممکن است . مطالعات باستان شناسی انجام شده برای شناخت ویژگیهای کلی سفالینه های پیش از تاریخ این منطقه از نظر تکنیک ساخت ، مسایل مربوط به پخت ، کوره و همچنین بررسی فرم و نقش سفالینه های آن و وضعیت فعی آنچه از این دوران باقی مانده است از موضوع های مورد مطالعه این قسمت است ...

هدف از این پژوهش ، بررسی آثار کالدر (Calder) در قالب جواهرسازی است که تاکنون ناشناخته مانده است و البته برای رسیدن به این مقصود راهی جز بررسی کتب اندک موجود ، آن هم به زبان لاتین نبود ‎؛ که در تاریخچه و مبحث جواهرات از آنها استفاده شد ؛ ولی در فصل آخر که به بررسی تاثیرپذیریها و تاثیر گذاریهای کالدر می‌پردازد ، خود به تجزیه و تحلیل پرداخته و برداشت‌های شخصی خود را آورده‌ام که امید است این برداشت‌ها درست باشند. به طور کلی ، آثار هنری کالدر به سه دسته تقسیم می‌شوند ، ابتدا آثار متحرک او که من در این جستار نام «جنبان» در مقابل Mobile به آنها داده‌ام و شامل آثاری هستند که به وسیله‌ی نیروی موتور و با تکیه بر دانش کالدر در زمینه‌ی مهندسی مکانیک ساخته شده‌اند...

به هنگام بررسی و مقایسه منبت ایرانی می توان خصوصیات ویژه ای را در منبت صفوی مشاهده کرد که آن را از منبت دیگر ادوار متمایز می کند . علی رغم تغییرات زیادی که منبت ایرانی در طول زمان داشته ، ‌نمی توان اظهار کرد که در همه ادوار هویتی کاملآ مطابق با باورهای ایرانی داشته است ،‌ اما در منبت صفوی به ویژگیهایی از لحاظ بیان و خصوصیات ظاهری و روش اجرا بر می خوریم که می توان آن را به جرأت کمال منبت ایرانی دانست . بسیاری از مرمت گران آثار چوبی و مفسران و محققان آثار هنری به دنبال آن هستند تا ویژگیهای بیانی و زیباشناسی منبت صفوی را بخوبی بشناسند تا بتوانند بر اساس آن نبست به یک مرمت صحیح اقدام کنند ...

شهر تاریخی جرجان در چهار کیلومتری غرب شهرستان گنبدکاووس دراستان گلستان واقع شده است.این شهر یکی از شهرهای مهم قرون اولیه اسلامی است که طبق نوشته جغرافی نویسان چون اصطخری و ابن حوقل با شهرهای معروفی مانند ری و نیشابور قابل مقایسه بوده است.این محوطه مهم قرون اولیه اسلامی از سال 1350ه ش تا سال1357ه ش مورد کاوش قرار گرفته است.در این مقاله،مجموعه سفالینه های مکشوفه با روش تحلیل کیفی و توجه به دو متغیر عمده در سفالگری (شکل و تزئین)مورد مطالعه و بررسی قرار گرفته است.سپس نتایج بدست آمده با سفالگری دوره های قبل مقایسه شده است تا بتوان تغییرات در سفالگری بین دوره های مختلف فرهنگی را در تسلسل لایه نگاری این محوطه به اثبات رساند.افزون بر این،نتایج این مطالعه با محوطه های همزمان با روش تعمیم نتایج ،مورد بررسی قرار گرفته است.نتایج این مطالعه می تواند بعضی از ابهامات تاریخ گذاری این محوطه را روشن نماید.

نقوش سفال و سرامیک دوران اسلامی تداعی اشکال آشنایی است که ریشه در اساطیر باستانی و ادبیات ایران دارد و به کارگیری دوباره آنها و بعد از دوران باستان زنده کردن خاطره های ظاهرا فراموش شده ای است که در ناخودآگاه جمعی این ملت جای دارد....

سده های پنجم و ششم هجری مصادف با حکومت سلجوقیان در ایران، دوران شکوفایی کتیبه های اسلامی به خط تعلیق، نسخ و کوفی است. اما تعداد کتیبه های شناخته شده به خط کوفی یا خطوط دیگر در منطقه آذربایجان در این سده ها و پیش از آن بسیار اندک است. به طوری که مجموعاً تعداد 9 کتیبه در این پژوهش به صورت میدانی یا کتابخانه ای یافته و بازخوانی شده است. یافتن دلایل تعداد اندک این کتیبه ها در دوران شکوفایی و وفور کتیبه نویسی عربی و اسلامی یکی از سوالات اصلی این پژوهش بوده است. مقاله حاضر، در گام نخست به شناسایی و توصیف تنها نمونه های کتیبه نگاری بناهای تاریخی منطقه آذربایجان مربوط به پیش از سده ششم هجری پرداخته و پس از بازخوانی انتقادی این مجموعه، دو کتیبه مربوط به گنبد مدور و گنبد کبود مراغه که قبلاً توسط آندره گدار (1371) بازخوانی شده اند را با استفاده از مستندات تصحیح کرده است. در نهایت بررسی مجموع یافته ها نشان می دهد که کتیبه های اسلامی آذربایجان در شش سده اول هجری می توانسته بسیار بیش از این تعداد باشد و بررسی شواهد تاریخی و مستندات ارائه شده، به تأیید این فرضیه می رسد که اکثر این کتیبه ها در چند قرن بعدی به ویژه در اوایل دوره صفوی تخریب شده اند. پژوهش حاضر از نظر هدف بنیادی و از نظر روش توصیفی-تحلیلی است و اطلاعات آن چنانکه اشاره شد، به صورت میدانی و کتابخانه ای گردآوری شده است. با توجه به پراکندگی این کتیبه ها در سطح منطقه آذربایجان، معرفی و بازخوانی یکجای آن ها در یک مقاله گام مهمی در جهت تحلیل تحولات تاریخی دوره مذکور و دوره های بعدی از نظر کتیبه نویسی دارد؛ به ویژه آنکه چهار بنای آرامگاهیِ گنبد سرخ، گنبد مدور و گنبد کبود مراغه و بنای سه گنبد ارومیه، جزء منحصربه فردترین آثار این دوره اند.