درخت حوزه‌های تخصصی

مکتب نگارگری بغداد در دوره آل جلایر تمامی تجاربی را که پیشتر مکتب تبریز ایلخانان و مکتب بغداد سده ششم هجری بدست آورده بودند به ارث برد و با بهره گیری از این تجارب نگارگری به نوآوری ها و دستاوردهای درخوری دست یافت. در این مکتب نگارگری بود که خط نستعلیق از برای بهره گیری هرچه زیباتر از خوشنویسی برای کتب ادبی غنایی یا تغزلی بوسیه میرعلی تبریزی اختراع شد. در این مکتب نگارگری بود که تحولی چشمگیر در ترکیب بندی نگاره ها به وقوع پیوست و رنگ بندی درخشانی در آن ها به کار رفت. برای نخستین بار برای القای مفاهیم عرفان از تشعیر یا حاشیه نگاری استفاده شد و دیوان سلطان احمد حلایر از کهن ترین آثاری است که در آن تشعیر به کار رفته است. کلا آنچه در مکتب نگارگری بغداد مطمح نظر هنر پروران و هنرمندان قرار گرفت صحنه های عاشقانه و غنایی از مثنوی های تغزلی همچون خمسه خواجوی کرمانی و نظامی گنجوی بود. در شکل گیری و پیشرفت آن مکتب کوشید و افرادی چون شیخ اویس و فرزند او سلطان احمد که علاوه بر خطاطی در نقاشی و تصویرگری هم مهارت در خور داشتند با حمایت از هنرمندانی چون شمس الدین عبدالحی و جنید در غنای این مکتب نقشی قاطع بر عهده گرفتند. در این مقاله این کوشندگی ها و بازمانده های مکتب نگارگری بغداد به بحث و فحص گرفته شده است.

در میان نسخه‌های شاهنامه‌هایی که به فرمان شاهان در دوران مختلف تدوین شده است ، ‌شاهنامه طهماسبی دارای شکوه و ارزش هنری قابل توجهی است . این مجموعه که از آثار نادر به جای مانده از دوره صفوی است ، دارای نگارگری‌ها بسیار پرکار و زیبایی است که از غنای رنگ ، فرم و ترکیب بندی برخوردار است. با بررسی نگارگری‌های این شاهنامه می‌توان تا حد زیادی به سیر تکامل هنر نگارگری در دوره صفویه پی برد. هنرمندانی که در تکوین و خلق این شاهنامه مشارکت داشتند ، از جمله بزرگترین نقاشان دوره‌ی صفویه به شمار می‌آیند . این هنرمندان به نگارگری ایران درخشش و جلای قابل ملاحظه‌ دادند...

در آثار بهزاد با ترکیب بندی‌هایی مواجه می‌شویم که فراست و تیزبینی بهزاد را می‌نمایانند . نظمی خاص همه اشیاء و اجزاء تصویر را در برگ گرفته است و در پس همه عناصر بصری متکثر ، تمایلی به وحدت دیده می‌شود. این وحدت بیننده را هدایت می‌کند تا به همه چیز و همه جا نظر افکند و حتی کوچکترین اجسام و شکلها از وی دریغ نخواهند شد...

در این تحقیق سعی بر آن داریم که با بررسی آثار استاد محمد سیاه قلم ، از نظر موضوع ،‌تکنیک ،‌ البسه و تزیینات و تجزیه و تحلیل آن به زاویه هایی از دیدگاه ، مکان و زمان این هنرمند پی ببریم ، این هنرمند اهل کجاست و تحت تأثیر چه زمان و مکانی بوده ،‌طراحی آزادانه ، موضوعاتی که در زمان خود بسیار نادر بوده است و حتی در زمان بعد همه ،‌چنین دیدگاه و سبکی در نگارگری کمتر دیده اید ، سبکی رئالیستی همراه با یک نگاه کوبیستی.