میترا موبد

خوشه های صنعتی، گروهی از کسب و کارهای مرتبط با یکدیگر در یک موقعیت جغرافیایی هستند که با یکدیگر نقاط اشتراک و روابط تکمیل کنندگی دارند. توسعه خوشه ها در ایران بر اساس مدل سازمان توسعه صنعتی ملل متحد (UNIDO)، شروع شده است. در استان یزد از سال 1384 برنامه های توسعه خوشه ای آغاز شده و تا سال 1403 شش خوشه به طور کامل توسعه یافته و دو خوشه دیگر نیز در مراحل مختلف توسعه هستند. در این پژوهش پس از شناسایی و تدوین تجربه، دانش و درس آموخته های موفق و ناموفق در زمینه توسعه خوشه ها، با تئوری داده بنیاد به تدوین مدلی برای توسعه موفق خوشه های کسب و کار پرداخته شده است. در این پژوهش مقوله اصلی در زمینه اقدامات توسعه خوشه ای شناسایی و سپس با کمک داده های حاصل از مصاحبه با خبرگان، شرایط علی، عوامل مداخله گر، راهبردها و پیامدهای توسعه خوشه ای شناسایی و مدلسازی شدند. نتایج نشان داد وجود سرمایه اجتماعی مناسب و مشکلات مشترک از عوامل علی مهم در موفقیت پروژه های توسعه خوشه ای استان یزد بوده اند. همچنین راهبردهای توسعه ای مانند آگاه سازی ذینفعان، ایجاد راهکارهای تأمین مشترک مواد اولیه، توسعه بازار و برندسازی، آموزش و توانمندسازی سرمایه های انسانی و تدوین استانداردها به موفقیت این پروژه ها کمک می کنند که نهایتاً منجر به بهبود کیفیت، افزایش تولید داخلی، دسترسی به مواد اولیه و گسترش بازارها خواهند شد.

این پژوهش به بررسی شاخص های سازمان یادگیرنده در بین کارکنان غیر هیأت علمی دانشگاه اردکان، بر اساس پنج شاخص قابلیت های فردی، الگوهای ذهنی، آرمان مشترک، یادگیری تیمی و تفکر سیستمی از مدل پیتر سنگه می پردازد. جامعه آماری این تحقیق 44 نفر از کارکنان دانشگاه اردکان هستند که همه آن ها در این تحقیق مورد پرسش قرار گرفته اند. به منظور انجام این پژوهش، ابتدا پرسشنامه ی سازمان یادگیرنده تهیه و پس از تأیید روایی آن توسط متخصصان، پایایی پرسشنامه با آلفای کرونباخ اندازه گیری شد که عدد 95/0 بدست آمد. پس از تکمیل پرسشنامه توسط کارکنان، داده ها وارد نرم افزار SPSS 26.0 شدند. ابتدا نرمال بودن داده ها، با استفاده از آزمون چولگی و کشیدگی مشخص شد. سپس براساس آزمون پارامتریک تی تک نمونه ای مشخص شد که دانشگاه اردکان از لحاظ تمام شاخص های سازمان یادگیرنده در وضعیت مطلوبی بوده و مورد تأیید قرار گرفت؛ به بیان دیگر، دانشگاه اردکان یک سازمان یادگیرنده محسوب می شود. در ادامه نتایج آزمون فریدمن نیز نشان دادند که رتبه هر کدام از این شاخص ها یکسان نبوده و شاخص تفکر سیستمی بهترین وضعیت و شاخص یادگیری تیمی بدترین وضعیت را دارد. نهایتاً با توجه به آزمون تی مستقل و ANOVA، مشخص گردید تنها متغیر جنسیت رابطه معناداری با سازمان یادگیرنده دارد.

نظام آموزشی زمانی از عهده وظایف خود بر می آید که علاوه بر کمیت، از نظر کیفیت نیز در وضع مطلوبی باشد. از طرفی، با توجه به رقابت ملی و جهانی دانشگاه ها و رشد کمی آن ها در سال های گذشته، این مؤسسات برای باقی ماندن در فضای رقابت و تبدیل شدن به اولویت انتخاب دانشجویان و جامعه، ناچار به افزایش کیفیت خدمات خود هستند. یکی از خدمات مهم دانشگاه ها برای دانشجویان اسکان آن ها در خوابگاه ، به عنوان خانه دوم و جایگزین موقت محیط خانواده است. کیفیت مناسب و رضایت دانشجویان از خوابگاه می تواند به پیشرفت تحصیلی و سلامت جسمانی و روانی آن ها کمک کند. در این مقاله به منظور ارزیابی کیفیت خدمات خوابگاهی دانشگاه اردکان از دید دانشجویان ساکن در آن، از مدل سروکوال و برای تحلیل از مدل IPA استفاده شده است. بدین منظور داده های 145 نفر از دانشجویان خوابگاهی که به روش نمونه گیری متوالی انتخاب شدند با استفاده از پرسشنامه جمع آوری شد. بررسی انتظارات و ادراکات دانشجویان از خدمات ارائه شده و شکاف میان آن ها با استفاده از پرسشنامه طراحی شده، نشان دهنده شکاف منفی در همه ابعاد کیفیت خدمات خوابگاهی است که بیشترین شکاف مربوط به بعد ملموسات و کمترین مربوط به بعد تضمین بوده است. ارزیابی ابعاد و گویه های بررسی شده در این تحقیق با کمک ماتریس IPA نقاط ضعف، قوت و اولویت های بهبود را نشان می دهد. از نتایج این تحقیق می توان در ارزیابی و عارضه یابی خدمات خوابگاهی دیگر دانشگاه ها و همچنین مهمانسراهای ایرانگردی و جهانگردی نیز استفاده نمود.

چابکی به عنوان پارادایم جدید جهان کسب و کار، دانشگاه ها را نیز متوجه تغییرات و چالش های هر روزه ای کرده که باید به سرعت خود را با آنها منطبق سازند. در حال حاضر اگر دانشگاهی نتواند به سرعت در مقابل چالش ها و تغییرات پاسخگو باشد، از عرصه ی رقابت جا مانده و طی زمان حذف می شود و یا کارایی سابق را نخواهد داشت. در این پژوهش مدلی به منظور سنجش اهمیت و عملکرد ابعاد مختلف چابکی در دانشگاه ارائه شده است. برای تحلیل نتایج، علاوه بر محاسبات مربوط به اهمیت و عملکرد، از ماتریس اهمیت-عملکرد (IPA) استفاده می شود که می تواند جایگاه ابعاد چابکی و نقاط قوت و ضعف سازمان را نشان دهد. این مدل به عنوان مطالعه موردی در دانشگاه اردکان اجرا و نتایج به دست آمده ارزیابی و تحلیل شده اند. برای ارزیابی چابکی از پرسشنامه و نظرسنجی از اعضای هیأت علمی و کارکنان استفاده شده که نتایج نشان دهنده عدم وجود تفاوت معنادار بین این دو گروه است. ارزیابی و تحلیل اطلاعات به دست آمده درباره اهمیت و عملکرد گویه های مختلف چابکی با کمک ماتریس IPA انجام شده و تصمیماتی درباره این گویه ها بر اساس جایگاهشان در ماتریس ارائه شده است. بر اساس این ماتریس، نقاط قوت و ضعف دانشگاه اردکان و مواردی که نیاز به اختصاص بودجه ای در حال حاضر ندارند شناسایی و پیشنهادهایی برای مدیران دانشگاه ارائه شده اند.

یکی از اصلی ترین مأموریت های دانشگاه ها کمک به توسعه و تحول جوامع از طریق آموزش و پژوهش است. در این راستا تعامل و ارتباط سازنده میان دانشگاه و جامعه محلی و بین المللی می تواند به دستیابی این مأموریت کمک کند. از سویی مسئولیت پذیری اجتماعی به دانشگاه ها کمک می کند در شناخت مشکلات و همچنین ارائه راهکارهای مناسب، با محیط خود بیشتر در ارتباط باشد. هدف اصلی این مطالعه شناسایی و دسته بندی شاخص های ارزیابی ارتباط مؤثر دانشگاه با جامعه، از ادبیات موجود در این زمینه است. در این مقاله، شاخص های شناسایی شده از مطالعات پیشین، در هفت گروه اصلی دسته بندی شده اند. این نتایج می تواند به ارزیابی وضعیت موجود و اولویت بندی راهکارهای دانشگاه ها برای ارتباط مؤثرتر با جامعه کمک کند.

در این پژوهش مدل بهینه سازی فواصل بازرسی، برای یک سیستم دو مؤلفه ای با وابستگی خرابی ارائه شده است. در این مدل خرابی های مؤلفه اول از نوع نرم و خرابی های مؤلفه دوم از نوع سخت هستند. هر خرابی نرم مؤلفه اول تأثیری بر مؤلفه دوم ندارد؛ اما هر خرابی سخت مؤلفه دوم باعث ایجاد شوک روی مؤلفه اول شده و نرخ خرابی آن را افزایش می دهد. خرابی نرم مؤلفه اول در زمان وقوع قابل شناسایی نیست و در زمان بازرسی های پیشگیرانه مشخص می شود. این مؤلفه در فواصل زمانی معینی بازرسی شده و در صورت خرابی، تعمیر می شود. از آنجا که خرابی نرم مؤلفه اول موجب افزایش هزینه های عملیاتی می شود، در این پژوهش برای نخستین بار قرار است علاوه بر بازرسی های دوره ای آن، هنگام وقوع خرابی سخت مؤلفه دوم، مؤلفه اول نیز بازرسی شود. با استفاده از مدل ارائه شده که در آن متوسط مجموع هزینه های بازرسی، تعمیر و هزینه ی جریمه ناشی از تأخیر در شناسایی خرابی های نرم، حداقل می شود، فاصله زمانی بهینه بین بازرسی های متوالی سیستم در یک افق زمانی محدود تعیین می شود. برای بررسی عملکرد و کارآمدی مدل با استفاده از مثال عددی موجود در ادبیات موضوع، مدل حل شده و با استفاده از تحلیل حساسیت اعتبار مدل سنجیده شده است.

بنگاه های اقتصادی نیز مانند انسان ها متولد می شوند و پس از طی مراحل مختلفی به صور مختلف می میرند. بر این اساس، مرگ و نابودی بنگاه موضوعی حتمی و ناگزیر است و تنها می توان با روش هایی آن را به تاخیر انداخت و در نتیجه شناخت و آگاهی درباره عوامل توقف بنگاه می تواند یکی از راه های به تاخیر انداختن این مسئله باشد. از این رو، هدف مقاله حاضر، بررسی تاثیر برخی از عوامل متعدد و محتمل (مانند محل استقرار، گروه صنعت، اندازه بنگاه و...) بر توقف بنگاه های صنعتی استان یزد در فاصله سال های برنامه سوم توسعه (1379 تا 1383) است. داده های این پژوهش از نرم افزار سازمان صنایع و معادن استان یزد استخراج گردیده است. این داده ها شامل 1539 بنگاه صنعتی است که تا ابتدای برنامه سوم توسعه به بهره برداری رسیده و از این تعداد 175 بنگاه طی سال های برنامه سوم متوقف گردیده اند. برای تخمین عوامل موثر بر توقف بنگاه های صنعتی و با توجه به تفکیک بنگاه های مورد مطالعه به دو گروه، از تکنیک رگرسیونی پروبیت استفاده شده است. در مجموع نتایج این تحقیق نشان می دهد که استقرار در شهرک های صنعتی و اندازه بنگاه تاثیری بر توقف آنها نداشته است. با این وجود، احتمال توقف بنگاه در بین گروه های مختلف صنعت متفاوت بوده و علاوه بر آن، احتمال توقف بنگاه های مسن کمتر از بنگاه های جوان است.