هادی ابراهیمی کیاپی

زمینه و هدف: بیانیة گام دوم انقلاب که توسط مقام معظم رهبری تنظیم و ابلاغ شده است، به‌عنوان سندی راهبردی جهت تداوم مسیر انقلاب اسلامی در راستای نیل به آرمان‌های اسلام و انقلاب است. آنچه در این بیانیه دارای اهمیت است، آن است که هدف غایی انقلاب اسلامی ایران را ایجاد تمدن نوین اسلامی بیان می‌کند. تمدن نوین اسلامی در جمله رهبر انقلاب با این تعبیر آمده است: «انقلاب اسلامی اینک وارد دومین مرحلة خودسازی، جامعه‌پردازی و تمدن‌سازی شده است. عزیزان از انقلاب خود حراست و آن را هرچه بیشتر به آرمان بزرگش که ایجاد تمدن نوین اسلامی و آمادگی برای طلوع خورشید ولایت عظمی است، نزدیک کنید». احیای تمدن اسلامی امری است که توجه تمام ملت‌های اسلامی را می‌طلبد. دراین‌میان، انقلاب اسلامی به‌عنوان الگویی برای بازشکوفایی تمدن اسلامی می‌تواند راهنما و راهگشا باشد. ازآنجاکه تمدن نوین اسلام به‌معنای پیشرفت همه‌جانبه است بنابراین باید در عرصه‌های مختلف پیشرفت صورت بگیرد تا هرچه زودتر به مقصد برسیم.روش تحقیق: این پژوهش با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی و با استفاده از ابزار فیش‌برداری برای جمع‌آوری داده‌ها انجام ‌شده است. یافته‌ها و نتیجه‌گیری:در این مقاله بر آنیم تا چگونگی احیای تمدن نوین اسلامی و بسترهای لازم برای تحقق این امر را با توجه به دیدگاه‌های شاخص مقام معظم رهبری در بیانیه بسیار مهم گام دوم انقلاب مورد ارزیابی و مداقه قرار دهیم و مؤلفه‌هایی را که در کشور ما وجود دارد و می‌تواند بستری برای تمدن‌سازی باشد موردبررسی قرار دهیم.

هدف:مقاله حاضر، مفهوم سی ان ان زدگی را در چهارچوب بندی رویدادهای اعتراضی کشورهای عربی به آزمون می گذارد و به دنبال شناخت تفاوت ها و شباهت های شبکه های ضدجریان (پرس تی وی و الجزیره) و جریان اصلی (سی ان ان و بی بی سی ورلد) در برجسته سازی و چهارچوب بندی اخبار اعتراضات مردم مصر، لیبی و بحرین است.روش: برای رسیدن به اهداف تحقیق روش تحلیل محتوا مورد استفاده قرار گرفت. روش نمونه گیری تحقیق احتمالی چندمرحله ای است که درنهایت از هر شبکه و برای هر رویداد 48 ساعت (2 روز آماری) و برای تمام شبکه ها 24 روز انتخاب و کدگذاری شده است.یافته ها: یافته ها نشان می دهد که هرچند جریان اصلی و ضدجریان به لحاظ در اولویت قرار دادن مسائل بسیار با یکدیگر متفاوت اند، اما تفاوت میان جریان اصلی و ضدجریان در اصل ناشی از تفاوت میان شبکه هاست.نتیجه گیری: به طورکلی می توان گفت، رفتار شبکه های خبری ضدجریان در چهارچوب های عام تا حد زیادی متأثر از شبکه های جریان اصلی است، ولی در چهارچوب های خاص نمی توان با قاطعیت در مورد تأثیر یا عدم تأثیر جریان اصلی بر ضدجریان سخن گفت، بلکه ترکیبی از عوامل چون خط مشی های رسانه ای، ساختار مالکیت و نیز با درجه تعیین کنندگی بیشتر، رویکرد کشورهای مبدأ شبکه ها در نحوه پوشش رویداد اثرگذارند.

امنیت، مهم ترین هدف و دغدغه هر دولت به شمار می آید که در صورت فقدان آن، ترقی و پیشرفت در یک جامعه حاصل نخواهد شد. در واقع، جهش و تکامل جامعه بدون نظرداشت امنیت، امکان پذیر نخواهد بود. در این ارتباط، اساسی ترین بعد امنیت، امنیت نظامی است، برای تأمین این قسم از امنیت، برخورداری کشور از یک راهبرد دفاعی مناسب و مدون، شرط محوری محسوب می شود. لذا یکی از اجزای اصلی راهبرد دفاعی کارآمد، بهره مندی کشور از توانمندی های نظامی- تسلیحاتی پیشرفته و بازدارنده، در جهت تأمین امنیت و منافع ملی است. یکی از مواردی که می تواند در راستای امنیت بین المللی موثر واقع شود، بحث خلع سلاح و کنترل تسلیحات است؛ اما از آنجا که در عرصه بین المللی، عمدتاً معاهدات مرتبط با خلع سلاح و کنترل تسلیحات، توسط قدرت های جهانی و در راستای منافع ملی آن ها شکل گرفته است، ضروری است معاهدات مذکور از دریچه ی نقادانه نگریسته شود. بدین منظور، ج.ا.ایران به عنوان یک بازیگر فعال منطقه ای و فرامنطقه ای، با عنایت به اهمیت خلع سلاح و کنترل تسلیحات در راستای تأمین امنیت و منافع ملی، تلاش نموده است تا در روندهای بین المللی به صورت فعالانه شرکت نماید تا نه تنها از وضع قوانین نابرابر جلوگیری نماید بلکه بستر لازم و مساعد را جهت تحقق منافع کشور فراهم آورد. یافته های مقاله نشان می دهد که ج.ا.ایران به واسطه اصول ارزشی، مکتبی و معتقدات اسلامی- ایرانی، منابع و اسناد بالادستی، راهبرد دفاعی خود را بر مبنای بازدارندگی متعارف تنظیم نموده است. لذا ج.ا.ایران در این راستا، هرگونه تولید و بکارگیری سلاح های کشتار جمعی (هسته ای، شیمیایی و میکروبی) را مطرود دانسته و اقتدار نظامی خود را بر ارتقاء توانمندی های نظامی متعارف با رویکرد تدافعی استوار نموده است.

بیش از چهار دهه از پیروزی انقلاب اسلامی می گذرد و انقلاب ایران در حالی وارد دهه ی پنجم خود شد که بسیاری از مخالفین و معاندین چهل سالگی انقلاب را ندیدند، امّا انقلاب ماند و چهل سالگی خود را به نظاره نشست و وارد دهه ی پنجم خود شد. دهه ای که رهبری معظم انقلاب از آن به عنوان سرآغاز گام دوّم انقلاب یاد نمودند. اینکه چگونه انقلاب توانست علی رغم همه ی توطئه های داخلی و خارجی ، در میان حیرت بسیاری از تحلیل گران با صلابت از این مسیر عبور کند نیاز به بررسی عمیق جامعه شناسانه دارد.در یک بررسی جامعه شناسانه عوامل متعدد در شکل گیری و تداوم یک پدیده دخیل هستند. انقلاب ایران نیز از این امر مستثنی نیست، اما در بین این شاخص ها ، به اذعان کارشناسان ، عامل رهبری تاثیر به سزائی در حفظ و تداوم انقلاب داشته است. بنابراین پرسش ما در این پژوهش آن است که شاخص رهبری در ایران بعد از انقلاب چگونه در حفظ و تداوم انقلاب اسلامی نقش داشته است؟فرضیه ی ما این است که رهبری در قالب اصل ولایت مطلقه ی فقیه با تصمیمات حکیمانه ، خردگرایانه، تکلیف گرایانه ومصلحت گرایانه مهم ترین عامل در حفظ و تداوم انقلاب در عبور از توطئه های داخلی و خارجی بوده است.

آمریکا مهم ترین بازیگر بین المللی برای ایران در نیم قرن گذشته بوده است. با گذشت چهار دهه از پیروزی انقلاب اسلامی ،این کشور همواره به دنبال تغییر مناسبات خود با ایران بوده است. حسرت ایالات متحده ی در از دست دادن نزدیک ترین متحد خود در خاورمیانه ، به تلاش گسترده ی این کشور برای بازگرداندن شرایط پیش از انقلاب انجامید. برای بازگشت به شرایط پیش از انقلاب این کشور از ابتدای پیروزی انقلاب تا کنون رویکردهای مختلفی را در مواجه با ایران در پیش گرفته است. به باور بسیاری از تحلیل گران و استراتژیست های نظامی ، ناکامی این کشور از رویکرد جنگ سخت نظیر حمله به طبس، جنگ عراق ، حمله ناو آمریکائی وینسس به هواپیمای مسافری ایران و نیز تهدید به حمله ی نظامی و یا رویکرد جنگ نرم نظیر تبلیغات ، جنگ روانی ، سبب شد تا در اواخر دهه ی چهارم و آغاز دهه ی پنجم رویکردی جدیدی را در مواجه با ایران دنبال نماید. رویکردی که از آن در محافل سیاسی و نظامی به عنوان جنگ ترکیبی یا هیبریدی یاد می شود. پژوهش حاضر با برشمردن شاخص های این نوع از جنگ ، به بررسی مولفه های جنگ ترکیبی آمریکا در قبال ایران می پردازد. یافته های پژوهش موید این موضوع می باشد که غالب مولفه های جنگ ترکیبی از مصادیق بارزی در رفتار های این کشور در مواجه با ایران در اواخر دهه ی چهارم و آغاز دهه ی پنجم برخوردار است.

تحولات اخیر موسوم به بیداری اسلامی که درخاورمیانه و شمال آفریقا در جریان است، به دلیل اهمیت مناطق مذکور، تمام بازیگران قدرتمند بین المللی و منطقه‌ای سعی در تأثیرگذاری بر این تحولات مطابق دیدگاه های مبتنی بر امنیت و منافع ملی خود دارند؛ لذا ج.ا.ایران نیز از این امر مستثنی نخواهد بود، چراکه از یک سو نقش الهام بخشی در شکل‌گیری این تحولات داشته و از سوی دیگر به عنوان یکی از قدرتمندترین بازیگران منطقه با ماهیت اسلامی و فراملی انقلاب اسلامی خواهان افزایش نفود خود در راستای عملی ساختن اهداف سیاست خارجی خود می‌باشد. سوالی که مقاله حاضر قصد دارد به آن بپردازد این است که ج.ا.ایران به عنوان مهم ترین کشور تأثیرگذار در شکل گیری این موج عظیم، چگونه و از طریق چه ابزاری باید سیاست خارجی خود را تنظیم نماید تا حداکثر بهره‌برداری را از جریانات کنونی به سود گسترش هر چه بیشتر نفوذ، منافع، آرمان‌ها، ارزش‌های اسلامی و در مجموع افزایش ضریب امنیت ملی خود ببرد و همچنین مانع از منحرف ساختن بیداری اسلامی از مسیر اصلی خود و مصادره این حرکت‌های مردمی و اسلامی از سوی ابرقدرت‌ها به ‌ویژه آمریکا گردد. در این راستا فرضیه مقاله حاضر، تمرکز به روی قدرت نرم، دیپلماسی رسانه ای و استفاده مطلوب از شاخص‌های بارز آن داشته که بطور حتم مولفه یاد شده یکی از مهم‌ترین ابزار کاربردی سیاست خارجی در جهت دست‌یابی به اهداف نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران می باشد

منطقه خلیج فارس به علت موقعیت ژئوپلیتیک و ژئواستراتژیک خود یکی از مناطق بسیار مهم و حساس جهان می باشد. انرژی و امنیت دو موضوع کلیدی و استراتژیک در این منطقه است و از آنجا که جمهوری اسلامی ایران یکی از مهم ترین بازیگران در عرصه امنیت خلیج فارس محسوب می شود، هر برنامه ای که در رابطه با چگونگی ترتیبات امنیتی در خلیج فارس طراحی و تدوین شود برای ایران اهمیت ویژه ای دارد. با عنایت به موارد فوق، پژوهش حاضر با هدف تبیین میزان تأثیر تحولات 2011 خاورمیانه بر ارتقاء مجموعه امنیتی خاورمیانه با بهره گیری از روش توصیفی - تحلیلی و جستجو در مقاله ها، سایت ها و بانک های اطلاعاتی به رشته تحریر درآمده است. بر اساس یافته های پژوهش حاضر می توان بیان نمود که حضور نیروهای امریکایی در منطقه خلیج فارس از یک سو و چالش هایی که کشورهای عضو شورای همکاری به ویژه امارات عربی متحده و عربستان به آن دامن می زنند از سوی دیگر، مجموعه امنیتی کشورهای حاشیه خلیج فارس را با مشکل مواجه نموده است. همچنین می توان بیان نمود که تحولات 2011 خاورمیانه موجب تثبیت خرده منطقه گرایی امنیتی در ابعاد نوین شده و بدین ترتیب مانع ارتقاء مجموعه امنبیتی خلیج فارس می شود.

دریای خزر با مساحتی میان 424300 تا 438690 کیلومتر مربع بزرگترین دریاچه دنیا به شمار میرود.با وجود چنین وسعتی مشمول کنوانسیون حقوق دریاها نمی شود و تابع یک رژیم حقوقی خاص است که ارزیابی رژیم های حقوقی و الگوی کنش راهبردی ایران در دریای خزر ارزیابی رژیم های حقوقی و الگوی کنش راهبردی ایران در دریای خزر (منافع ملی ، کنترل منطقه ای ، توزیع سرزمینی و همکاریهای چند جانبه آن به قراردادهای 1921 و 1940 ایران و شوروی سابق باز می گردد.ظهور چهار مدعی از کشورهای تازه استقلال یافته اتحاد جماهیر شوروی و افزایش کشورهای ساحلی دریای خزر از دو به پنج کشور(ایران، فدراسیون روسیه، آذربایجان، قزاقستان و ترکمنستان)اقبال کنسرسیوم ها و قدرتهای فرامنطقه ای برای سرمایه گذاری در استخراج نفت و گاز این منطقه و تلاش کشورهای نوظهور برای برخورداری از سهمی بیش از سهم اتحاد شوروی سابق که در قراردادهای فوق تعیین شده بود ضرورت تعیین رژیم حقوقی با اهم موضوعاتی چون (پرواز هواپیما بر فراز دریا، رژیم کشتیرانی، ماهیگیری، آلودگی دریایی، مکانیسم مناسب برای شراکت منابع نفتی و...)و وجود کنش راهبردی ایران به منظور دفاع از حق تاریخی خود در این دریا که ناظر بر حفظ منافع ملی کنترل منطقه ای توزیع سرزمینی و در عین حال تعامل چند جانبه است را اجتناب ناپذیر ساخته است.در این مقاله ضمن ارزیابی رژیم های حقوقی تعیین شده در باب این دریاچه(21 مرداد 1397هجری شمسی برابر با 12 آگوست 2018 میلادی و...) الگوی کنش راهبردی ایران در دریای خزر را بازشناسی خواهیم کرد.

اهمیت تربیت دینی نوجوانان به عنوان نسل چهارم انقلاب اسلامی، تا حدی است که مقام معظم رهبری بخشهایی قابل توجه از بیانیه راهبردی «گام دوم انقلاب» را به معنویت و اخلاق این قشر از جامعه به عنوان آینده سازان این مرز و بوم اختصاص داده اند. با توجه به نقش انکارناپذیر رسانه ها در شکل دهی باورها و ارزشهای مخاطبان در عصر ارتباطات، صدا و سیما به منزله رسانه ملی، باید به نیازهای دینی و مذهبی مخاطبان، به ویژه نوجوانان و جوانان و موانع موجود در تربیت دینی آنان اشراف داشته باشد. هدف پژوهش حاضر، شناسایی مهم ترین موانع و چالشهای تربیت دینی نوجوانان با تأکید بر بیانات مقام معظم رهبری و ارائه راهکارهای رسانه ای در این زمینه است. این پژوهش کیفی با بهره گیری از روش نظریه زمینه ای، نمونه گیری نظری هدفمند و مصاحبه با جمعی از کارشناسان صورت گرفته است. پس از استخراج و کدگذاری داده ها، مفاهیم و مقولات کلیدی در چند مرحله استخراج و پردازش شده است. با توجه به یافته های پژوهش، مشکلات مربوط به ضعف باورهای دینی و ارتباطات اعضای خانواده، مسائل خاص دوران نوجوانی، مسائل مربوط به مدارس، گروه همسالان و جامعه، مسائل رسانه ای، ناهماهنگی اصول تربیتی در خانه و مدرسه، فقر مالی و فرهنگی خانواده ها، انواع اعتیاد و انواع آسیبهای فردی و اجتماعی در خانواده، مهم ترین موانع تربیت دینی نوجوانان هستند. نتایج پژوهش نشان داد که رسانه ها می توانند با انتقال غیر مستقیم و تأثیرگذار پیامهای تربیتی و ارائه الگوهای مناسب برای افزایش ارتباطات درون خانوادگی (به ویژه والدین و فرزندان) و تقویت باورهای دینی مخاطبان، گام بردارند.

هدف اصلی مقاله حاضر پاسخ به این سوال اساسی است که از میان سه متغیر احساس اثربخشی سیاسی، کسب منفعت و عزت اجتماعی، کدام یک نقش تعیین کننده تری در تبیین مشارکت سیاسی دارند. تعداد نمونه 800 نفر می باشد که از دو جامعه آماری انتخاب شدند. جامعه اول شامل ساکنان شهرهای بابل و ساری و جامعه آماری دوم دربرگیرنده دانشجویان دانشگاه مازندران و علوم و تحقیقات تهران می باشد. یافته ها نشان می دهد که میانگین مشارکت انتخاباتی افراد بیشتر از مشارکت غیر انتخاباتی آنان است و زنان بیشتر از مردان به دنبال کسب منفعت در جریان انجام فعالیت های سیاسی اند. یافته ها همچنین حاکی از آن است که انواع مشارکت سیاسی با سه متغیر اصلی مطرح شده رابطه معناداری دارند. در رگرسیون خطی چند متغیره بین متغیرهای وابسته مشارکت سیاسی انتخاباتی، غیر انتخاباتی و کل با متغیرهای مستقل احساس اثربخشی سیاسی، کسب منفعت و عزت اجتماعی مشخص گردید که در هر سه مدل نهایی ارائه شده، متغیر کسب عزت اجتماعی از مدل خارج گردیده است و میزان تاثیر گذاری احساس اثربخشی سیاسی بر انواع مشارکت سیاسی بیشتر از میزان تاثیرگذاری متغیر کسب منفعت بر متغیرهای وابسته مذکور است.