محمدامین عرفان منش

هدف این مقاله، مطالعه علم سنجی و تحلیل شبکه های همکاری نویسندگان و مؤسسات در مقاله های منتشرشده در فصلنامه مطالعات میان رشته ای در علوم انسانی، طی شماره های نخست تا بیست و هفتم است؛ در این راستا تعداد تولیدات، الگوهای تألیف، پرتولیدترین افراد و مؤسسه ها، ویژگی شبکه های همکاری در مقاله های فصلنامه و همچنین تخصص موضوعی پدیدآورندگان، مورد بررسی قرار گرفته است. این مقاله دارای رویکرد کاربردی است و با استفاده از شاخص های علم سنجی و تحلیل شبکه های اجتماعی، انجام شده و از نرم افزار تحلیل شبکه یو.سی.آی.نت، برای ترسیم و تحلیل شبکه های همکاری علمی استفاده شده است. نتایج این پژوهش، نشان می دهد که 185 مقاله در شماره های نخست تا بیست و هفتم فصلنامه منتشر شده است که 272 پژوهشگر از 70 دانشگاه و مؤسسه پژوهشی در نگارش آن دخیل بوده اند. بررسی شبکه همکاری پدیدآورندگان مقاله ها نشان دهنده تمایل بیشتر پژوهشگران به تولیدات انفرادی و یا مشارکت در گروه های کوچک است. به طورکلی 65/48 درصد از مقاله ها به صورت انفرادی و 35/51 درصد نیز از طریق همکاری علمی دو یا چند پژوهشگر تألیف شده است. مطالعه شبکه همکاری علمی دانشگاه ها و مؤسسه های پژوهشی در مقاله های فصلنامه با استفاده از شاخص های مرکزیت، بیانگر این است که دانشگاه های شهید بهشتی، تهران، علامه طباطبایی، تربیت مدرس و خوارزمی از نقشی کلیدی و مرکزی در شبکه برخوردار بوده اند. همچنین حوزه های موضوعی علوم تربیتی، علوم سیاسی و مدیریت، دارای بیشترین سهم در مقاله های منتشرشده در فصلنامه بوده اند.

هدف: تحلیل حدود 45 میلیون توییت مقاله های علمی به عنوان نمونه ای از قابلیت های آلتمتریکس برای تحلیل کلان داده ها در محیط وب اجتماعی. روش شناسی: با روش توصیفی و با استفاده از شاخص های آلتمتریک، تمامی 322,828,44 توییت و بازتوییت مربوط به بیش از 000,764,6 مقاله علمی ثبت شده تا زمان گردآوری داده ها در پایگاه آلتمتریک اکسپلورر مطالعه شد. یافته ها: 8/78% به اشتراک گذاری برون دادهای علمی در رسانه های اجتماعی متعلق به توییتر بوده است. مطالعه زمانی توییت مقاله های علمی نشان داد روند به اشتراک گذاری مقاله های علمی در توییتر به میزان چشمگیری رو به افزایش بوده است. بیشترین تعداد توییت مقاله های علمی به ترتیب مربوط به کاربرانی از امریکا، انگلستان، و استرالیا بوده است. همچنین، برون دادهای پژوهشی منتشرشده در مجله های علوم پزشکی و علوم میان رشته ای به میزان گسترده تری توییت شده اند. نتیجه گیری: توییتر مهم ترین رسانه اجتماعی است که پژوهشگران برای به اشتراک گذاری برون دادهای پژوهشی خود از آن در سطح بین المللی استفاده می کنند و قابلیت های فراوانی برای مطالعه اثرگذاری اجتماعی پژوهش دارد.

اهداف پژوهش: پژوهش حاضر به بررسی میزان رؤیت و جایگاه بین المللی مجله های ایرانی نمایه شده در پایگاه گزارش استنادی نشریات می پردازد. در این راستا میزان تولیدات، استنادهای دریافتی و اعضای هیات تحریریه خارجی هر یک از مجله ها جهت بررسی ماهیت بین-المللی آن ها مطالعه می شوند. همچنین شاخص های مختلفی برای مقایسه کیفیت مجله های ایرانی نسبت به سایر مجله های بین المللی هم رشته مورد بررسی قرار می گیرند. روش شناسی پژوهش: پژوهش حاضر از نوع کاربردی بوده و با استفاده از شاخص های علم سنجی انجام شده است. جامعه پژوهش از تعداد 16471 مقاله منتشر شده در 38 مجله ایرانی منحصر به فرد نمایه شده در پایگاه گزارش استنادی نشریات سال 2013 تشکیل شده است. جهت گردآوری داده های پژوهش از پایگاه های وب علوم، گزارش استنادی نشریات و وب سایت مجله های مورد بررسی استفاده شد. یافته های پژوهش: نتایج پژوهش نشان می دهد که پژوهشگران خارجی در تالیف 8/34 درصد از مقاله های منتشر شده در مجله های ایرانی نمایه شده در پایگاه گزارش استنادی نشریات نقش داشته اند. از سوی دیگر تنها 6/30 از استنادهای دریافتی مجله های مذکور از سوی مقاله های نویسندگان خارجی و یا مقاله های مشارکتی نویسندگان ایرانی و خارجی دریافت شده است. بررسی ترکیب اعضای هیات تحریره مجله ها نشان می دهد که 4/66 درصد از اعضای هیات تحریریه مجله ها در زمان انجام پژوهش را پژوهشگران ایرانی و 6/33 درصد باقی مانده را پژوهشگران خارجی تشکیل داده اند. بررسی شاخص نسبت ضریب تاثیر مجله به میانه ضریب تاثیر مجله های آن رشته نشان دهنده این مساله است که تنها 2 مجله ایرانی دارای ضریب تاثیری بالاتر از میانه ضریب تاثیر مجله های رشته خود بوده اند. همچنین تنها 8 مجله ایرانی تاکنون در چارک های اول و دوم رشته خود قرار گرفته اند. نتایج پژوهش نشان می دهد که مقاله های منتشر شده در 36 مجله از 38 مجله مورد بررسی بیشتر توسط مجله هایی مورد استناد قرار گرفته اند که دارای میانگین ضریب تاثیر بالاتری نسبت به مجله های منتشر کننده مقاله ها بوده اند. نتیجه گیری: برخی از مجله های ایرانی علی رغم نمایه شدن در پایگاه های اطلاعاتی و استنادی معتبر جهان، از نظر ترکیب نویسندگان، استنادکنندگان و اعضای هیات تحریریه در سطح بین المللی قرار ندارند. همچنین به طور کلی مجله های ایرانی نمایه شده در پایگاه گزارش استنادی نشریات از نظر شاخص ضریب تاثیر در مقایسه با میانه مجله های هم رشته خود در سطح بالایی قرار ندارند.

تاخیر در انتشار پدیده ای است که می تواند بر اشاعه اطلاعات علمی تاثیر منفی داشته باشد. مقاله حاضر با هدف مطالعه وضعیت روزآمدی انتشار نشریات مصوب وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و بررسی تاثیر ویژگی مجله ها بر تاخیر در انتشار آن ها انجام شده است. جامعه این پژوهش که با رویکرد کاربردی انجام شده، از تعداد 1156 مجله علمی پژوهشی و علمی ترویجی تحت پوشش وزارت علوم تشکیل شده است. در این راستا وضعیت انتشار تمامی این   مجله ها تا انتهای سال 1394 بر اساس سامانه ارزیابی نشریات و همچنین با مراجعه به وب سایت مجله ها مورد بررسی قرار گرفت. یافته های پژوهش نشان داد که از میان مجلات مصوب، 581 عنوان (25/50 درصد) به صورت روزآمد و بدون تاخیر منتشر می شوند. با این وجود نشریات علمی کشور به طور متوسط با 92/0 شماره تاخیر در انتشار مواجه بوده اند. نتایج پژوهش بیانگر وجود تفاوت آماری معنادار میان تاخیر در انتشار نشریات رشته ها و گروه های موضوعی مختلف بود. کمترین میزان تاخیر در نشریات گروه دامپزشکی و بیشترین میزان تاخیر در نشریات گروه علوم انسانی مشاهده شد. یافته ها نشان داد که متغیرهای رتبه مجله، برخورداری از سامانه پیوسته مدیریت، زبان انتشار، نمایه سازی در پایگاه های استنادی و همچنین سابقه و عمر مجله ها بر میزان تاخیر در انتشار آن ها تاثیرگذار است. به عبارت دیگر مجله های دارای رتبه علمی پژوهشی، برخوردار از سامانه پیوسته مدیریت، منتشر شده به زبان انگلیسی، نمایه شده در پایگاه های استنادی ملی و بین المللی و مجله های دارای سابقه و عمر بیشتر، از میزان تاخیی کمتری در انتشار نسبت به سایر مجله ها برخوردار بودند. نهایتا بررسی عملکرد ناشران این مجله ها در انتشار روزآمد مجلاتشان نیز بیانگر این است که نشریات دانشگاه های خوارزمی، علامه طباطبایی و شهید بهشتی از بیشترین میزان تاخیر در نشر برخوردار بوده اند.

هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی نگرش کتابداران کتابخانه های وابسته به دانشگاه شیراز در سه بعد شناختی، عاطفی و رفتاری نسبت به تغییر سازمانی صورت گرفته است. روش: این مطالعه با روش پیمایشی انجام شده وجهت گردآوری داده ها، پرسشنامه دآنهام و همکاران مورد استفاده قرار گرفته است. جامعه پژوهش را ۵۲ نفر از کتابداران کتابخانه های مختلف وابسته به دانشگاه شیراز تشکیل می دهند. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار اس.پی.اس.اس و آزمون های آماری توصیفی (بررسی میانگین و انحراف معیار) و آزمون های آماری استنباطی (تحلیل واریانس یک سویه، تی تست مستقل و تی تست دوسویه) استفاده گردید. یافته ها: نتایج پژوهش نشان می دهد که نگرش رفتاری کتابداران نسبت به تغییر مثبت تر از نگرش شناختی و عاطفی آنها بوده است. با این وجود نگرش کتابداران دانشگاه شیراز به تغییر سازمانی در ابعاد سه گانه و همچنین در کل مقیاس، در سطح متعادلی قرار دارد. یافته های پژوهش بیانگر این است که جنسیت و سطح تحصیلات کتابداران تأثیر معناداری بر بعد شناختی نگرش آنها نسبت به تغییرات سازمانی در محیط کتابخانه ها داشته است. از سوی دیگر تفاوت آماری معناداری میان نگرش کتابداران دارای سن و سابقه خدمت متفاوت نسبت به تفییرات سازمانی مشاهده نشد. کتابداران مورد بررسی از نگرش متعادلی نسبت به تغییر سازمانی برخوردار بوده اند. با بهبود نگرش این افراد در خصوص تغییر می توان اشتیاق و آمادگی آنها به تغییرات سازمانی و احتمال موفقیت برنامه های بهبود سازمانی را افزایش داد.

هدف:مطالعه طولی و مصوّرسازی تحول شبکه مشارکت بین المللی پژوهشگران ایرانی در تولید علم. روش شناسی:با استفاده از شاخص های علم سنجی و تحلیل شبکه های اجتماعی، همه مقاله های حاصل از همکاری های بین المللی پژوهشگران ایرانی تا انتهای سال 2013 میلادی نمایه شده در پایگاه وب آوساینس (879,36 مقاله) مطالعه شد. یافته ها:87/20% از کل تولیدات علمی کشور از طریق مشارکت پژوهشگران ایرانی با پژوهشگران از سایر کشورهای جهان انجام شده است. همکاری های بین المللی کشور از نرخ متوسط رشد سالانه 06/63% برخوردار بوده است. پژوهشگران ایرانی با همکارانی از 179 کشور جهان همکاری داشته اند که از این میان، بیش از 64% از تولیدات مشارکتی حاصل همکاری با پژوهشگرانی از پنج کشور ایالات متحده امریکا، کانادا، انگلستان، آلمان، و استرالیا بوده است. بیشترین میزان همکاری های بین المللی پژوهشگران ایرانی به حوزه های موضوعی مهندسی الکترونیک، علم مواد چندرشته ای، و ریاضیات کاربردی تعلق داشت. نتیجه گیری:براساس داده های وب آوساینس، شبکه همکاری های بین المللی پژوهشگران ایرانی در سال 1969 متولد شده و در طول زمان، تحولات رشد یافتن (در هشت بازه زمانی) و کوچک شدن (در یک بازه زمانی) در این شبکه به وقوع پیوسته است. همچنین، در بررسی بازه های زمانی مختلف مشاهده شد که فقط تغییر ساختاری مهمی که در شبکه رخ داده، کاهش چگالی شبکه در طول زمان بوده است.

هدف:مطالعه رابطه میان شاخص های فعالیت آلتمتریک و کیفیت مجله های علم اطلاعات و کتابداری نمایه شده در پایگاه استنادی اسکوپوس در 2015. روش شناسی: فعالیت 134 نشریه علم اطلاعات و کتابداری نمایه شده در پایگاه اسکوپوس با روش توصیفی و همبستگی و شاخص های آلتمتریک و کتاب سنجی بررسی شد. برای گردآوری داده ها از پایگاه های آلتمتریک اکسپلورر، اسکوپوس، وب سایت رتبه بندی کشورها و مجله های سایمگو، و وب سایت ژورنال متریکس استفاده شد. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از آزمون های آمار توصیفی و استنباطی در نرم افزارهای اکسل و اس پی اس اس انجام شد. یافته ها: از 6638 مقاله منتشرشده دارای نشانگر دیجیتالی شیء در مجله های علم اطلاعات و کتابداری در سال 2015، به تعداد 2524 مقاله دست کم یک بار در رسانه های اجتماعی اشاره شده است (پوشش آلتمتریک 38%). مجله Journal of Information Science بیشترین میزان حضور در رسانه های اجتماعی (پوشش 100%) و مجله D-Lib Magazine ( میانگین نمره آلتمتریک 9/17) بیشترین میزان توجه را داشته است. نتایج آزمون همبستگی رتبه ای اسپیرمن وجود رابطه آماری معنادار و مثبت میان شاخص های فعالیت آلتمتریک (پوشش آلتمتریک و توجه آلتمتریک) و کیفیت مجله ها (اس جی آر، اسنیپ، سایت سکور، و میانگین استنادی) را نشان داد. نتیجه گیری: مقاله های منتشرشده در مجله های علمی باکیفیت تر، به میزان گسترده تری در رسانه های اجتماعی به اشتراک گذاشته شده و توجه بیشتری را نیز از سوی کاربران این رسانه ها دریافت می کنند.

هدف: امروزه اَبَرمجلات دسترسی آزاد نقش بسیار مهمی در ارتباطات علمی ایفا می کنند. پژوهش حاضر با هدف معرفی هشت اَبَرمجله برجسته جهانی و مطالعه وضعیت آن ها در یک بازه زمانی پنج ساله (2012 تا 2016) انجام شده است. روش شناسی: پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر رویکرد نوعی مطالعه توصیفی است که با استفاده از شاخص های علم سنجی انجام شده است. جامعه پژوهش از 195011 مقاله منتشر شده در هشت اَبَر مجله در بازه زمانی 2016-2012 و نمایه شده در پایگاه وب.آو.ساینس تشکیل شده است. داده های پژوهش با مراجعه به پایگاه های وب.آو.ساینس، جی.سی.آر و این سایتس از محصولات موسسه کلریویت انلیتیکس گردآوری و با استفاده از نرم افزار مایکروسافت اکسل مورد تجزیه و تحیل قرار گرفته است. یافته های پژوهش: تعداد مقاله های منتشر شده در این هشت اَبَر مجله در سال 2016 نسبت به سال 2012 با رشد تقریبا 101 درصدی همراه بوده است. در بازه زمانی پنج ساله مورد مطالعه، در مجموع 195011 مقاله در هشت اَبَر مجله منتشر شده که با در نظر گرفتن هزینه انتشار مقاله در هر مجله، رقمی در حدود 300 میلیون دلار برای انتشار آن پرداخت شده است. مقاله های منتشر شده در اَبَر مجله ها در مقایسه با میانگین کلی پایگاه وب.آو.ساینس از اثرگذاری استنادی بالاتری برخوردار بوده اند. همچنین مطالعه عملکرد هشت اَبَر نشان داد که در مجموع 6/91 درصد مقاله ها و 1/96 درصد استنادهای مجلات مورد مطالعه، به دو مجله PLoS One و Scientific Reports تعلق داشته است. بیشترین سهم مقاله های منتشر شده در این مجله ها به ترتیب به حوزه های موضوعی بیو شیمی و بیولوژی مولکولی، علوم چند رشته ای، علوم اعصاب، سرطان شناسی و ایمن ی شناسی اختصاص داشته است. همچنین کشورهای ایالات متحده، چین، انگلستان، آلمان و ژاپن دارای بیشترین تعداد بروندادهای پژوهشی در هشت اَبَر مجله بوده اند. نتیجه گیری: در سال های اخیر ناشران برجسته دنیا تقاضای بازار جهت انتشار بروندادهای پژوهشی را درک کرده و به ایجاد اَبَرمجلات اقدام نموده اند و پیش بینی می شود که این روند در سال های آتی نیز ادامه داشته باشد.

شده است. در این پژوهش، عملکرد 3024 پژوهشگر دارای تألیف در مجله بین المللی علم سنجی بر اساس ده شاخصه تعداد مقاله های، تعداد استنادهای دریافتی، میانگین استنادهای دریافتی برای هر مقاله، شاخص جی، شاخص اچ، درجه مرکزیت، بینیت، نزدیکی، بردار ویژه و تعداد پژوهشگران همکار، بررسی شده است. روش شناسی پژوهش : پژوهش حاضر از نوع علم سنجی است. جامعه پژوهش از تعداد 3346 مقاله تشکیل شده که طی سالهای 1980 تا انتهای 2012 در مجله بین المللی علم سنجی منتشر شده اند. یافته های پژوهش : نتایج پژوهش نشان می دهد با در نظر گرفتن تمامی شاخصه های مورد بررسی، پژوهشگرانی مانند گلنزل، روسو، شوبرت، براون، ون ران، موئد، مه یر، دباکر، لیدسدورف، ایگه، وینکلر، گوپتا، کورتیال، ون لوون، تیجس، کرشمر، سمال، پرسون و لیانگ از جمله اثرگذارترین افراد در حوزه علم سنجی بوده اند. همچنین، بررسی همبستگی میان شاخصه های مختلف اثرگذاری علمی و اجتماعی پژوهشگران نشان می دهد رابطه معناداری میان تمامی شاخصه های مورد بررسی بجز میانگین استناد و شاخصه های بینیت، نزدیکی و بردار ویژه وجود دارد. از میان شاخصه های مورد بررسی، قوی ترین همبستگی میان شاخصه های جی و اچ مشاهده شد. در انتها، ویژگیهای پژوهشگران اثرگذار در حوزه علم سنجی بررسی شده است. نتیجه گیری : استفاده از شاخصه های اثرگذاری اجتماعی در کنار شاخصه های اثرگذاری علمی، می تواند تصویر جامع تری از عملکرد پژوهشگران حوزه های موضوعی مختلف فراهم آورد.  

هدف پژوهش: هدف از پژوهش حاضر بررسی تأثیر دریافت جایزه پرایس بر عملکرد پژوهشی دریافت کنندگان این جایزه از طریق مقایسه دستاوردهای علمی آنان در یک بازه زمانی یازده ساله (پنج سال قبل و بعد از دریافت جایزه) است. روش شناسی: پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر رویکرد نوعی مطالعه توصیفی است که با استفاده از شاخص های علم سنجی صورت گرفته است. جامعه پژوهش شامل کلیه بروندادهای پژوهشی تألیف شده توسط 25 نفر از برندگان جایزه پرایس است که تا پایان سال2016 در پایگاه وب علوم نمایه شده اند. داده های پژوهش از پایگاه وب علوم و گزارش استنادی نشریات گردآوری شد. همچنین آزمون های تی تست دوطرفه و ویلکاکسون به منظور مقایسه عملکرد پژوهشی برندگان مدال پرایس در بازه های زمانی پنج سال قبل و بعد از دریافت جایزه، مورد استفاده قرار گرفت. یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد اگرچه در چهار شاخص از پنج شاخص مورد مطالعه در این پژوهش شامل تعداد بروندادهای پژوهشی، استنادهای دریافتی، کیفیت مجله های منتشرکننده مقاله ها و تعداد همکاران، عملکرد برندگان مدال پرایس در بازه زمانی پنج سال بعد از دریافت جایزه در مقایسه با پنج سال قبل با افزایش مواجه بود، اما این افزایش از لحاظ آماری در سطح معناداری قرار نداشته است. از سوی دیگر، گرایش برندگان جایزه پرایس به همکاری های علمی بین المللی، پس از دریافت جایزه به میزان چشم گیری افزایش یافته است. نتیجه گیری: دریافت مدال پرایس در حوزه اطلاع سنجی، تأثیر آماری معناداری بر رفتار تولید، استناد و مشارکت علمی برندگان این جایزه نداشته است.  به بیان دیگر، برندگان این مدال پس از دریافت آن، رفتارهای پژوهشی خود را تغییر نداده اند.

هدف: پژوهش حاضر با هدف مطالعه میزان استناد، دانلود، اشاره و نشانه گذاری کتاب های الکترونیکی منتشر شده از سوی اشپرینگر در چهار حوزه موضوعی علوم پایه، مهندسی، علوم پزشکی و علوم اجتماعی در یک بازه زمانی سه ساله پس از انتشار کتاب ها انجام گرفته است. روش پژوهش: این پژوهش نوعی مطالعه توصیفی - همبستگی است که با استفاده از شاخص های استنادی، دگرسنجی و کاربرد انجام شده است. نمونه پژوهش شامل 1184 کتاب الکترونیکی در چهار حوزه موضوعی علوم پایه، علوم اجتماعی، مهندسی و پزشکی که در سال 2013 توسط مؤسسه انتشاراتی اشپرینگر منتشر شده اند. داده های پژوهش از طریق بوکمتریکس، پلتفرم اختصاصی اشپرینگر جهت نمایش عملکرد کتاب های الکترونیکی، گردآوری شد. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار اس پی اس اس انجام شد. یافته ها: نتایج پژوهش نشان داد که بیشترین میزان استناد به کتاب های علوم پایه تعلق دارد، بیشترین میزان اشاره در رسانه های اجتماعی به کتاب های علوم پزشکی و بیشترین میزان دانلود و نشانه گذاری به کتاب های مهندسی تعلق داشته است. تمامی کتاب های مورد بررسی حداقل یک بار دانلود شده اند، در حالی که سهم کتاب های نشانه گذاری شده معادل 90/2 درصد، سهم کتاب های استناد شده معادل 67/9 درصد و سهم کتاب های اشاره شده در رسانه های اجتماعی تنها معادل 19/5 درصد بوده است. همچنین بیشترین سهم دانلود کتاب های الکترونیکی در هر چهار حوزه موضوعی، شش ماه تا هجده ماه بعد از انتشار کتاب ها اتفاق افتاده است. نتایج آزمون همبستگی نشان دهنده وجود رابطه آماری معنی دار و مثبت میان تعداد استناد، دانلود، اشاره و نشانه گذاری کتاب های الکترونیکی در هر چهار حوزه موضوعی مورد مطالعه است. نتیجه گیری: شاخص های جایگزین مانند میزان دانلود، اشاره و نشانه گذاری کتاب های علمی می توانند در کنار شاخص های سنتی استنادی، جهت مطالعه اثرگذاری کتاب های الکترونیک مورد استفاده قرار گیرند. از این رو آشنایی کتابداران و جامعه پژوهشی کشور با شاخص های جایگزین حائز اهمیت است.

هدف: مجله های نمایه شده توسط پایگاه اطلاعاتی وب آو ساینس کلریویت انلیتیکس در صورتی که از طریق خوداستنادی زیاد و یا تبادل استنادی قراردادی با مجله های دیگر اقدام به دستکاری ضریب تأثیر خود کنند، به صورت موقت از پایگاه گزارش استنادی نشریات تعلیق می شوند. پژوهش حاضر با هدف مطالعه ویژگی مجله های تعلیق شده طی سال های 2010 تا انتهای 2014 انجام گرفته است. روش: پژوهش حاضر از نظر هدف، کاربردی و از نظر رویکرد، نوعی مطالعه توصیفی است که با استفاده از شاخص های علم سنجی انجام شده است. جامعه پژوهش شامل 225 مجله است که طی سال های 2010 تا انتهای 2014 از پایگاه گزارش استنادی نشریات تعلیق شده اند. داده های پژوهش با استفاده از پایگاه گزارش استنادی نشریات و وب آو ساینس گردآوری شد. یافته ها: نتایج پژوهش نشان می دهد که مجله هایی از 117 حوزه موضوعی از سابقه تعلیق برخوردار بوده اند که بیشترین تعداد تعلیق در حوزه های موضوعی مهندسی برق و الکترونیک، مدیریت و هوش مصنوعی به وقوع پیوسته است. بررسی سهم کشورهای جهان از مجله های تعلیق شده نشان داد که کشورهای ایالات متحده، انگلستان و هلند دارای بیشترین تعداد مجله های تعلیق شده، بوده اند. بررسی مدت زمان تعلیق مجله ها نیز نشان داد که 3/41 درصد از مجله ها به مدت یک سال و 2/38 درصد نیز به مدت دو سال در حالت تعلیق قرار داشته اند. همچنین 65 درصد از مجله های تعلیق شده در سال پیش از تعلیق، در چارک های اول و دوم رشته خود قرار داشته اند. نتیجه گیری: با توجه به این که دو نشریه علمی کشور سابقه حضور در لیست مجله های تعلیق شده را داشته اند، آگاهی بخشی به پژوهشگران و دست اندرکاران نشریات علمی در کنار رصد منظم عملکرد استنادی مجله ها می تواند از وقوع رخدادهای مشابه در آینده جلوگیری نماید.  

هدف: زمانی که اطلاعات مهمی در مقاله منتشرشده ای مفقود بوده و یا خطای غیرعمدی در مقاله به وقوع پیوسته باشد، تصحیحات لازم از طریق نگارش اصلاحیه ای از سوی نویسندگان یا سردبیر منتشر  می شود تا اطلاعات موجود در مقاله را قابل اطمینان سازد. پژوهش حاضر با هدف مطالعه اصلاحیه مقاله های منتشرشده در مجله های حوزه کتابداری و اطلاع رسانی طی سال های 2006 تا 2015 میلادی انجام شده است. روش شناسی: پژوهش حاضر از نظر هدف نوعی مطالعه کاربردی است و با رویکرد توصیفی _ همبستگی و استفاده از شاخص های علم سنجی انجام شده است. جامعه پژوهش شامل اصلاحیه مقاله های حوزه کتابداری و اطلاع رسانی نمایه شده در پایگاه وب آو ساینس طی سال های 2006 تا 2015 است. در مجموع 212 اصلاحیه منتشر شده در 47 مجله با مراجعه به متن کامل اصلاحیه ها مطالعه شد. یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد طی بازه زمانی مورد بررسی، به طور متوسط 51/4 مورد اصلاحیه در هر مجله حوزه کتابداری و اطلاع رسانی منتشر شده و سهم مقاله های دارای اصلاحیه به کل مقاله ها در این حوزه معادل 69/0 درصد بوده است. همچنین به طور میانگین، اصلاحیه مقاله ها در فاصله زمانی 7/8 ماه پس از مقاله اصلی منتشر شده اند. یافته های پژوهش نشان داد بیشترین میزان خطا در مقاله های حوزه کتابداری و اطلاع رسانی به ترتیب در قسمت های اطلاعات نویسندگان (03/27 درصد)، منابع (16/14 درصد)، جدول ها (45/12 درصد)، نمودارها (87/6 درصد) و مقدمه (44/6 درصد) رخ داده است. همچنین نتایج آزمون همبستگی اسپیرمن نشان داد رابطه آماری معناداری میان کیفیت مجله های کتابداری و اطلاع رسانی بر اساس شاخص میانگین ضریب تأثیر و سهم مقاله های دارای اصلاحیه به کلّ مقاله های مجله وجود ندارد. نتیجه گیری: اصلاح اشتباهات سهوی موجود در مقاله های منتشرشده، وظیفه ای اخلاقی برای پژوهشگران محسوب می شود. مجله های علمی نیز باید نسبت به فرایند داوری حساسیت زیادی داشته و سیاست های روشنی نیز درخصوص نحوه انتشار اصلاحیه ها ارائه کنند.

هدف: اعضای هیئت تحریریه از جایگاه بسیار مهم و تأثیرگذاری در جوامع علمی برخوردارند. هدف از پژوهش حاضر مطالعه ترکیب و ماهیت میان رشته ای اعضای هیئت تحریریه مجله های مصوّب وزارت علوم، تحقیقات و فنّاوری در گروه علوم انسانی و اجتماعی است. روش پژوهش: این پژوهش به صورت کاربردی و با استفاده از شاخص های علم سنجی انجام شده است. جامعه پژوهش از 518 مجله ایرانی در 18 حوزه موضوعیِ مختلفِ علوم انسانی و اجتماعی تشکیل شده است که اطلاعات مربوط به اعضای هیئت تحریریه آنها با مراجعه به وب سایت مجله ها قابل دسترسی و ملاحظه بود. همچنین داده های مربوط به شبکه استنادیِ مستقیمِ حوزه های موضوعی، از پایگاه وب علوم گردآوری شد. یافته ها: نتایج پژوهش نشان داد 2573 پژوهشگر در 5188 منصب عضویت هیئت تحریریه مجله ها حضور داشته اند (میانگین 10 عضو برای هر مجله). بیشترین میزان حضور اعضای هیئت تحریریه وابسته به مؤسسه های خارجی، مربوط به مجله های حوزه ادبیات و زبان ها (97/12%) است. به طورکلی پژوهشگرانی از 33 کشور دنیا در ترکیب هیئت تحریریه مجله های علوم انسانی کشور حضور دارند که بیشترین عضویت متعلق به کشورهای آمریکا، انگلستان و فرانسه است. از سوی دیگر، پژوهشگرانی از 157 مؤسسه خارجی و 148 مؤسسه داخلی در ترکیب هیئت تحریریه مجله های علوم انسانی کشور حضور دارند که پژوهشگران دانشگاه های تهران، علامه طباطبایی و آزاد اسلامی در این زمینه بیشترین سهم را دارند. بررسی مرتبه علمی اعضای هیئت تحریریه مجله ها نشان می دهد 64/10% مرتبه استادیاری، 45/43% مرتبه دانشیاری و 91/45% مرتبه استادی دارند. همچنین یافته ها بیانگر این است که 8/58% پژوهشگران تنها در هیئت تحریریه یک مجله عضویت داشته اند. بیشترین حضور اعضای هیئت تحریریه با تخصص هایی متفاوت از موضوع مجله ها، مربوط به مجله های حوزه کتابداری و آرشیو است. به بیان دیگر 4/37% اعضای هیئت تحریریه مجله های حوزه کتابداری و آرشیو دارای تخصص در رشته های دیگر هستند. نتیجه گیری: پژوهش حاضر نشان داد میان تنوع تخصصِ اعضای هیئت تحریریه مجله ها و ماهیت میان رشته ای آن حوزه، تناسب و رابطه آماریِ معناداری وجود ندارد.

هدف: پژوهش حاضر به دنبال بررسی و تعیین میزان آگاهی و مهارت دانشجویان دکتری در انتشار منابع خود در مجلات علمی و سنجش رابطه بین مهارت نشر در مجلات و متغیرهای رشته، جنسیت، سن و همچنین رابطه آن با تعداد مقالات منتشر شده در مجلات داخلی و بین المللی و در نهایت تأثیر شرکت در کارگاه های آموزشی مرتبط بر میزان این مهارت است. روش شناسی: پژوهش حاضر از نوع کاربردی و با روش کمی و پیمایشی انجام شده است. جامعه آماری شامل تمام دانشجویان دکتری دانشگاه اصفهان به تعداد 2432 نفر است. نمونه گیری از نوع تصادفی طبقه ای بود که حجم آن با استفاده از جدول کرجسی و مورگان 332 نفر برآورد شد که در نهایت 302 نفر پاسخگو بودند. یافته ها: میزان مهارت دانشجویان در حد متوسط و در رشته های مختلف متفاوت بود. اما جنسیت و سن بر میزان آن تأثیری نداشت. همچنین میزان این مهارت با تعداد مقالات منتشره در مجلات داخلی و بین المللی همبستگی مثبتی داشت و شرکت در کارگاه های آموزشی مرتبط موجب افزایش میانگین امتیاز آن بود. ارزش: از آنجا که مهارت دانشجویان در حد متوسط بود، این پژوهش می تواند آغازگر پژوهشی باشد که مشابه سواد اطلاعاتی، چارچوبی را تحت عنوان سواد نشر در مجلات علمی ایجاد نماید تا پژوهشگران مبتدی از آن بهره مند گردند. نتیجه گیری: نتایج پژوهش بیانگر اکتسابی بودن این مهارت، ضرورت طرح ریزی دوره های آموزشی مرتبط تأثیر نقش نویسنده در افزایش این مهارت، ضرورت اصلاح و توجه به آیین نامه ها و ضوابط پذیرش دانشجو و اهمیت برگزاری کارگاه های آموزشی مرتبط از جانب دانشگاه ها بود.

هدف : الگوی پرس اُاُ جدیدترین الگوی ایفلاست که برای توصیف بهتر پیایندها ایجاد شد. پژوهش حاضر در راستای شناسایی میزان انطباق  پیایندهای فارسی زبان با الگوی پرس اُاُ انجام شد. روش شناسی : این پژوهش از نظر هدف کاربردی است و با استفاده از رویکرد ارزیابانه انجام شده است. جامعه پژوهش را 90 پیایند رشته علم اطلاعات و دانش شناسی موجود در نرم افزار رسا تشکیل داده است. به منظور انجام پژوهش از جداول تطبیقی الگوی پرس اُاُ با فیلدهای مارک استفاده شد. در نهایت از این جدول برای شناسایی انطباق پیشینه های پیایندهای رشته علم اطلاعات و دانش شناسی استفاده شد.   یافته ها : یافته های پژوهش نشان داد فیلدهایی که در پیشینه های پیایندهای فارسی استفاده شده با 5 رده پرس اُاُ در ارتباط هستند. با توجه به صفات و تغییراتی که در پیشینه پیایندهای رشته علم اطلاعات و دانش شناسی مشاهده شد از بین رده های پرس اُاُ Z1، Z5، Z6 ،Z11 و Z12 باید در مدل سازی پیایندهای رشته علم اطلاعات و دانش شناسی مورد استفاده قرار گیرند. همچنین از میان 46 صفت پرس اُاُ، 18 صفت در پیشینه های مورد بررسی یافت شد. که با 5 رده Z1، Z5، Z6، Z11 و Z12 در ارتباط هستند.   نتیجه گیری : با توجه به نتایج پژوهش انطباق مطلوبی بین الگوی پرس اُاُ و پیشینه های پیایندهای رشته علم اطلاعات و دانش شناسی مشاهده نشد. مشکلاتی از قبیل عدم توجه به فهرست نویسی درست پیایندها، استفاده از قواعد مسطح انگلوامریکن، مشکلات نرم افزاری موجود در رسا به دلیل تبدیل از نسخه قبلی نرم افزار کتابخانه ملی به نرم افزار فعلی از دلایل این انطباق پایین هستند.

پژوهش حاضر درصدد است تا با استفاده از شاخص های کیفی علم سنجی در یک بازه زمانی ده ساله، به مطالعه بروندادهای پژوهشی حوزه های موضوعی علوم اجتماعی و رفتاری در دانشگاه های بزرگ ایران بپردازد. این پژوهش از نوع کاربردی است و با رویکرد علم سنجی انجام شده است. برای گردآوری داده ها از پایگاه های اسکوپوس و ابزار علم سنجی آن از سای ول استفاده شده است. تجزیه وتحلیل داده ها با استفاده از آزمون های آمار توصیفی و استنباطی در نرم افزار اکسل انجام شده است. ازنظر تعداد استنادات و شاخص اچ حوزه موضوعی تجارت، مدیریت و حسابداری با 18711 استناد و اچ 58 در دانشگاه تهران، ازنظر شاخص اثرگذاری استنادی وزن دهی شده در سطح رشته، درصد مقالات پراستناد و درصد مقاله های منتشرشده در مجله های برتر، حوزه موضوعی تجارت، مدیریت و حسابداری به ترتیب با مقدار 62/1، 1/33 و 5/52 درصد در دانشگاه تبریز، بیشترین مقادیر را در حوزه های موضوعی علوم اجتماعی و رفتاری در دانشگاه های بزرگ ایران به خود اختصاص دادند. تأکید هر چه بیشتر دانشگاه ها به کیفیت بروندادهای پژوهشی در کنار کمیت این بروندادها از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. همچنین در نظر گرفتن امتیاز و اعتبار پژوهشی ویژه برای نویسندگان مقالات در مجله های برتر می تواند راهکار مناسبی برای افزایش کیفیت بروندادهای پژوهشی باشد.

هدف: هدف پژوهش حاضر تحلیل وضعیت تولیدات علمی پژوهشگران حوزه شیمی کشور در پایگاه وب علوم است. روش پژوهش: پژوهش حاضر از نوع کاربردی، و با استفاده از روش علم سنجی است. این پژوهش در صدد است تا به مطالعه عملکرد کمی و کیفی پژوهشگران حوزه شیمی کشور در پایگاه وب علوم، طی سال های 2002 تا 2011 میلادی پرداخته، و مشارکت علمی آن ها در تولید علم، و هم چنین استنادکنندگان به تولیدات علمی شیمی ایران را مورد بررسی قرار داده است. یافته ها: نتایج پژوهش نشان می دهد که تولیدات علمی حوزه شیمی کشور از رشد متوسط سالانه 76/18 درصد برخوردار بوده و بیشترین میزان تولیدات علمی به سال 2011 میلادی با 3310 تولید علمی تعلق داشته است. بررسی تولیدات علمی حوزه شیمی از نظر شاخص استناد نیز نشان می دهد که هر مدرک به طور میانگین 418/6 استناد دریافت کرده، و میانگین خود استنادی نیز 15/0 خود استنادی به ازای هر مدرک بوده است. هم چنین مطالعه استنادکنندگان به مقالات پژوهشگران کشور نشان می دهد که در مجموع 183760 پژوهشگر در قالب 88266 مقاله، 124882 بار به تولیدات پژوهشگران ایران استناد کرده اند. بیشترین استنادهای دریافتی از سوی پژوهشگران کشورهای چین، هندوستان، آمریکا، اسپانیا و ترکیه بوده است. مطالعه نقش دانشگاه های کشور در تولیدات علمی حوزه شیمی نشان می دهد که دانشگاه آزاد اسلامی بیشترین تعداد تولیدات این حوزه را به خود اختصاص داده و دانشگاه رازی کرمانشاه نیز از بیشترین اثرگذاری برخوردار بوده است. از میان شاخه های گوناگون شیمی، شاخه شیمی چند رشته ای با تعداد 6462 مدرک (866/29 درصد) بیشترین سهم و شاخه شیمی کاربردی با 1533 مدرک (085/7 درصد) کمترین سهم را در تولیدات علمی پایگاه وب علوم داشته اند. نتیجه گیری: نتایج مربوط به همکاری های علمی پژوهشگران کشور نشان می دهد که پژوهشگران حوزه شیمی با پژوهشگرانی از 81 کشور دنیا مشارکت علمی داشته اند که بیشترین میزان مشارکت با پژوهشگران کشورهای کشورهای ایالات متحده، آلمان، انگلستان بوده است. هم چنین پژوهشگران حوزه شیمی کشور تولیدات علمی خود را در 452 نشریه مختلف نمایه شده در پایگاه های مختلف مؤسسه تامسون رویترز منتشر کرده اند.

هدف: پژوهش حاضر به منظور تعیین میزان حضور و فعالیت دانشگاه ها و مؤسسات پژوهشی کشور در شبکه اجتماعی علمی ریسرچ گیت انجام شده است. روش پژوهش: پژوهش حاضر از نوع کاربردی است و با روش علم سنجی انجام شده است. داده های مورد نیاز از شبکه اجتماعی علمی ریسرچ گیت جمع آوری شده است. در این پژوهش از میان 428 دانشگاه و مؤسسه ایرانی حاضر در ریسرچ گیت، عملکرد سی دانشگاه و مؤسسه برتر بر اساس شاخص های ششگانه آر.جی.، تأثیرگذاری، تعداد اعضاء، تعداد مدارک، تعداد بازدید و تعداد بارگذاری بررسی شد. همچنین جهت آگاهی از این مسئله که آیا رابطه آماری معنی داری میان اثرگذاری مدارک تولیدی دانشگاه های کشور در پایگاه استنادی وب علوم و شبکه اجتماعی ریسرچ گیت وجود دارد یا خیر، آزمون همبستگی پیرسون میان تعداد استنادهای دریافتی دانشگاه ها در وب علوم و تعداد بازدید و بارگذاری مدارک این دانشگاه ها در ریسرچ گیت انجام شد. تحلیل داده های پژوهش با استفاده از روش های آمار توصیفی و استنباطی انجام شده است. یافته ها: نتایج پژوهش نشان می دهد که در مجموع پژوهشگران و دانشجویانی از 428 دانشگاه و مؤسسه پژوهشی وابسته به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و دانشگاه آزاد اسلامی در ریسرچ گیت حضور دارند. هم چنین بررسی دانشگاه های برتر کشور بر اساس شاخص های ششگانه مورد بررسی نشان می دهد که دانشگاه های علوم پزشکی تهران، دانشگاه تهران، دانشگاه تربیت مدرس، دانشگاه صنعتی امیرکبیر، دانشگاه آزاد اسلامی، دانشگاه علوم پزشکی شیراز و دانشگاه صنعتی شریف دارای بهترین عملکرد در شبکه اجتماعی علمی ریسرچ گیت بوده اند. نتیجه گیری: رابطه آماری معنا دار مثبت و ضعیفی میان تعداد استنادهای دریافتی دانشگاه ها و مؤسسات پژوهشی کشور در وب علوم و تعداد بازدید و بارگذاری مدارک آن ها در ریسرچ گیت وجود دارد.

مقدمه: همزمان با افزایش تعداد مجلات ایرانی نمایه شده در پایگاه های اطلاعاتی و استنادی بین المللی، بررسی نحوه عملکرد کیفی و جایگاه این مجلات نیز از اهمیت زیادی برخوردار است. پژوهش حاضر با هدف بررسی عملکرد و جایگاه بین المللی مجلات علوم پزشکی ایران انجام شده است. روش کار: پژوهش حاضر با استفاده از شاخص های کتاب سنجی انجام شده است. در این پژوهش عملکرد 21 مجله علوم پزشکی ایرانی نمایه شده در پایگاه گزارش استنادی نشریات سال 2013 با استفاده از 20 شاخص مختلف بررسی شده است. جهت گردآوری داده ها از پایگاه های گزارش استنادی نشریات، وب علوم و وب سایت مجلات استفاده گردید. یافته ها: نتایج پژوهش نشان داد که اکثر مقاله های منتشر شده در مجلات علوم پزشکی ایران توسط پژوهشگران داخلی تالیف شده است. از سوی دیگر تنها حدود 23 درصد از استنادهای دریافتی مجله های مذکور از سوی مقاله های نویسندگان خارجی و یا مقاله های مشارکتی نویسندگان ایرانی و خارجی بوده است. یافته های پژوهش نشان داد که میانگین ضریب تاثیر تمامی مجلات علوم پزشکی ایرانی از میانه ضریب تاثیر مجلات هم رشته آن ها در پایگاه گزارش استنادی نشریات کمتر بوده است. نهایتا وجود رابطه آماری معنادار میان تعداد مقالات خارجی و تعداد استنادهای خارجی و همچنین تعداد مقالات مشارکتی و تعداد استنادهای مشارکتی، بر لزوم جذب هر چه بیشتر مقالات پژوهشگران برجسته بین المللی جهت افزایش کیفیت مجلات ایرانی تاکید دارد. نتیجه گیری: برخی از مجله های ایرانی علی رغم نمایه شدن در پایگاه های اطلاعاتی و استنادی معتبر جهان، از نظر ترکیب نویسندگان، استنادکنندگان و اعضای هیات تحریریه در سطح بین المللی قرار ندارند.