بهمن سعیدی پور

هدف از اجرای این پژوهش، بررسی وضعیت تعامل دانشجو-استاد در نظام آموزش عالی الکترونیکی ایران است. جامعه آماری پژوهش شامل همه دانشجویان و استادان مراکز آموزش عالی الکترونیکی ایران در سال تحصیلی 94-1393 بوده است. از این تعداد 620 نفر به عنوان نمونه آماری تعیین و به روش نمونه گیری گلوله برفی انتخاب شدند و داده های تحقیق جمع آوری شد. روش تحقیق از لحاظ روش جمع آوری داده ها، پیمایشی و از لحاظ ماهیت، توصیفی از نوع ارزشیابی است. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه محقق ساخته استفاده شده است. اعتبار پرسشنامه بر اساس آلفای کرونباخ و هم بر اساس ضریب همبستگی درونی با استفاده از نرم افزار ایموس و روش مدل یابی معادلات ساختاری تأییدی، تأیید شد. نتایج پژوهش حاکی از آن است که وضعیت تعامل دانشجو – استاد در نظام آموزش عالی الکترونیکی ایران به طور معنی داری نامطلوب است. همچنین نتایج تحلیلی وضعیت این نوع تعامل نشانگر تفاوت معنادار وضعیت تعامل دانشجو– استاد، در زیر گروه های مختلف و برحسب متغیرهای دانشگاه و گروه تحصیلی بود، اما برحسب متغیر جنسیت بین زیر گروه ها تفاوت معنی داری وجود ندارد.

این پژوهش با هدف مطالعه نقش میانجی گری رضایت و تجربه روندی در رابطه مکان کنترل و راهبردهای یادگیری با ابقاء یادگیرنده آن لاین انجام شده است. پژوهش حاضر از نظر هدف، کاربردی – کمی و از نظر نحوه گردآوری اطلاعات توصیفی و از نوع همبستگی و به طور مشخص مبتنی بر تحلیل مسیر بود. جامعه آماری این تحقیق شامل همه دانشجویانی که یک دوره آموزش از راه دور برخط را در مرکز تحصیلات تکمیلی دانشگاه پیام نور گذرانده اند. درمجموع 275 نفر به عنوان حجم نمونه به روش طبقه ای متناسب انتخاب شدند. ابزارهای مورد استفاده مقیاس مکان کنترل تحصیلی درونی لوی (2007)، مقیاس تجربه  روندی شین (2006)، مقیاس رضایت بورس، ابرامی و آموندسن (2000) و شین (2003)، مقیاس ابقاء یادگیرنده برخط شین (2003) و مقیاس راهبردهای یادگیری سمونکوگلو و ییلدیریمی (1999) بودند. نتایج نشان داد مکان کنترل تحصیلی درونی بر رضایت و تجربه روندی و ابقاء دانشجویان اثر معناداری دارد. از سوی دیگر، تجربه روندی بیشترین تأثیر را بر ابقاء دانشجویان داشت و بر رضایت دانشجویان نیز تأثیرگذار بود. رضایت نیز بر ابقاء تأثیر داشت. راهبردهای یادگیری نیز اثر مثبتی بر تجربه روندی داشت؛ و تمامی اثرات مستقیم و غیر مستقیم و اثرات کل به لحاظ آماری معنادار بودند.

پژوهش حاضر با هدف نقش سرمایه اجتماعی و قابلیت یادگیری سازمانی در دانش آفرینی به منظورارائه الگوی متناسب با آن صورت پذیرفت. این پژوهش بر مبنای هدف، کاربردی و از جنبه روش، آمیخته بود. روش پژوهش در بخش کیفی براساس نظریه داده بنیاد و در بخش کمی از نوع توصیفی-همبستگی بود. جامعه ی آماری پژوهش حاضر در بخش کیفی شامل اساتید و صاحبنظران دانشگاهی در سطح استان کرمانشاه بودند که به روش نمونه گیری هدفمند تعداد 16 نفر انتخاب و مورد مصاحبه قرار گرفتند و در بخش کمی جامعه آماری شامل 4076 نفر از کارکنان دانشگاه ها و موسسات آموزش عالی استان کرمانشاه بودند که به روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای 343 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. یافته ها نشان داد 4 عامل، شاخص های ساختاری (سیاست گذاری، اصلاح قوانین و مقررات، اصلاح فرایندها، طراحی ساختار، حاکمیت قانون، استقلال دانشگاه، حمایت های سازمانی و ارتباط دانشگاه با محیط)؛ شاخص های مدیریتی (توانمندی مدیران، مدیریت مشارکتی، ایجاد محیط کاری سالم، خلق فرصت های برابر، شایسته سالاری، پرهیز از ظاهرسازی و پاداش و ارتقای شغلی)؛ شاخص های گروهی (مشارکت اجتماعی، کار گروهی، تعامل سازنده اعضاء با یکدگیر، ارتقای کیفیت آموزش، خلق دانش، تشکل ها و انجمن های دانشگاهی و مشارکت در تصمیم گیری) و شاخص های فردی (مسوولیت پذیری، انگیزش، تخصص نیروی انسانی، اعتماد و توانمندی های مثبت شخصیتی) بر سرمایه اجتماعی در دانشگاه ها و موسسات آموزش عالی تأثیرگذار می باشند. نتایج بخش کمی نشان داد که سرمایه اجتماعی بر دانش آفرینی (146/0 = β  017/3 = t) و قابلیت یادگیری سازمانی(706/0 = β  و 572/22 = t) تأثیر دارد و قابلیت یادگیری سازمانی نیز در رابطه بین سرمایه اجتماعی با دانش آفرینی نقش میانجی دارد. با توجه به این یافته های می توان گفت در صورتی که دانشگاه ها به عوامل اصلی سرمایه اجتماعی و تقویت آن در میان کارکنان بپردازند می توان انتظار داشت قابلیت یادگیری سازمانی و دانش آفرینی در دانشگاه ها رشد محسوسی داشته باشد.