تهمینه دانیالی

شناسایی چالش های عمده توسعه روستایی، پیش شرطی برای تدوین سیاست ها و ارائه الگویی انعطاف پذیر برای دستیابی به توسعه پایدار روستایی است. هدف پژوهش حاضر بررسی و تبیین وضعیت روستاهای شهرستان اسلامشهر از نظر چالش های توسعه روستایی است. پژوهش حاضر به لحاظ هدف کاربردی و به لحاظ روش انجام کار، توصیفی- تحلیلی است. جامعه آماری پژوهش را دو گروه روستاییان و کارشناسان تشکیل می دهند. در گروه اول 24 روستای شهرستان اسلامشهر که براساس سرشماری سال 1395 برابر با 36346 نفر معادل 11051 خانوار بوده است با استفاده از فرمول کوکران تعداد 380 نفر به عنوان حجم نمونه به صورت تصادفی سهمیه بندی انتخاب شده است. در گروه کارشناسان نیز 20 نفر به صورت تخمین شخصی به عنوان نمونه آماری انتخاب شده اند. جهت تجزیه و تحلیل داده های پژوهش از نرم افزار اس.پی.اس.اس و آزمون تی تک نمونه ای استفاده و در نهایت برای رتبه بندی روستاهای مورد مطالعه از نظر چالش های توسعه روستایی از تکنیک تاپسیس فازی استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان داد که چالش های اقتصادی، کالبدی, فیزیکی و مدیریتی بیشترین چالش های روستاهای مورد مطالعه هستند و عدم اشتغال و عوامل جمعیتی از مهمترین چالش های موجود در این روستاها است. همچنین نتایج تاپسیس فازی نشان داد که روستای سیمون با مقدار تاپسیس 912/0 در رتبه اول و روستای گلدسته و شاطره با مقدار تاپسیس 000/0، در رتبه آخر قرار گرفته اند. به عبارتی دیگر بیشترین چالش های توسعه روستایی در روستای سیمون و کم ترین چالش در روستای گلدسته قرار وجود دارد.

سازمان همکاری شانگهای از جمله سازمان هایی است که در زمینه منطقه گرایی و در حوضه اقتصادی پیشرفت های قابل ملاحظه ای داشته است و از این رو همکاری هایی که ایران به خصوص از لحاظ اقتصادی با کشورهای عضو اصلی این سازمان مانند روسیه و چین دارد، می تواند راهی برای کاهش فشارهای اقتصادی و بهبود وضعیت اقتصادی ایران تلقی گردد. سوال اصلی مقاله این است که با توجه به روند فعلی، دورنمای همگرایی ایران و کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای به ویژه چین چگونه خواهد بود؟ روش پژوهش حاضر توصیفی-پیمایشی است. داده های مورد نیاز از طریق منابع کتابخانه ای و میدانی(با استفاده از پرسشنامه) جمع آوری شده اند و برای تحلیل داده ها از آزمون های دو جمله ای و آزمون میانگین در نرم افزار SPSS استفاده شده است. نتایج مقاله نشان می دهد که تحریم های پسابرجام سبب ارتقاء زمینه های همگرایی میان ایران و کشورهای عضو سازمان شانگهای ارتقاء شده و ارتقاء روابط در دور زدن تحریم های پسابرجام خصوصاً در صنایع گردشگری، داروسازی و معدن تأثیرگذار خواهد بود و در عین حال بی اعتمادی جمهوری اسلامی ایران نسبت به غرب، روابط نامطلوب گذشته و وجود منافع استراتژیک میان ایران و اعضای اصلی شانگهای از جمله مهم ترین دلایل گرایش جمهوری اسلامی ایران به کشورهای عضو سازمان شانگهای است.

در سرزمین ایران و زندگی روستایی، دام همواره حایز اهمیت فراوان و نیز از ارکان اصلی اقتصادی به شمار می رفته است. دامداری در مجموع فعالیت های کشاورزی استان گیلان، جایگاه محقری را به خود اختصاص داده است، با این همه یار و یاور و معین ضروری کشاورزی به حساب می آید، یاوری که نیروی شخم و امکان حمل و نقل و کودی موثر را در اختیار کشاورزان قرار می دهد و گذشته از همه، در شمار بسیاری از بخشهای کوهستانی، عمده ترین فعالیت ها و منبع اصلی درآمد محسوب می شود. سوال اصلی مقاله حاضر این است که آیا اشتغال زایی ناشی از فعالیت های دامداری، توسعه روستایی را در ابعاد مختلف آن امکان پذیر می سازد؟ این پژوهش به طریق میدانی و کتابخانه ای انجام گرفته است. در روش میدانی از پرسشنامه، مصاحبه چهره به چهره، مشاهده و عکس بهره گیری شده است. نتایج مقاله نشان می دهد که ضریب همبستگی (R) بین دو متغییر جایگاه اقتصاد معیشتی مبتنی بر فعالیت های دامداری و توجیه پذیر بودن در توسعه روستایی 80/0 و ضریب تعیین کنندگی (R2) 64/0 به دست آمدند یعنی 64 درصد از تغییرات توسعه روستایی مبتنی بر توجیه پذیر بودن جایگاه اقتصاد معیشتی در آن است و 36 درصد عوامل دیگر (متغییرهای غیرقابل کنترل) دخیل هستند از آنجایی که p. value برابر 00/0 شده است.

ایمنی شهرها به ویژه بافت فرسوده و تاریخی در برابر مخاطرات و مدیریت بحران آن یکی از اهداف برنامه ریزی شهری بوده و در این راستا اولین گام، اطلاع از میزان تاب آوری محلات بافت فرسوده و مدیریت آن در برابر مخاطرات است. این پژوهش از لحاظ هدف از نوع کاربردی و از حیث روش تحقیق توصیفی- تحلیلی است. رویکرد حاکم بر این پژوهش از نوع اسنادی و میدانی است. جهت مدیریت صحیح بحران در منطقه19 شهرداری تهران، با بهره گیری از مدل همپوشانی وزندار در محیط GIS، اقدام به پهنه بندی مناطق آسیب پذیر منطقه گردید. در این مدل از لایه های متعددی شامل تراکم جمعیت، کیفیت ابنیه، نزدیکی به معابر، نزدیکی به فضاهای باز، مراکز درمانی، ایستگاه های آتش نشانی و... در محدوده مورد مطالعه استفاده شده است. نتایج حاصل از پژوهش نشان می دهد که تنها 18/19 درصد از محدوده مورد مطالعه دارای وضعیت مطلوب تا بسیار مطلوب می باشد. 32/39 درصد از منطقه نیز در وضعیت متوسط از لحاظ آسیب پذیری در مواقع بحرانی قرار دارد. همچنین50/41 درصد از محدوده مورد مطالعه در شرایط نامطلوب تا بسیار نامطلوب قرار دارند. با توجه به اینکه قسمت اعظمی از منطقه19 شهرداری تهران در وضعیت مطلوبیت متوسط تا بسیار نامطلوب قرار دارد، لذا اهمیت و توجه مسئولین شهری را طلب می کند تا با تدابیر و برنامه های پیشگیرانه لازم مانع تخریب بافت های فرسوده و یا حتی مسکونی شوند تا اینکه کمترین میزان خسارت مالی و جانی و مدیریت بحران را در سطح منطقه داشته باشیم.

گردشگری مذهبی که ریشه در باورها و اعتقادات دینی- مذهبی دارد، نه تنها در سطح ملی بلکه در سطوح بین المللی و به ویژه در بین کشورهای مسلمان جهان هم کارکرد ویژه ای دارد. از جمله مواردی که می تواند بر اقتصاد اماکن مذهبی تأثیرگذار باشد، صنعت توریسم یا گردشگری اسلامی است. سؤال اصلی مقاله حاضر این است که حرم حضرت عبدالعظیم در اقتصاد شهر ری چه نقشی دارد؟ روش این تحقیق پیمایشی بوده و از آزمون تی استفاده شده و ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه است. جامعه آماری 400 نفری تحقیق شهروندان ساکن شهر ری است. نتایج این مقاله نشان می دهد که میزان تأثیر حرم حضرت عبدالعظیم بر اقتصاد مردم شهرری از نظر شهروندان 97/3 از 5 به دست آمده که در حد نزدیک به زیاد است. همچنین میزان تأثیر حرم حضرت عبدالعظیم بر رفاه مردم شهرری از نظر شهروندان 78/3 از 5 به دست آمده که در حد نزدیک به زیاد است. علاوه بر این میزان تأثیر حرم حضرت عبدالعظیم بر اشتغال مردم شهرری از نظر شهروندان 56/3 از 5 به دست آمده که در حد متوسط/ زیاد است. نهایتاً این که میزان تأثیر حرم حضرت عبدالعظیم بر توسعه صنایع مردم شهرری از نظر شهروندان 26/3 از 5 به دست آمده که در حد کمی بالاتر از متوسط است. 

هدف اصلی این مقاله عبارت است از تبیین آثار اقتصاد معیشتی (دامداری) بر توسعه روستایی است. سؤال اصلی مقاله این است که آیا اشتغال زایی ناشی از فعالیت های دامداری، توسعه روستایی را در ابعاد مختلف آن امکان پذیر می سازد؟ این پژوهش به طریق میدانی و کتابخانه ای انجام گرفته است. در روش میدانی از پرسشنامه، مصاحبه چهره به چهره، مشاهده و عکس بهره گیری شده است. در روش کتابخانه ای از اسناد، گزارش های سازمان ها، نهادهای دولتی، کتب، مقالات داخلی، نشریات، آمارنامه ها، برخی طرح های پژوهشی، پایان نامه های مرتبط، استفاده گردیده است. در تجزیه و تحلیل اطلاعات از روش توصیفی- همبستگی با استفاده از مدل سوات، برای ترسیم نمودارها از نرم افزار SPSS استفاده شده است. در این تحقیق با استفاده از روش مذکور و با کمک نرم افزار spss مورد محاسبه قرار گرفت و عدد 741/0 به عنوان ضریب کل به دست آمد. روایی آن نیز به جهت استفاده از نماگرهایی که در مطالعات پیشین به کار گرفته شده و همچنین مورد تائید خبرگان و اساتید متخصص در زمینه مطالعات پایداری قرار گرفت. جامعه آماری مقاله 210 خانوار دامدار فعال در 20 روستای دهستان رستم آباد شمالی رودبار با دارا بودن 2074 رأس دام بزرگ و 3810 رأس دام کوچک که مجموعاً 5884 دام می باشد را دربر می گیرد. با توجه به تعداد 210 خانوار دامدار، به کل جامعه دامداران پرسشنامه داده شد و به روش چهره به چهره تکمیل و طبق جدول زیر طبقه بندی گردید.

تحولات سال 1991 میلادی در اتحاد جماهیر شوروی سابق که منجر به استقلال جمهوری های آسیای مرکزی(CSI) گردید، برای جمهوری اسلامی ایران از اهمیت ویژه ای برخوردار است . زیرا بستر مناسبی برای نزدیکی بیشتر در راستای تعاملات ژئوپلتیکی ایران و آسیای مرکزی فراهم آمده است . بحث رژیم حقوقی دریای خزر و تاثیرات این دریا در زندگی انسان های ساکن در پنج جمهوری حاشیه خزر نیز از تعاملات ژئوپلتیکی معنا و مفهوم خاصی پیدا می کند و لازم است که ج.ا.ا با سایر کشورهای ساحلی به نتیجه قابل قبولی دست یابد . ج.ا.ا با وضعیت خاص خود به دلیل دارا بودن نقش بارز ژئواکونومیکی ، ژئوکالچر و سایر مولفه های موجود می تواند در زمینه صدور انرژی نفت و گاز منطقه از طریق مسیر ایران و در تعاملات فرهنگی منطقه نقش مهمی ایفا نماید و از آثار و تبعات منفی ناشی از حضور کشورهای فرا منطقه ای به ویژه غرب در کشورهای آسیای مرکزی و قفقاز بکاهد و همچنین، در زمینه جلوگیری از قاچاق کالا و مواد مخدر و نیز استرداد مجرمین  همکاری نماید و خلاصه، احترام متقابل به ارزش های ملی و میهنی، مسافرت مقامات این کشورها به یکدیگر، تقویت نمایندگی های سیاسی و توجه ویژه به امر صادرات و واردات کالا و خدمات در راستای منافع ملی ما خواهد بود .

با توجه به اهمیتی که مدیریت روستایی در تحقق اهداف توسعه روستایی و نیز با در نظر داشتن اینکه دستیابی به توسعه پایدار در شرایط فعلی جهان بر اساس دانایی محوری است. نقش مدیریت در توسعه روستایی ایران حائز اهمیت بوده و این مدیریت باید بر دانایی محوری تکیه کند و بر همین اساس باید نیروهای لازم برای دانایی محوری در روستاهای کشور را فراهم کند. هدف از این تحقیق مقایسه نقش دهیاری های روستایی در توسعه پایدار در منطقه اسلامشهر با روش فرآیند تحلیل سلسله مراتبی(AHP) بوده و محقق به ارزیابی تفاوت در روستاهای دارای دهیاری و فاقد آن با توجه به ابعاد توسعه پایدار روستایی در محدوده اسلامشهر پرداخته است. نتایج حاکی از آن است که مهم ترین معیار در ارزیابی عملکرد دهیاری ها در تمامی روستاهای مورد مطالعه تحصیلات و تخصص نیروی انسانی فعال در بخش دهیاری ها در نظر گرفته شده است و عواملی چون اقتصاد، نابرابری اجتماعی، زیرساخت ها، عوامل فرهنگی – اجتماعی در رتبه های بعدی قرار می گیرند. همچنین از دیدگاه ساکنان این مناطق مهم ترین عامل مربوط به زیر معیار فقدان مهارت های مدیریتی به دست آمده است؛ بنابراین می توان گفت که مهم ترین عامل عدم توسعه یافتگی در مناطق مورد مطالعه فقدان مدیریت و مهارت های مدیریتی مناسب با مسئله دهیاری روستایی بوده که از سوی ساکنین تشخیص داده شده است.

هدف از این تحقیق مقایسه وضعیت زیست محیطی دهیاری های دارای دهیاری یا فاقد دهیاری بخش مرکزی اسلامشهر با روش فرآیند تحلیل سلسله مراتبی بوده و محقق به ارزیابی تفاوت ها در روستاهای دارای دهیاری و فاقد آن با توجه به ابعاد توسعه پایدار روستایی درمحدوده اسلامشهر پرداخته و همچنین مهم ترین موانع و محدودیت های عدم وجود دهیاری در منطقه مورد مطالعه را شناسایی و مورد ارزیابی قرار می دهد. روش این تحقیق با توجه به هدف از نوع کاربردی و با توجه به نوع، پیمایشی و با استفاده از تکنیک AHP است. محقق با تهیه پرسشنامه به بررسی معیارهای زیست محیطی با توجه به مولفه های توسعه پایدار روستایی به ارزیابی اهداف پرداخته است. طبق آمار سال 1395، کل خانوارهای شهرستان تعداد 139412 خانوار بوده اند که از این تعداد 13545 خانوار در نقاط روستایی قرارداشته اند که به عنوان جامعه آماری این تحقیق در نمونه گیری وارد شدند. برای تعیین حجم نمونه، از فرمول عمومی کوکران استفاده گردید که به جهت محدودیت های زمانی و اقتصادی و به ویژه گستردگی جامعه آماری با استفاده از دستور تصحیح شده به 401 پرسشنامه کاهش یافت و پس از بررسی لازم با توجه به شرایط منطقه و میزان همخوانی روستاها، در نهایت تعداد 10 روستا به عنوان نمونه در منطقه مورد مطالعه انتخاب شده اند. نتایج حاکی از آن است که، میزان توفیق دهیاری در روستاهایی که از شرایط مناسب زیست محیطی برخوردارند، بیشتر است و اگر روستاها از وضعیت زیست محیطی مطلوبی برخوردار باشند، میزان خودیاری آن ها نیز بیشتر خواهد بود