نصرت ریاحی نیا

هدف: محبوبیت استفاده از شبکه های اجتماعی در سراسر جهان رو به افزایش است؛ تمایل کاربران به ویژه قشر دانشجو به عضویت در شبکه ها نشان از رضامندی حاصل از آن است که انگیزه آنان را به استفاده تقویت نموده است. متاسفانه در ایران نگاه منفی به تحولات فناوری در عرصه شبکه های اجتماعی و بی توجهی به انگیزه های مخاطبان ما را از شناخت علمی اینگونه انگیزه ها دور کرده است. بدین منظور این پژوهش با هدف شناسایی انگیزه های استفاده دانشجویان از شبکه های اجتماعی فیس بوک، اینستاگرام و تلگرام انجام شده است. روش پژوهش: این پژوهش کاربردی، با روش شناسی کیفی و روش پژوهش تحلیل محتوای کیفی هدایت شده انجام شد. نمونه ها هدفمند و بر اساس معیار از دانشجویان دانشگاه تهران گزینش شدند. در این پژوهش با 19 دانشجوی پر مصرف شبکه های اجتماعی فیس بوک، اینستاگرام و تلگرام مصاحبه نیمه ساختار یافته انجام شد. یافته ها: نتایج حاصل از تحلیل یافته ها نشان از هدفمندی دانشجویان در بهره گیری از فضا و ظرفیت های شبکه ها می باشد. بطوری که استفاده از این شبکه ها نه به انگیزه جدید بودن و یا مد روز بودن بلکه به انگیزه برآورده شدن نیازهای آنان می باشد. بطوریکه سه انگیزه ارتباط و تعامل با دیگران، آزادی بیان و خود اظهاری از نیاز اجتماعی ، دو انگیزه اطلاع یابی و اطلاع رسانی و کنجکاوی از نیاز شناختی و دو انگیزه تفریح و سرگرمی و پر کردن اوقات فراغت و تنهائی از نیاز عاطفی نشات می گیرد.

هدف: این پژوهش با هدف شناخت مشکلات و چالش های موجود برای نگارش پایان نامه در مقطع کارشناسی ارشد علم اطلاعات و دانش شناسی انجام شده است. روش شناسی: جامعه آماری پژوهش تمامی دانشجویان علم اطلاعات و دانش شناسی هستند که در یکی از دانشگاه های شهر تهران در رشته علم اطلاعات و دانش شناسی در مقطع کارشناسی ارشد، در بازه زمانی 1386 - 1391 پایان نامه نوشته اند. با استفاده از نمونه گیری هدفمند و گلوله برفی،20 نفر از آنها به عنوان نمونه پژوهش انتخاب شدند. پژوهش با استفاده از رویکرد کیفی و روش مطالعه موردی جمعی انجام و داده های پژوهش با استفاده از ابزار مصاحبه گردآوری شده است و از طریق روش تحلیل محتوای کیفی و داده بنیاد تحلیل شده اند. یافته ها: یافته ها نشان می دهد که دانشجویان در بخش های مختلف پایان نامه شامل: انتخاب موضوع، پروپوزال نویسی، تدوین پنج فصل پایان نامه (کلیات پژوهش، پیشینه پژوهش و مبانی نظری، روش شناسی، یافته های پژوهش، بحث و نتیجه گیری)، نگارش متن پایان نامه، اخلاق پژوهش، استاد راهنما و مشاور مشکل دارند. اصالت اثر: با توجه به اهمیت پایان نامه ها، برای ارتقای سطح کیفی آنها، نیاز است تا چالش های پایان نامه نویسی از دیدگاه اصلی ترین پدیدآورندگان آن یعنی دانشجویان بررسی شود. این پژوهش با استفاده از روش کیفی به بیان شرایط موجود پایان نامه نویسی در رشته علم اطلاعات و دانش شناسی می پردازد تا بتوان به رفع موانع پرداخت.

  هدف: هدف اصلی این پژوهش، مقایسه اثربخشی کتاب درمانی و رفتار درمانی شناختی بر افسردگی دانشجویان کارشناسی دچار شکست عاطفی است. روش: این پژوهش به روش نیمه آزمایشی همراه با پیش آزمون و پس آزمون و گروه کنترل انجام گرفته است. جامعه آماری شامل تمامی دانشجویانی است که به مرکز مشاوره دانشگاه خوارزمی مراجعه کردند و با استفاده از روش نمونه گیری در دسترس، 20 نفر از دانشجویان مقطع کارشناسی که دچار شکست عاطفی شده بودند، به عنوان نمونه بررسی شدند. یافته ها و نتایج: نتایج این پژوهش نشان داد که هم روش کتاب درمانی و هم رفتار درمانی شناختی در کاهش افسردگی دانشجویان گرفتار شکست عاطفی مؤثرند. همچنین بین اثربخشی روش های کتاب درمانی و رفتاردرمانی شناختی در کاهش افسردگی دانشجویان دچار شکست عاطفی تفاوت معناداری مشاهده نشد.  

مقدمه: سایبرکندریا را می توان یکی از چالش های نوپدید در عصر اینترنت دانست. هدف پژوهش حاضر بررسی تولیدات علمی و شبکه های همکاری علمی پژوهشگران در زمینه سایبرکندریا در پایگاه Web of Science بود. روش ها: پژوهش حاضر با استفاده از شاخص های علم سنجی، آلتمتریک و تحلیل شبکه های اجتماعی انجام شد. جامعه پژوهش شامل 90 برونداد علمی در زمینه سایبرکندریا بود که تا زمان گردآوری داده های پژوهش در ژوئن سال 2020 در پایگاه Web of Science نمایه شده بودند. برای گردآوری داده ها از پایگاه های Web of Science و آلتمتریک اکسپلورر استفاده شد. همچنین، نرم افزار های VOSviewer و UCINet جهت ترسیم و تحلیل شبکه های همکاری علمی استفاده شد. یافته ها: 80 درصد مقاله های بررسی شده، طی سا ل های ۲۰15 تا ۲۰20 منتشرشده بود و بالغ بر 2/42 درصد از آن ها مربوط به دو سال اخیر بوده است. مجله «Journal of Anxiety Disorder » بیش ترین تعداد مقاله (10 درصد) را در این زمینه منتشر کرده بود. بیشترین تولیدات علمی در این زمینه مربوط به حوزه های موضوعی روان پزشکی و روانشناسی بود. به 51 مقاله از 79 مقاله دارای نشانگر دیجیتالی شیء منتشرشده در این زمینه، دست کم یک بار در رسانه های اجتماعی توجه شد. 1/81 درصد از تولیدات علمی در زمینه مورد بررسی از طریق همکاری دو یا چند پژوهشگر تولید شد. نتیجه گیری: هرچند تعداد تولیدات علمی در زمینه سایبرکندریا در پایگاه Web of Science اندک است، اما روند آن رو به افزایش است. بررسی شبکه همکاری پدیدآورندگان تولیدات علمی در زمینه سایبرکندریا، تمایل بیش تر پژوهشگران را به تألیفات مشارکتی نشان می دهد.

مقدمه: داده کاوی فرآیندی رایانه ای برای کشف روابط و الگوهای معنادار بین داده های بزرگ است. شناسایی الگوهای رفتاری کاربران به بهبود تصمیم گیری در کتابخانه ها کمک می کند. هدف این پژوهش تحلیل تراکنش های گردش منابع کتابخانه های دانشگاه علوم پزشکی بیرجند با الگوریتم های داده کاوی است. روش کار: در این مطالعه توصیفی، برای تعیین الگوهای پنهان در داده های گردش منابع کتابخانه های دانشگاه علوم پزشکی بیرجند، از روش های داده کاوی استفاده شد. اطلاعات اعضا و تراکنش های گردش منابع از نرم افزار کتابخانه استخراج شد و پس از پالایش و افزودن فیلدهای محاسباتی، در قالب فایل های اکسل ذخیره شدند. برای انجام مراحل مختلف کشف دانش، از افزونه داده کاوی Microsoft SQL Server 2008 در نرم افزار آفیس 2007 استفاده شد. ماتریس طبقه بندی، برای محاسبه میزان صحت مدل های تولیدشده، به کاربرده شد. یافته های پژوهش در قالب شکل و جدول گزارش شدند. یافته ها: 394011 تراکنش امانت و بازگشت کتاب توسط 5600 عضو تا پایان سال 1392 در نرم افزار کتابخانه ثبت شده بودند. گردش منابع در هر نیمسال تحصیلی از توالی منظمی برخوردار بود. 87 درصد اعضا، کمتر از 46 روز کتاب های امانتی را بازگشت می دهند و 96 درصد دانشجویان کمتر از 18 روز در عودت کتاب ها تأخیر دارند. اعضا به طور متوسط 35 مدرک در مدت عضویتشان به امانت می گیرند. با استفاده از قوانین وابستگی می توان ارتباط موضوعی مدارک موردعلاقه اعضا را کشف کرد. نتیجه گیری: داده کاوی منجر به شناسایی رفتار اطلاعاتی اعضا، طبقه بندی اعضای فعال و شناسایی عوامل مؤثر بر مدت امانت و دیرکرد مدارک گردید. الگوهای آشکارشده جهت بهبود تصمیم گیری در مدیریت نیروی انسانی و تدوین مقررات خدمات گردش منابع کتابخانه پیشنهاد می شود

هدف پژوهش تحلیل محتوای بروندادهای علمی سیاست های پولی بانک مرکزی، با نگاهی به «عملیات بازار باز» جهت آگاهی از سیر تکاملی ساختار علمی و سیاست گذاری بهتر برای آینده است. پژوهش حاضر مطالعه کاربردی از نوع توصیفی است که با فنون علم سنجی، به روش تحلیل محتوای کمّی در برون دادهای علمی نمایه شده در پایگاه وب آوساینس، در قلمرو سیاست پولی و عملیات بازار باز بین سال های ۱۹۸۱ تا ۲۰۲۰ انجام شد. نتایج نشان داد طی چهار دهه، روند رشد تولیدات علمی قلمرو مورد بررسی صعودی بوده است. Federal Reserve System USA، فعال ترین مؤسسه و ایالات متحده و انگلستان، فعال ترین کشورهای قلمرو مذکور می باشند. پربسامدترین موضوعات مشترک چهار دهه، «سیاست پولی» و «تورم» بوده و همچنین در سه دهه اخیر موضوعات «نرخ ارز»، «نرخ بهره»، «هدف گذاری تورم»، «بانک مرکزی»، «سیاست پولی بهینه»، «چرخه کسب وکار» و «سیاست مالی» مورد توجه پژوهشگران بوده اند؛ درحالی که توجه چندانی به «عملیات بازار باز» نشده است. فنون علم سنجی تصویری جامع از سیر مطالعاتی و شناسایی موضوعات پژوهشی قلمرو سیاست های پولی و عملیات بازار باز و همچنین تأثیر رویدادهای مهم اقتصادی بر روند تحقیقات ارائه نمود. در حوزه عملیات بازار باز، شکاف عمیقی بین پژوهش ها با سیاست اجرایی بانک های مرکزی کشورها وجود دارد. تصمیم گیرندگان باید به پژوهش در زمینه سیاست پولی و ابزارهای اجرای آن توجه بیشتری نشان دهند.

مقدمه: خطاهای جدی و سوء رفتارهای پژوهشی، سلب اعتبار مقاله ها را پس از انتشار آن ها به دنبال خواهد داشت. هدف از پژوهش حاضر، بررسی مقاله های سلب اعتبارشده حوزه غدد درون ریز و متابولیسم طی سال های 1990 تا 2017 است. روش ها: پژوهش حاضر نوعی مطالعه کاربردی بوده و با رویکرد توصیفی و با استفاده از شاخص های علم سنجی انجام شده است. جامعه موردمطالعه را 106 مقاله سلب اعتبارشده حوزه غدد درون ریز و متابولیسم نمایه شده در پایگاه وب آو ساینس طی سال های 1990 تا 2017 تشکیل می دهد. یافته ها: در هر مجله موردبررسی، به طور میانگین 35/2 مورد سلب اعتبار طی بازه زمانی مذکور رخ داده است. میانگین شاخص سلب اعتبار مجله های موردبررسی 65/0 بود. بیشترین موارد سلب اعتبار مقاله ها مربوط به نشر مکرر (29 مورد) و دست کاری (23 مورد) بود. فاصله زمانی میان انتشار و سلب اعتبار مقاله های مجله های این حوزه به طور میانگین 4/49 ماه بود. بیشترین سهم در نگارش مقاله های سلب اعتبارشده حوزه غدد درون ریز و متابولیسم به نویسندگانی از کشور ایالات متحده (42 مورد) تعلق داشت. نتیجه گیری: سوء رفتارهای پژوهشی و سلب اعتبار مقاله ها در حوزه غدد درون ریز و متابولیسم به عنوان یک رشته بالینی نگران کننده است. اهتمام بیشتر متصدیان نشر علمی به سیاست های اخلاق نشر و آگاهی هر چه بیشتر پژوهشگران از مصادیق سوء رفتارهای پژوهشی در راستای کاهش جنبه های گوناگون این گونه رفتارها ضرورت دارد.

هدف: رسانه های اجتماعی و فناوری های مرتبط با آن از جمله شبکه های اجتماعی، فرصت های جدیدی برای کتابداران به وجود آورده است. در کتابخانه های دانشگاهی و دانشکده ای، ابزارهای شبکه های اجتماعی به عنوان یک نمونه جدید و قدرتمندی از ارتباطات به حساب می آیند که بستر مناسبی را جهت به اشتراک گذاری دانش و زمینه لازم را برای جلب توجه کارمندان و مراجعان کتابخانه فراهم می سازند. در همین راستا، پژوهش حاضر با هدف بررسی میزان استفاده از ابزارهای شبکه های اجتماعی (سایت های شبکه های اجتماعی، ابزارهای وبلاگ، ابزارهای میکروبلاگینگ و ابزارهای ویکی) در به اشتراک گذاری دانش بین کتابداران دانشگاه اصفهان انجام گرفته است. روش پژوهش:جامعه آماری پژوهش حاضر را کلیه کتابداران شاغل در دانشگاه اصفهان تشکیل داده که در مجموع مشتمل بر 70 نفر بوده است. با توجه به محدود بودن جامعه پژوهش ، نمونه گیری انجام نشد و نمونه برابر کل جامعه می باشد. برای گردآوری داده ها از پرسشنامه و  برای تجزیه و تحلیل نتایج حاصله از نرم افزار آماری SPSS، در سطح آمار توصیفی استفاده شده است.  یافته ها: یافته های پژوهش بیانگر آن است که میانگین استفاده از ابزارهای شبکه های اجتماعی در روند به اشتراک گذاری دانش بین کتابداران دانش اصفهان، 79/1 درصد و میانگین استفاده از هریک از ابزارهای شبکه های اجتماعی (سایت شبکه های اجتماعی، ابزارهای وبلاگ، ابزارهای میکروبلاگینگ، و ابزارهای ویکی) در روند به اشتراک گذاری دانش بین کتابداران دانش اصفهان، به ترتیب 66 /1، 69/1 64/1 و 93/1 درصد برآورد شده است. نتیجه گیری: نتایج حاصل از این پژوهش نشان می دهد که میزان استفاده کتابداران دانشگاه اصفهان از ابزارهای شبکه های اجتماعی در روند به اشتراک گذاری دانش رو به پایین ارزیابی شده است. همچنین،از میان هر یک از ابزارهای شبکه های اجتماعی، ابزارهای ویکی بیشترین و ابزارهای میکروبلاگینگ کمترین میزان استفاده را در روند به اشتراک گذاری دانش بین کتابداران این دانشگاه به خود اختصاص داده اند.

هدف: با گسترش فناوری ها کارها با سرعت بیشتر و در زمان کمتری انجام می شوند، چنان که کمتر شدن زمان انجام کار و سرعت پاسخ دهی به مزیتی رقابتی در بین سازمان ها بدل شده است. این ویژگی ها و مزیت ها موجب رواج استفاده از فناوری اینترنت اشیاء در سطح وسیع در بین جوامع مختلف شده است و در عین حال، زمینه پذیرش و توسعه فناوری های اطلاعاتی و ارتباطاتی در کتابخانه ها و مراکز اطلاع رسانی نیز پدید آمده است؛ زیرا کتابخانه ها به منزله مراکز ارائه خدمات اطلاعاتی، باید بتواند هم پای دیگر سازمان ها به ایفای نقش بپردازند. با توجه به پیشرفت فناوری اطلاعات و ارتباطات، کتابخانه ها در مدیریت و ارائه خدمات دچار مشکل هستند. اینترنت اشیاء از جمله پدیده هایی است که به کتابداران کمک می کند تا مدیریت بهتری در امکانات، تجهیزات و برنامه های کاربردی داشته باشند. هدف پژوهش حاضر بررسی امنیت اطلاعات در کتابخانه های دیجیتال در بستر اینترنت اشیاء بود.روش: پژوهش حاضر از نوع کاربردی بوده و برای انجام آن از روش های کتابخانه ای (سندی) برای استخراج اقلام و عناصر اطلاعاتی مورد نیاز برای سیاهه وارسی و روش پیمایشی استفاده شده است. برای این منظور از سیاهه وارسی 19 گویه ای برای شناسایی و ارزیابی ابعاد پژوهش استفاده شد و وضعیت امنیت اطلاعات در کتابخانه های دیجیتال در 6 مؤلفه سطح دسترسی، امنیت و فناوری، ارائه خدمات، زیرساخت، حفاظت اطلاعات و محرمانگی اطلاعات مورد بررسی و تحلیل قرار گرفت. برای جمع آوری داده ها، پس از بررسی سیاهه وارسی در قالب پرسشنامه ای به متخصصان امر در کتابخانه های دیجیتال که اینترنت اشیاء داشتند، توزیع شد. در نهایت، برای تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون های دوجمله ای و t تک نمونه ای در نرم افزار SPSS استفاده شده است.یافته ها: در این پژوهش، کتابخانه هایی که از فناوری اینترنت اشیا ء استفاده می کنند، همچنین نوع کتابخانه ها و خدماتی که فناوری های اینترنت اشیا ء در این کتابخانه ها ارائه می دهند مشخص شد. یافته ها حاکی از آن است که مؤلفه های سطح دسترسی، امنیت و فناوری، ارائه خدمات و زیرساخت در وضعیت مناسب و مؤلفه های حفاظت اطلاعات و محرمانگی اطلاعات در وضعیت نامناسبی به لحاظ امنیت اطلاعات اینترنت اشیاء در کتابخانه های دیجیتال قرار دارند.نتیجه گیری: استفاده از اینترنت اشیاء در کتابخانه ها رو به افزایش است و بسیاری از کتابخانه ها از این فناوری استفاده می کنند و یا تمایل به استفاده دارند زیرا مزیت های زیادی برای کتابخانه ها دارد. همچنین استفاده از این فناوری انتقال از نسلی به نسل دیگر کتابخانه ها، به ویژه انتقال از کتابخانه سنتی به کتابخانه دیجیتال و کتابخانه هوشمند با سرویس هوشمندتر را تسریع و تسهیل می کند. بهره برداری از اینترنت اشیاء در کتابخانه های دیجیتال می تواند منجر به ارائه خدماتی نوین و بدون جایگزین به کاربران این کتابخانه ها شود. در این بین امنیت یکی از چالش های کلیدی فناوری اطلاعات بوده و مسائل مربوط به امنیت اطلاعات در بستر اینترنت اشیاء در کتابخانه های دیجیتال بسیار حائز اهمیت است و کتابداران با توجه به رعایت آن باید بتوانند با دقت زیاد درباره کاربست آن تصمیم گیری نمایند.

هدف: یکی از راههای بازیابی اطلاعات استفاده از موتورهای جستجو است. هدف پژوهش حاضر بررسی مقایسه ای جامعیت و دقت موتورهای جستجوی عمومی براساس شاخص ربط سیستمی و بر اساس منطق جستجو می باشد. روش: این مطالعه به روش تطبیقی با استفاده از سه کلید واژه علم سنجی- تولیدات علمی و تحلیل استنادی که بر اساس جستجو در پایگاه اطلاعاتی ایرانداک پرتکرار ترین کلیدواژه ها در سالهای 1389-1393 در حوزه علم اطلاعات بوده اند انتخاب و در پنج موتور جستجوی Google- Yahoo- Bing- Ask- AOI و با استفاده از منطق های جستجوی بولی، برداری و منطق فازی (روش کوتاه سازی) و به دو زبان جستجو شدند. 10 نتیجه اول هر موتور، بازیابی و میزان جامعیت و دقت آن محاسبه شد . یافته ها و نتیجه گیری: در هر سه منطق جستجو، Google بیشترین سطح دقت و جامعیت (دقت: 20/0±833/0 و جامعیت: 03/0±125/0) و Bing کمترین سطح دقت و جامعیت در موتور های کاوش (دقت: 12/0±277/0 و جامعیت: 02/0±041/0) به خود اختصاص دادند. موتور ASK در هر سه منطق رتبه دوم را در دقت و بازیافت به خود اختصاص داده و AOL در منطق برداری و Bing در روش کوتاه سازی ضعیفترین دقت را داشته اند. موتور Google با منطق بولی بهترین و با روش کوتاه سازی کمترین و موتورASK در سه منطق جستجو به یک میزان و موتور کاوش Yahoo، با منطق بولی کمترین و با منطق برداری بیشترین و موتور Bing با روش کوتاه سازی کمترین و در نهایت موتور AOL با منطق برداری کمترین مدرک مرتبط را بازیابی کردند.

هدف: بحران بی سابقه همه گیری کووید-19 نظام ارتباطات علمی و نشر یافته های پژوهشی را دستخوش تحولات گسترده ای نموده است. پژوهش حاضر با هدف بررسی الگوهای نشر پژوهش های مربوط به همه گیری کووید-19 صورت گرفته است.روش /رویکرد پژوهش: پژوهش حاضر از نظر هدف اکتشافی و با توجه به روش از نوع علم سنجی و از نظر گزارش توصیفی- تحلیلی است. جامعه آماری پژوهش حاضر را مقالات علمی با موضوع کووید-19 تشکیل می دهند که از ابتدای سال 2020 تا آوریل سال 2021 در پایگاه وب آو ساینس نمایه شده اند. برای گردآوری داده ها از پایگاه های وب آو ساینس و آن پی وال استفاده شد. داده ها با استفاده از نرم افزارهای مایکروسافت اکسل و اس.پی. اس.اس. نسخه 23 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.یافته ها: نتایج پژوهش نشان داد که 92 درصد از مقالات مورد بررسی در زمینه همه گیری کووید-19 در قالب یکی از مدل های دسترسی آزاد منتشر شده اند. نتایج مربوط به برازش مدل نشر بروندادهای پژوهشی در زمینه کووید-19 نشان داد که انتشارات آن از الگوی S مطابقت داشته است. بر این اساس، شاهد سرعت کند انتشارات در ماه های ابتدایی سال 2020 و در آغاز همه گیری هستیم و پس از آن سرعت انتشار بروندادهای پژوهشی سرعت گرفته و با ثباتی نسبی ادامه یافته است.نتیجه گیری: سهم مقالات در زمینه کووید-19 که به صورت غیرآزاد منتشر شده اند، تنها هشت درصد از کل مقالات مورد بررسی بوده است. به نظر می رسد که اجماع بین المللی و توافق ناشران علمی در خصوص انتشار دسترسی آزاد یافته های پژوهشی مربوط به همه گیری کووید-19 با موفقیت همراه بوده و یک رخداد چشمگیر در بحران همه گیری محسوب می شود.

هدف: هدف از انجام این پژوهش شناسایی نمودها و دلایل وندالیسم در کتابخانه های دانشگاه های دولتی شهر تهران از دیدگاه کتابداران این کتابخانه ها است. روش: پژوهش کاربردی و به روش پیمایشی انجام شد. جامعه آماری تمامی کتابداران شاغل در کتابخانه های 10 دانشگاه دولتی شهر تهران بودند که دیدگاه 304 نفر آنها به شیوه تصادفی ساده و با استفاده از پرسشنامه ای محقق ساخته گردآوری و بررسی شد. یافته ها: وندالیسم در "منابع" بیش از وندالیسم در "تجهیزات و ساختمان" است. در منابع، سرقت، پنهان و پاره کردن کتاب ها و مجلات بیشتر رخ می دهد. در تجهیزات و ساختمان، بیشترین تخریب به واسطه نوشتن مطالب، جابجایی پوستر، نوشتن متن روی دیوار و آسیب رسانی به تجهیزات است. نتایج: دلایل وقوع رفتارهای وندالیستی از دیدگاه کتابداران را می توان به 2 دسته تقسیم کرد؛ 1- عوامل فردی شامل: عدم توانایی در خرید منابع و استفاده مکرر از منابع کتابخانه ها و مسائل روانشناختی. 2- عوامل محیطی مانند: نارضایتی کاربران از خدمات کتابخانه و نبودن نسخه های متعدد از منابع. اصالت اثر: با توجه به مطالعات انجام شده، این پژوهش برای نخستین بار در کشور به بررسی وندالیسم در کتابخانه های دانشگاه های دولتی شهر تهران پرداخته است.

هدف: تغییر و دگرگونی در کتابخانه های دانشگاهی با همه مبانی آن در حال وقوع است و با پیشرفت های فن آوری، دانش فنی و صنعتی این تغییر شتاب چند برابری و غیر قابل کنترلی خواهد داشت. یکی از موارد همسویی با تغییرات، در نظر گرفتن آینده است. هدف این پژوهش شناسایی روندهای موثر بر آینده کتابخانه های دانشگاهی و نیز شناسایی پیشران های موثر بر آینده کتابخانه های دانشگاهی است. روش: رویکرد این پژوهش آینده پژوهی است. از مرور نظام مند، پنل های خبرگی و فرایند دلفی برای گردآوری داده ها استفاده شده است. برای تجزیه و تحلیل داده ها از دو ابزار شامل: پنل های خبرگی و نرم افزار میک مک استفاده شده است. نرم افزار میک مک ابزاری برای تحلیل ساختاری مولفه ها و متغیرهای سازنده آینده سیستم است. از فرمول اعتبار داده ها برای سنجش اعتبار و میزان روایی داده ها استفاده شده است. برای تعیین اتفاق نظر میان اعضای پانل از ضریب هماهنگی کندال استفاده شده است. نمونه مورد بررسی شامل 20 نفر از رؤسای کتابخانه های مرکزی دانشگاه های جامع کشور، استادان و خبرگان رشته علم اطلاعات و دانش شناسی و استادان و خبرگان آینده پژوه است یافته ها: با روش مطالعه کتابخانه ای، روندهای اصلی شناسایی شدند. پنج مولفه کلیدی و پیشران شامل: "شهر هوشمند"، "همزیستی و همکاری"، "بومیان دیجیتال"، "حریم خصوصی" و "فناوری اطلاعات" در مجموع با بیشترین تاثیرپذیری و بیشترین تاثیرگذاری از نظر خبرگان بعد از دو دور دلفی مشخص شدند.

هدف: هدف این پژوهش شناسایی مؤلفه های تاثیرگذار بر شبکه دانش پژوهشگاه صنعت نفت است. روش: این پژوهش کاربردی از نوع کیفی است. جامعه آماری این پژوهش شامل 9 نفر از مدیران و خبرگان پژوهشگاه صنعت نفت می باشد. برای نمونه گیری در این پژوهش از روش نمونه گیری هدفمند استفاده شده است. برای گردآوری اطلاعات ابعاد و مولفه های مرتبط با شبکه دانش از مصاحبه نیمه ساختاریافته و روش تحلیل مضمون استفاده شده است. یافته ها: بابررسی منابع چاپی و غیرچاپی، ۶ بعد تاثیرگذار در شبکه دانش ( بعد راهبردی، ساختاری، عوامل محیطی، فرهنگ اشتراک دانش، محتوای شبکه دانش و زیرساخت) شناسایی و سپس براساس تحلیل کیفی، مولفه های تاثیرگذار بر هریک از ابعاد مشخص شدند. نتیجه گیری: نتایج نشان داد که ماهیت چندبعدی شبکه دانش پژوهشگاه صنعت نفت باتوجه به الگوهای ذهنی مصاحبه شونده ها باهم در ارتباط بوده و در اقدامی مشترک به مدیریت موفق دانش در این پژوهشگاه منجر شده است.

هدف : هدف اصلی این پژوهش، بررسی رابطه بین هوش فرهنگی و تعهد سازمانی کتابداران در کتابخانه های دانشکده ای دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی- درمانی تهران است. روش پژوهش : پژوهش حاضر یک مطالعه پیمایشی- توصیفی [1] و از نوع همبستگی [2] است که در آن رابطه بین هوش فرهنگی و تعهد سازمانی کتابداران دانشکده های زیرمجموعه دانشگاه علوم پزشکی تهران مورد بررسی قرار گرفت. جامعه آماری شامل 25 نفر از کتابداران شاغل در کتابخانه های دانشکده ای دانشگاه علوم پزشکی تهران است. برای جمع آوری اطلاعات نیز از دو پرسشنامه هوش فرهنگی ارلی و آنگ [3] (2003)، و تعهد سازمانی می یر و آلن [4] (1991)، استفاده شده است. برای تجزیه و تحلیل رابطه متغیرها از ضریب همبستگی پیرسون [5] و تحلیل رگرسیون استفاده گردید. در نهایت داده ها نیز به وسیله نرم افزارSPSS   ویرایش 22 و همچنین نرم افزار Excel تجزیه و تحلیل شدند. یافته ها : یافته ها نشان داد که از بین مؤلفه های هوش فرهنگی، مؤلفه استراتژی و پس از آن رفتار هوش فرهنگی رابطه معناداری با تعهد سازمانی دارند. ولی میان مؤلفه های دانش و انگیزش با تعهد سازمانی، رابطه ای وجود ندارد. همچنین یافته ها، از وجود ارتباط بین سن و سابقه کار کتابداران و هوش فرهنگی و تعهد سازمانی آن ها حکایت دارد؛ در حالی که بین تحصیلات و جنسیت کتابداران با تعهد سازمانی و هوش فرهنگی آن ها ارتباطی مشاهده نگردید. نتیجه گیری : با توجه به اینکه بین مولفه های هوش فرهنگی و تعهد سازمانی کتابداران ارتباطی انکارناپذیر وجود دارد، مشخص شد که تأثیرگذاری هوش فرهنگی بر تعهد سازمانی، وظیفه ای برخاسته از مؤلفه های استراتژی و رفتار هوش فرهنگی است. هوش فرهنگی به کتابداران، بالاخص مدیران کتابخانه ها کمک خواهد کرد تا با درک سریع و صحیح مؤلفه های فرهنگی مختلف، رفتاری متناسب از خود بروز دهند، بنابراین تقویت مؤلفه های هوش فرهنگی کتابداران، بسیار حائز اهمیت است و ارتباطی مستقیم و مؤثر بر تعهد سازمانی کتابداران این دانشکده ها دارد.     [1]. Survey– Descriptive [2]. Correlation Type Study [3] .Earley P. C and Ang S. [4]. Allen & Meyer’s Organizational Commitment Questionnaire [5]. Pearson Correlation Coefficient

مقدمه: اطلاع درمانی فرایندی است که علاوه بر مطلع ساختن بیماران و ایفای نقش مکمل در فرآیند درمان، با ارتقاء سطح سواد سلامت افراد جامعه به کاهش هزینه های درمانی کشور کمک می کند. پژوهش حاضر قصد دارد با مطالعه امکان سنجی ارائه خدمات اطلاع درمانی در مراکز پزشکی، آموزشی و درمانی وابسته به دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، به بررسی شرایط موجود در این مراکز بپردازد و دورنمایی از میزان موفقیت اجرای این طرح را نمایان سازد. روش کار: روش پژوهش پیمایشی از نوع توصیفی است. جامعه پژوهش را مسئولان و پزشکان شاغل در دوازده مرکز موردمطالعه تشکیل می دهند. تمام مسئولان مراکز به همراه نمونه ای متشکل از 239 پزشک بررسی شدند. برای گردآوری اطلاعات از دو پرسشنامه استفاده شده است. پرسشنامه شماره یک به منظور بررسی نظر پزشکان در مورد خدمات اطلاع درمانی و پرسشنامه شماره دو برای مسئولان مراکز طراحی شده است. برای تجزیه وتحلیل داده ها از نرم افزار excel استفاده شده است. یافته ها: تمامی پزشکان و مسئولان موردمطالعه با ارائه خدمات اطلاع درمانی موافق هستند. بیشتر پزشکان معتقدند که تمایل بیماران به کسب اطلاعات از پزشک معالج خود (90 درصد) و نیز تفاوت سطح سواد بیماران (95 درصد)، بر میزان بهره گیری آن ها از خدمات اطلاع درمانی تأثیرگذار خواهد بود. شرایط مراکز از چهار منظر منابع اطلاعاتی، نیروی انسانی، زیرساخت فناوری اطلاعات و ارتباطات و بودجه مورد بررسی قرار گرفت. نتیجه گیری: با وجود مشکلاتی در تأمین بودجه و نیروی انسانی موردنیاز در برخی از مراکز، ارائه خدمات اطلاع درمانی در مراکز موردمطالعه کاملاً عملی است.

هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی سبک های مدیریتی حاکم بر کتابخانه های دولتی شهر تهران و آشکار نمودن نقش سبک مدیریت مدیران در تأمین رضایت شغلی کتابداران انجام گرفته است. روش: روش پژوهش پیمایشی بوده و برای گردآوری اطلاعات از پرسشنامه استفاده شده است. جامعه پژوهش 175 نفر کتابدار شاغل در 12 کتابخانه مرکزی دانشگاهی در شهر تهران است. هشت شاخص سازمانی در طیف لیکرت مورد بررسی قرار گرفت و با توجه به آنها سبک مدیریت کتابخانه ها طبق سبک های چهارگانه لیکرت مشخص شد. یافته ها: یافته ها نشان داد که مدیریت کتابخانه های مرکزی دانشگاه های دولتی تهران از لحاظ شاخص های انگیزش، ارتباطات، تعامل- نفوذ، تصمیم گیری، هدف گذاری و اهداف اجرایی و آموزش در سبک 2 لیکرت یعنی سبک آمرانه– خیرخواهانه، و از لحاظ شاخص های رهبری و کنترل در سبک 3 لیکرت یعنی سبک مشورتی قرار دارد. سبک مدیریت کتابخانه های مرکزی دانشگاه های دولتی تهران به طور کلی و با توجه به شاخص های هشت گانه، سبک 2 و متمایل به سبک 3 لیکرت یعنی سبک آمرانه – خیرخواهانه و متمایل به سبک مشورتی است. واژه های کلیدی: دیریت کتابخانه، کتابخانه های دانشگاهی شهر تهران، رضایت شغلی کتابداران، مدیریت مشارکتی

مقدمه: هدف کشف الگوها و موضوعات خواندن و تیپ های مطالعه کننده سالمندان براساس قوانین داده کاوی است.روش: پژوهش حاضر از فنون داده کاوی و الگوریتم های قوانین طبقه بندی و خوشه بندی استفاده می کند. نمونه این پژوهش شامل 918324 داده امانت کتاب از سامانه مدیریت کتابخانه های عمومی ایران بود. این داده ها مورد پالایش قرار گرفتند و با استفاده از نرم افزارهای اکسل، اس پی اس اس و کلمنتاین تحلیل شدند.یافته ها: نتایج نشان داد مردان سالمند در حدود 5/2 برابر زنان سالمند کتاب امانت گرفتند. ازنظر سنی بیشتر امانت های سالمندان در دوره آغازین سالمندی ثبت شده بود. کتاب های ادبی حدود نصف و کتاب های تاریخی حدود یک پنجم از علایق خواندن سالمندان را تشکیل می دادند. کاربران سالمند بیشتر از عموم کاربران، تمایل به خواندن موضوعات ادبی، تاریخی و مذهبی داشتند. نتایج داده کاوی نشان داد متغیرهای جنسیت، تحصیلات، سن و شغل به ترتیب پیش بینی کننده های موضوع کتاب های مطالعه شده توسط سالمندان بودند. جنسیت نخستین پیش بینی کننده بود، برای زنان سطح تحصیلات و برای مردان گروه سنی، دومین متغیر پیش بینی کننده بودند. به صورت کلی، زنان گرایش به ادبیات ایرانی و مردان گرایش به مطالعه کتاب های غیرادبیات داشتند. خوشه بندی تیپ های سالمندان نیز 5 خوشه را برای ویژگی های سالمندان و رده کتاب ها نشان داد.نتیجه گیری: این پژوهش نشان داد علایق خواندن سالمندان متفاوت از عموم مردم است و موضوعات مورد علاقه سالمندان متنوع بوده و متأثر از ویژگی های جمعیت شناختی آن ها است.

هدف: شاخص ضریب لبه میزان تازگی و نوآوری مقالات منتشرشده در مجلات را ارزیابی می کند. به بیان دیگر، میزان موضوعات نوظهور و نزدیک به لبه مرزهای علمی را مشخص می کند و از نتایج آن می توان به عنوان ابزار مکملی در برنامه ریزی ها و سیاست گذاری ها جهت ارزیابی مجلات علمی استفاده کرد. هدف این مقاله بررسی مقالات مجلات حوزه فناوری هسته ای در پایگاه اطلاعاتی اینیس و ارزیابی جدیدی از این مجلات بر مبنای محاسبه میزان تازگی و نوآوری مقالات با استفاده از شاخص ضریب لبه از سال 2001 تا 2020 بود.روش: این پژوهش از نوع کاربردی بود. روش ها و شاخص های علم سنجی (شاخص ضریب لبه) و تکنیک های داده کاوی در اجرای این پژوهش به کار رفته بود. جامعه آماری پژوهش حاضر شامل تمام مقالات علمی منتشرشده در مجلات علوم و فناوری هسته ای بود که از سال 2001 تا 2020 در پایگاه اطلاعاتی اینیس نمایه شده اند. منابع گردآوری داده ها شامل پایگاه گزارش استنادی نشریات (جِی سی آر)، پایگاه اطلاعاتی آژانس بین المللی انرژی اتمی (اینیس)، و اصطلاحنامه تخصصی آن است. جهت دسترسی به اهداف پژوهش به فهرستی از مجلات برگزیده در حوزه موضوعی فناوری هسته ای نیاز بود که با استفاده از پایگاه گزارش استنادی نشریات، ویرایش سال 2020، تهیه شد. با بهره گیری از مرور مجلات، ازطریق حوزه موضوعی در این پایگاه، فهرستی از 29 مجله برگزیده در حوزه موضوعی علوم و فناوری هسته ای، براساس شاخص ضریب تأثیر، همراه با دیگر شاخص های استنادی استخراج شد. داده ها با نرم افزار اکسل 2021، و نرم ا فزار آماری علوم اجتماعی (اس پی اس اس) نسخه 23، تحلیل و برای پاسخ به پرسش ها از آزمون های شاپیرو- ویلک، همبستگی پیرسون و همبستگی اسپیرمن استفاده شد.یافته ها: در حوزه فناوری هسته ای در مجموع 879/79 مقاله علمی از 2001 تا 2020، در پایگاه اطلاعاتی اینیس، نمایه شده است. بررسی مقالات حوزه فناوری هسته ای براساس محاسبه قدمت تاریخی آن ها حاکی است که سال 2018 بیشترین تعداد مقاله حاوی موضوعات نوظهور را در دوره موردبررسی داشته است. بررسی جایگاه مجلات بر اساس محاسبه ضریب لبه نشانگر آن است که مجله «علوم و فناوری تأسیسات هسته ای» جایگاه نخست را کسب کرده است. همچنین، بین ضریب لبه و شاخص های استنادی ضریب تأثیر مجله، ضریب ویژه مجله، شاخص آنی مجله، و شاخص اثرگذاری مقاله در مجلات علمی موردبررسی، رابطه همبستگی معنی داری وجود نداشته است.نتیجه گیری: به منظور پیشرفت علم و دانش لازم است مجلات علمی مقالات پیشرو در لبه مرزهای علم و دانش را منتشر کنند. ارزیابی های جدید مجلات علمی، بر اساس شاخص های محتوامحور، ازجمله ضریب لبه، به عنوان شاخص های مکمل در ارزیابی مجلات علمی می تواند به طراحی نظام های ارزیابی و اعتبارسنجی کمک کند که علاوه بر توجه به میزان تأثیرگذاری مجلات، به اینکه چه نوع علمی – علم جدید و نوآورانه یا علم مرسوم- ارائه می شود نیز توجه شود.

هدف:پژوهش حاضر بررسی رفتار اشتراک گذاری اطلاعات دانشجویان دانشگاه های استان خراسان جنوبی در شبکه های اجتماعی مجازی اینستاگرام، تلگرام و واتساپ بود. روش شناسی: این پژوهش از نوع کاربردی بوده و به روش پیمایشی انجام شد. جامعه پژوهش شامل کلیه دانشجویان دانشگاه های زیر پوشش وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در استان خراسان جنوبی است که در سال تحصیلی 1397-1398 مشغول به تحصیل بودند و حداقل شش ماه تجربه استفاده از یکی از شبکه های اجتماعی مجازی تلگرام، اینستاگرام یا واتساپ را داشتند. حجم نمونه براساس فرمول کوکران برای حجم جامعه نامعلوم برابر 384 نفر لحاظ گردید. پاسخگویان به روش طبقه ای تصادفی غیرنسبتی انتخاب شدند. در مجموع 335 (24/87 درصد) پرسشنامه تکمیل شد. یافته ها:نشان داد که دانشجویان بیشتر از حد متوسط به اشتراک گذاری اطلاعات در شبکه های اجتماعی مجازی مورد بررسی اقدام کردند. بین رفتار اشتراک گذاری اطلاعات دانشجویان زن و مرد و دانشجویان حوزه های تحصیلی مختلف در این شبکه ها تفاوت معناداری یافته نشد، اما بین رفتار اشتراک گذاری اطلاعات دانشجویان مقاطع تحصیلی مختلف تفاوت معناداری مشاهده شد. افزون بر این، نتایج نشان داد که بین برخی از انواع اطلاعات به اشتراک گذاشته شده توسط پاسخگویان زن و مرد، حوزه های تحصیلی مختلف و مقاطع تحصیلی مختلف در این شبکه ها تفاوت معناداری وجود دارد. نتیجه گیری:دانشجویان زمان زیادی صرف اشتراک گذاری اطلاعات در شبکه های اجتماعی مجازی می نمایند. از این رو عدم توجه به رفتارهای اشتراک گذاری اطلاعات توسط دانشجویان در شبکه های اجتماعی مجازی موجب نقصان در توانایی ایشان در استفاده از ابزارهای ارتباطی علمی خواهد شد که این مسئله می تواند عقب ماندگی علمی جامعه ایران را در زمان حاضر به دنبال داشته باشد.