مریم زاهد نیک سرشت

توانایی فضایی در مسیریابی، رویکردی مبتنی بر رسیدن به مقصد در محیط است که از جنبه های شناختی و رفتاری برخوردار است. این فرآیند برای گردشگران مشخصاً تحت تأثیر عوامل و مؤلفه هایی قرارمی گیرد که نقش مهمی در افزایش آگاهی و درک نسبت به محیط های ناشناخته دارند و به طور مؤثر در بهبود تجربه های مسیریابی نقش آفرین هستند . هدف پژوهش حاضر، تبیین و ارزیابی مؤلفه ها ی مؤثر بر توانایی فضایی مسیریابی گردشگران در بافت اطراف حرم مطهر امام رضا (ع) در شهر مشهد است. تحقیق حاضر از نوع توصیفی-تحلیلی بوده  و در هدف کاربردی است. در ادامه، توانایی فضایی مسیریابی از منظر سه مؤلفه کلیدی حس مسیر، حافظه فضایی و شناخت فضایی مورد تحلیل قرار گرفت. شیوه گردآوری اطلاعات به صورت اسنادی و استفاده از منابع در وهله اول و در ادامه جمع آوری داده ها به شیوه پیمایشی با ابزار پرسش نامه در جامعه آماری گردشگران و زائران بافت اطراف حرم امام رضا (ع) می باشد. برای تحلیل داده های گردآوری شده جهت سنجش کیفیت تحقق مؤلفه های تبیین کننده توانایی فضایی مسیریابی در بین گردشگران، از مدل شباهت به گزینه ایده آل فازی استفاده شده است. یافته ها حاکی از آن است که که از دیدگاه گردشگران، توانایی فضایی مسیریابی در بافت اطراف حرم مطهر از منظر تحقق معیارهای تبیین کننده شناخت فضایی، بهتر از دو مؤلفه دیگر بوده است. در واقع کیفیت رمزگذاری بهتر از اطلاعات محیطی، توجه به ساختار ذهنی از محیط و تفاوت های جنسیتی در این فرآیند اهمیت فراوانی برای گردشگران داشته است. نتایج پژوهش بر تقویت خوانایی و پاسخ دهی محیط در راستای بهبود کیفیت معیارهای تبیین کننده حس مسیر و حافظه فضایی در مسیریابی بهتر گردشگران در بافت اطراف حرم مطهر تأکید دارد.