شادی جمشیدپور

پویا نمایی بلند داستانی «روح» (۲۰۲۰) ساخته پیت داکتر، با رویکردی نوآورانه، به کاوش در مفاهیم انتزاعی و متافیزیکی همچون ماهیت روح و دنیای پیش از تولد می پردازد. نظر به رده بندی سنی اتخاذشده برای این پویانمایی، کودکان، بخش مهمی از مخاطبان آن هستند. یافته های روان شناسان رشدشناختی، حاکی از آن است که تفکر انتزاعی در کودکان، حدوداً تا قبل از سن 12سالگی، به طور کامل توسعه نیافته است، بنابراین به تصویر کشیدن این مفاهیم انتزاعی پیچیده- به ویژه مفهوم دنیای پیش از تولد- به طوری که برای کودکان، قابل درک باشد، در آثار پویانمایی، کمتر موردبررسی قرار گرفته است. این امر یکی از بزرگ ترین چالش های سازندگان این اثر بوده است. هدف این پژوهش، عبارت است از: واکاوی بازنمایی تصویری دنیای پیش از تولد در پویانمایی «روح» با تأکید بر ادراک ذهنی کودکان و ارائه راهکارهای بازنمایی تصویری مفاهیم انتزاعی مشابه برای کودکان. این پژوهش، از نوع توصیفی- تحلیلی است و گردآوری اطلاعات در آن، به روش کتابخانه ای، همراه با مشاهده اثر صورت گرفته است. تحلیل پویانمایی «روح» به کمک روش کیفی و انتخاب پویانمایی، با روش گزینشی هدفمند انجام شده است. نتایج نشان می دهند که سازندگان پویانمایی «روح» با استفاده از رنگ های متنوع و تصاویر جذاب، خط داستانی قوی و گیرا، ساده سازی مفاهیم پیچیده، داستان و شخصیت های ملموس و قابل هم ذات پنداری، به تصویرکشیدن مفاهیم انتزاعی به گونه غیرانتزاعی، جهان شمولی و ایجاد فضایی برای پرسش و گفت وگو، مفهوم پیچیدیه دنیای پیش از تولد را به شکلی قابل درک برای کودکان به تصویر کشیده اند.

بیان مسئله: هنر تصویرسازی معاصر، از ویژگی های منحصربه فردی همچون بازتاب خیال پردازی های ذهنی و ترکیب واقعیت با عناصر سورئال برخوردار است؛ چراکه خیال به عنوان یکی از قدرت های ذهنی انسان، می تواند به شکلی منحصربه فرد در بیان مفاهیم پیچیده، خلق دنیای جدید و ارائه روایت های بصری نقش آفرینی کند. بررسی تجلی خیال در این نوع هنر، به ویژه در آثار برجسته ای مانند فرشید مثقالی و هاینز ادلمن، زمینه ای را برای تحلیل مفهوم خیال در تصویرسازی معاصر فراهم می آورد. این مسئله ضرورت بررسی چگونگی به کارگیری عناصر خیالی و نمادین در آثار این دو هنرمند را مطرح می کند. هدف پژوهش: هدف این پژوهش، شناسایی و بررسی چگونگی تجلی خیال در هنر تصویرسازی معاصر از طریق مطالعه موردی آثار فرشید مثقالی و هاینز ادلمن است. پژوهش تلاش می کند تا تفاوت ها و شباهت های به کارگیری عناصر خیالی و نمادپردازی در آثار این دو هنرمند را شناسایی و تحلیل کند. سؤال پژوهش: چگونه خیال در آثار تصویرسازی فرشید مثقالی و هاینز ادلمن تجلی یافته و چه نقشی در روایت و معنا پردازی آثار آن ها دارد؟ روش پژوهش: این پژوهش از روش تحلیل محتوا و مطالعه موردی بهره می برد. در ابتدا، آثار منتخب فرشید مثقالی و هاینز ادلمن موردبررسی قرارگرفته و سپس عناصر تصویری، نمادین و خیالی به کاررفته در این آثار تجزیه وتحلیل می شود. همچنین، از منابع دست اول و مقالات تخصصی مرتبط برای پشتیبانی تئوریک استفاده شده است. نتیجه گیری: نتایج این پژوهش نشان می دهد که هر دو هنرمند از عناصر خیال و نمادپردازی به گونه ای خلاقانه استفاده کرده اند تا به آثار خود عمق معنایی بیشتری بخشند. فرشید مثقالی از خیال به عنوان ابزاری برای روایتگری اجتماعی و فرهنگی بهره می برد، درحالی که هاینز ادلمن از نمادهای خیالی برای خلق دنیایی سورئال و فانتزی استفاده کرده است. این تفاوت ها و شباهت ها، مرزهای نوینی در هنر تصویرسازی معاصر ایجاد کرده اند که جایگاه خیال و تجلی آن را در این حوزه تقویت می کند.