سید حسین موسوی حرمی

مهارت خواندن یکی از مهم ترین چالش ها برای فارسی آموزان غیرفارسی زبان است و استفاده از راهبردهای آموزشی می تواند به بهبود این مهارت کمک کند. پژوهش حاضر تأثیر راهبرد "علت و معلول" را در تقویت مهارت خواندن فارسی آموزان مبتدی غیر فارسی زبان جامعه المصطفی بررسی می کند. این راهبرد به درک روابط منطقی میان جملات و مفاهیم کمک کرده و تفکر تحلیلی زبان آموزان را تقویت می کند.مطالعه حاضر با استفاده از یک طرح آزمایشی-مداخله ای و روش کارآزمایی بالینی تصادفی کنترل شده (RCT) انجام شد. ۵۰ زبان آموز مبتدی به صورت تصادفی به دو گروه کنترل و آزمایش تقسیم شدند. گروه آزمایش طی ۸ هفته تحت آموزش راهبرد "علت و معلول" قرار گرفت و پیش آزمون و پس آزمون مهارت خواندن با استفاده از آزمون استاندارد مرکز بین المللی آموزش زبان فارسی (ICLPE) انجام شد.نتایج تحلیل کواریانس (ANCOVA) نشان داد که استفاده از راهبرد "علت و معلول" تأثیر معناداری بر بهبود نمره کل مهارت خواندن و بخش های مختلف آن، به ویژه درک مطلب متون عمومی، متون کاربردی، متون تخصصی و تطبیق اطلاعات دارد. بااین حال، تفاوت معناداری در تحلیل و استنباط مفاهیم و تکمیل متن مشاهده نشد. یافته ها حاکی از آن است که این راهبرد می تواند به عنوان یک تکنیک مؤثر در آموزش مهارت خواندن فارسی به غیرفارسی زبانان به کار رود.

نوشتن به عنوان مهارتی مهم در زبان آموزی همواره مورد توجه مؤلفان و مدرسان کتابهای آموزش زبان فارسی بوده است؛ ازاین رو بخشی از کتاب های پارسا به این مهارت اختصاص یافته است. در این پژوهش نگارندگان برآنند تا با استفاده از 9 شاخص ارزیابی کانینگزورث (1995) در «مهارت نوشتن» کتاب «نوشتن پارسا» را بررسی کنند. شیوه تحلیل در این پژوهش توصیفی بوده و تلاش می کند تا با سؤالات توصیفی از 30 مدرسِ زبان فارسی که کتاب نوشتن را تدریس می کنند، جایگاه این مهارت را در این منبع آموزشی به لحاظ استانداردهای تهیه و تدوین مشخص نماید. بدین منظور پرسش نامه ای 9 سؤالی بر اساس 9 شاخص کانینگزورث و با استفاده از طیف لیکرت ۵تایی طراحی و در اختیار مدرسان قرار گرفت. تحلیل داده های به دست آمده نشان داد که نتایج آزمون تی تک نمونه ای در 7 شاخص از 9 شاخص ارزیابی کانینگزورث در محتوای نوشتاری «پارسا» معنی دار است. اما در 2 شاخصِ دیگر معنی دار نیست.