مینا عالمی

هدف: زنان ورزشکار مسلمان در گذشته با مشکلات زیادی مواجه بودند. علاوه بر موانع اجتماعی در جامعه خود، در مسیر ورزشی نیز قوانین مصوب خاصی توسط نهاد های ورزشی جهانی وجود داشت که موجب ایجاد مشکلات بیشتری برای آن ها می شد. از این رو، در پژوهش حاضر به واکاوی چالش های زنان مسلمان و ورزشکار استان آذربایجان شرقی در رویدادهای ورزشی بین المللی پرداخته شده است.روش شناسی: روش پژوهش حاضر، کیفی است. مشارکت کنندگان پژوهش حاضر شامل زنان ورزشکار استان آذربایجان شرقی است که در سطح حرفه ای فعالیت می کردند و سابقه حضور در رقابت های بین المللی را داشتند. شیوه نمونه گیری در این پژوهش از نوع هدفمند بود که با استفاده از سوالات نیمه ساختاریافته از 20 نفر مصاحبه عمیق انجام شد. روش تجزیه و تحلیل داده ها تحلیل تماتیک بود.یافته ها: با تجزیه و تحلیل داده های پژوهش، 17 مضمون سازمان دهنده و 3 تم اصلی به شرح؛ موانع داخلی (عوامل فردی و فرهنگی- اجتماعی)، موانع خارجی (سازوکارهای قانونی و مقررات مجامع بین الملل) و الگوی نقش زنان مسلمان ورزشکار، استخراج شدند.نتیجه گیری: نتایج نشان می دهد که قوانین بین المللی ورزشی بر ورزش زنان مسلمان استان آذربایجان شرقی در تأثیرگذار بوده است. با این حال، وجود تبعیض جنسیتی و باورهای سنتی در خصوص نقش زنان به عنوان چالشی در برابر حضور زنان در رویدادهای ورزشی است که رفع آن ها نیازمند تلاش همه نهادها و مؤثران، از جمله دولت ها، سازمان های ورزشی و سایر نهادهای مربوطه است.

در دنیای امروز، رسانه ها مهم ترین ابزار انتقال پیام هستند که به طرق گوناگون در دسترس عموم مردم قرار دارند و سهم چشمگیری در میزان آگاهی مردم نسبت به موضوعات مختلف دارند؛ بنابراین، در پژوهش حاضر به مطالعه تأثیر رسانه ها بر کلیشه های جنسیتی در ورزش زنان پرداخته شده است. روش به کار گرفته برای تجزیه و تحلیل داده ها، تحلیل مضمون یا تماتیک است. جامعه پژوهش شامل زنان ایرانی ورزشکار در سطح حرفه ای و همچنین شامل پژوهشگرانی است که در حوزه مطالعاتی ورزش زنان فعالیت می کنند. در تحلیل یافته های حاصل از مصاحبه ها، دو تم اصلی؛ کژکارکردها و کارکردهای رسانه ها در حوزه تأثیرگذاری رسانه ها بر کلیشه های جنسیتی استخراج شد که بیانگر تأثیر دوگانه و متضاد آنهاست؛ بدین معنی که؛ از یک سو، پیامد بازتاب موفقیت ها و فعالیت های زنان ورزشکار حرفه ای در رسانه ها سبب تضعیف اندیشه های حاکم مردسالارانه در ورزش می شوند، ولی، ازسوی دیگر، رسانه ها به واسطه سوگیری در تأکید و بزرگنمایی بعد زنانگی ورزشکاران زن با القای نگاه جنسیتی و باور غیرجدی بودن ورزش زنان در اذهان عموم به تقویت کلیشه های جنسیتی در جامعه می پردازند.