حسین حافظی

پژوهش حاضر با هدف طراحی الگوی مفهومی تجاری سازی دانش در نظام آموزش عالی از دور با مورد مطالعه قرار دادن دانشگاه پیام نور انجام شد. روش پژوهش، کیفی و مبتنی بر نظریه داده بنیاد با رویکرد سیستماتیک است. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه اعضای هیأت علمی و دانشجویان دکتری تخصصی دانشگاه پیام نور بود. در این پژوهش از روش نمونه گیری هدفمند نظری استفاده شد به گونه ای که با استفاده از 29 نفر (19 نفر از اعضای هیأت علمی و 10 نفر از دانشجویان دکتری تخصصی) داده های مورد نیاز که به اشباع نظری رسیده بودند گرداوری شد. ابزار پژوهش نیز شامل مصاحبه نیمه ساختار یافته بود. به منظور تجزیه و تحلیل داده های گردآوری شده از فرایند سه مرحله ای کدگذاری مبتنی بر رویکرد سیستماتیک نظریه داده بنیاد استفاده گردید. اجرای فرایند کدگذاری باز منجر به شناسایی 133 مفهوم و خلاصه سازی آنها در قالب 8 مقوله اصلی با 33 مقوله فرعی شد. سپس مدل پارادیمی مبتنی بر فرایند کدگذاری محوری در قالب شرایط علّی (قابلیت های محیطی)، شرایط زمینه ای (قابلیت های سازمانی)، شرایط مداخله گر (ویژگی های فردی دانش آفرینان، ویژگی های دانش تولید شده و مشتریان دانش)، پدیده محوری (تجاری سازی دانش)، راهبردها (طراحی و پیاده سازی مکانیسم های تسهیلگر) و پیامدها (جامعه دانش بنیان) ترسیم شد و نهایتاً مدل مفهومی نهایی پژوهش با استفاده از فرایند کدگذاری انتخابی در قالب گزارهایی که حکایت از ارتباط بین مقوله های اصلی دارد، به تصویر کشیده شد.

پژوهش حاضر با هدف برازش مدل ریاضی-ساختاری تجاری سازی دانش در دانشگاه پیام نور انجام شد. روش پژوهش، کمی و مبتنی بر همبستگی با رویکرد مدل سازی معادلات ساختاری است. جامعه ی آماری پژوهش شامل کلیه ی اعضای هیئت علمی و دانشجویان دکتری تخصصی دانشگاه پیام نور بود. در این پژوهش با استفاده از روش نمونه گیری طبقه ای متناسب طی دو مرحله: مرحله ی مقدماتی (100 نفر شامل 79 هیئت علمی و 21 دانشجوی دکتری) و مرحله ی اصلی (245 نفر شامل 194 هیئت علمی و 51 دانشجوی دکتری) داده های مورد نیاز گردآوری شد. ابزار پژوهش شامل پرسشنامه ی 114 آیتمی پژوهشگر ساخته بود که هفت سازه ی موجود در مدل پژوهش را اندازه گیری می کند. خصوصیات روان سنجی ابزار پژوهش با استفاده از رویکرد تحلیل عاملی تأییدی بر روی داده های مرحله ی مقدماتی مورد بررسی و حمایت قرار گرفت. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها در مرحله ی اصلی نیز، ابتدا با استفاده از رویکرد غربالگری داده ها (شامل؛ نمودار جعبه ای، آماره ی مهالانوبیس، آماره های چولگی و کشیدگی تک و چندمتغیره، نمودار پراکنش)، وضعیت داده های پرت یا دورافتاده و مفروضه های رویکرد آماری مدل سازی معادلات ساختاری مورد بررسی قرار گرفت. سپس، با استفاده از رویکرد آماری مذکور، نحوه ی برازش مدل و روابط ریاضی-ساختاری بین سازه های موجود در آن، آزمون گردید. نتایج نشان داد که مدل برازش یافته ی اولیه نیاز به اصلاحاتی در قالب حذف 8 مسیر مستقیم معنادار نشده بین سازه های آن و همچنین اضافه نمودن مسیرهای همبستگی خطاهای واریانس بین نشان گرهای سازه های درون زای مدل دارد. بدین ترتیب، مدل اصلاح شده نهایی مورد برازش کامل قرار گرفت.