رضا ادبی فیروزجایی

هدف پژوهش حاضر بررسی عملکرد جنبش اسلامی نیجریه مبتنی بر ساختار و تشکیلات آن و تاثیر آن بر گسترش تشیع در کشور نیجریه بود. نتایج پژوهش که با روش توصیفی- تحلیلی انجام شد، نشان می دهد افزون بر مدیریت کارآمد شیخ زکزاکی، بخش بزرگی از موفقیت جنبش اسلامی مرهون ساختار و تشکیلات منظم و هدفمند آن است. تعبیه نمودن نهادهایی مانند بنیاد شهداء، مدارس فودیه، حراس، مجمع خواهران، مجمع دانش پژوهان، انجمن پزشکان، انجمن شاغلان، واحد تولید فیلم و واحد انتشارات، در ساختار و تشکیلات جنبش اسلامی نیجریه سبب شده است این جنبش در همه ی حوزه های سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی خدمات قابل توجهی به شیعیان نیجریه ارائه نماید. ارائه ی این خدمات در نشر و گسترش مذهب تشیع بسیار موثر واقع شده اند

تمدن، محصول دانش و تعالی فرهنگی است و جامعه ای که نظم اجتماعی را پذیرا شود و در یک زندگی جمعی، با بهره گیری از علم، به رشد، تعالی و کسب فضایل انسانی بیندیشد، جامعه ای متمدن خواهد بود.تصویری که امام خمینی(ره) از چنین تمدنی در اسلام عرضه کرده آن است که آن، با تولد اولین حکومت اسلامی در مدینه پیامبرصلی الله علیه و آله شکل گرفت و با نهضتی علمی و بی مانند، به محوریت قرآن و سیره پیامبرصلی الله علیه و آله به اوج شکوفایی رسید. در واقع، دین اسلام، خالق تمدنی عظیم و همه جانبه شد و ملت های گوناگون را به یکدیگر پیوند داد و این سرمایه را در کمک به علم و تمدن اسلامی هزینه کرد . از طرفی ریاضیات، یک سیستم نشانه شناسی مانند زبان است که در آن، نوعی شباهت بین معنی و خود نشانه وجود دارد، ولی برخلاف زبان که رابط بین انسان هاست، ریاضی،زبان گفتگوی انسان و طبیعت است.همیشه تفسیر ما از طبیعت، بر ریاضی تاثیر داشته است، پس برای شناخت ریاضی باید جهان پدیداری را نیز شناخت و به دلیل آنکه طبیعت و جهان پدیداری، در نزد اقوام متفاوتند، در نتیجه،ریاضی آنها نیز متفاوت است. بنابراین اگر بخواهیم ریاضی یک تمدن را عوض کنیم، جهان پدیداری تمدن نیز، باید تغیییر کند. از این رو، هدف پژوهش فوق، مدل سازی ریاضی سه بخش اصلی (شکل گیری، شکوفایی و انحطاط) تمدن ها، با تمرکز اصلی بر تمدن اسلامی و نیز فرموله کردن عوامل موثر بر حادث شدن هر بخش می باشد.

دوران سلطان حسین بایقرا عصر شکوه هنر دوره تیموری است. به دنبال تضعیف قدرت سیاسی و نظامی سلطان حسین بایقرا، حمایت از هنر تقریباً از انحصار سلطان و خانواده سلطنتی خارج شده و در اختیار سران حکومتی و علمای مذهبی قرار گرفت. آنان با دریافت امتیازات مالی گوناگون از سلطان، به ویژه سیورغال های وسیع و معافیت های مالیاتی، روزبه روز بر نفوذ سیاسی و اقتصادی خود می افزودند. با روی آوردن سلطان  به تمرکزگرایی و اعمال اصلاحاتی در امتیازات مالکان زمین ها، هنر به دستاویز مهمی برای حفظ موقعیت سیاسی و مالی سران حکومتی تبدیل شد. این مقاله، با روش توصیفی- تحلیلی، در پی پاسخ به این پرسش اساسی است که حاکمان و درباریان (حامیان هنر) این دوره چه اهدافی را در حمایت از هنر دنبال می کردند؟ یافته های مقاله نشان می دهد ترس از عزل و مصادره، مهم ترین انگیزه حامیان در حمایت از هنر به ویژه معماری محسوب می شد. آنان با وقف املاک خود برای طرح های هنری و حمایت از هنرمندان، علاوه بر کسب سود مالی فراوان، ثروت خود را از خطر مصادره مصون داشته و در جلب رضایت سلطان، گامی مهم برمی داشتند.

هنر به عنوان پدیده ای اجتماعی، تحت تأثیر زمینه های سیاسی، دینی، اقتصادی و فرهنگی موجود در بطن هر جامعه شکل می گیرد. این واقعیت در عصر تیموری (807-913 ق)، که از دوره ه ای درخشان در تاریخ هنر ایرانی-اسلامی به شمار می رود، وجود دارد و هنر مقوله ای جدای از سیاست و مذهب نبود؛ چنانکه در زمان شاهرخ تیموری هنر از یک سو، با سیاست و مذهب درهم تنیده شد و از سوی دیگر، تحت تأثیر اوضاع چندمذهبی جامعه آن روز قرار گرفت. از این رو، برای شناخت وضع هنر در این دوره و بررسی عوامل پیشرفت و رکود آن ناگزیر از واکاوی ریشه های سیاسی و مذهبی آن در جامعه آن روزگار هستیم. پژوهش حاضر با روش توصیفی تحلیلی ضمن تبیین زمینه های سیاسی و مذهبی حاکم بر دوره شاهرخ تیموری، بر آنست تا تأثیر سیاست های وی را بر رشد و رکود انواع هنر در آن دوره نشان دهد. یافته های این پژوهش نشان می دهد بر اثر سیاست های حمایتی شاهرخ معماری و خوشنویسی، بر مبنای میزان آثار تولیدشده و نوآوری در سبک های به کار رفته در هر یک از آن ها، از نظر کمی و کیفی پیشرفت کرده و در برابر، شعر علی رغم رشد کمی، از نظر کیفی به انحطاط گرایید و موسیقی و نقاشی نیز چنان که باید، اوج نگرفت. این یافته با رویکردی مقایسه ای میان هنرهای رایج این دوره به دست آمده است.

کرسی زبان عربی در سال ۱۶۳۲ میلادی در دانشگاه کمبریج به اهتمام آبراهام ویلاک و توماس آدامز تأسیس شد که آغازگر مطالعه دانشگاهی زبان عربی در انگلستان محسوب می شود. سؤال اصلی نوشتار حاضر این است که کرسی زبان عربی دانشگاه کمبریج چرا و چگونه شکل گرفت و چه دستاوردهایی به همراه داشت؟ داده های این پژوهش از طریق روش های کتابخانه ای گردآوری شده و با استفاده از رویکرد توصیفی-تحلیلی مورد پردازش قرار گرفته است. پژوهش حاضر نشان می دهد که این کرسی در بستر زمینه های تاریخی موجود و شرایط نوپدید سده های شانزدهم و هفدهم میلادی و محرک های موجود در آن دوره شکل گرفت. عوامل متعددی ازجمله انگیزه های دینی و همبستگی یادگیری این زبان با تفسیر کتاب مقدس، تحولات فرهنگی و علمی، نیاز به مطالعات شرقی برای مقاصد اقتصادی و ارتباطات گسترده تر با دنیای اسلام زمینه تأسیس این کرسی بودند. کرسی زبان عربی سرتوماس آدامز کمبریج برای پویایی خود با موانع متعددی نیز روبرو شد. این موانع ناشی از شرایط حاکم بر فضای علمی انگلستان و وضعیت خاص دانشگاه کمبریج بود. برای مثال، نبود منابع معتبر و کافی، کمبود استادان متخصص و مقاومت های فرهنگی از جمله چالش های پیش روی این کرسی بود. با این همه، این نهاد علمی در بند موانع موجود باقی نماند و دستاوردهای قابل توجهی برای مطالعه دانشگاهی زبان عربی در انگلستان به همراه داشت.