محمدرضا عرب

امروزه گذار از حکومت شهری به صورت متمرکز و سلسله مراتبی، به سوی حکمروایی مطلوب، غیرمتمرکز و مردم سالار امری اجتناب ناپذیر است. لذا، به کارگیری رویکرد حکمروایی خوب در پرتو دیدگاه های نوین برنامه ریزی و متناسب با بافت فرهنگی، سیاسی و اقتصادی مناطق مختلف شهری ایران، ضرورتی انکارناپذیر تلقی می گردد. از این رو، هدف پژوهش حاضر شناسایی پیشران های کلیدی اثرگذار بر حکمروایی خوب شهری در شهر کاشمر با رویکردهای نوینی نظیر عدم قطعیت و پیشران شناسی است. داد ه ها و اطلاعات این تحقیق، به دو روش کتابخانه ای و پیمایشی جمع آوری گردید که در روش پیمایشی از ابزار پرسش نامه و الگوهای نرم افزاری Mic Mac، استفاده شد و روایی و پایایی آن مورد تأیید کارشناسان صاحب نظر و نخبگان پژوهش در این زمینه قرار گرفت. براساس نتایج به دست آمده، ضریب پرشدگی برای متغیرها با دو بار تکرار چرخش داده ای (پایایی بالا)، عدد 98.8% را نشان می دهد که این عدد نشانگر ضریب بالای تأثیرگذاری و بار عاملی بالا در متغیرها و عوامل برگزیده شده برهم است. بر مبنای مقادیر ارزشی محاسبه شده درون ماتریس اولیه اثرات متقاطع از طرف نخبگان، 963 مورد با بیشترین حجم آماری دارای ارزش تأثیرگذاری بالا بوده است. همچنین، 852 مورد دارای تأثیرگذاری متوسط، 114 مورد کم تأثیر و 325 مورد بدون تأثیر محاسبه شده اند، این در صورتی است که ارزش P (تأثیرگذاری مستقیم بالقوه) مساوی با 14بوده است. در نهایت نیز پیشنهاداتی همچون کاهش بروکراسی اداری و افزایش شفافیت و...، جهت ارتقاء وضعیت حکمروایی خوب شهری در شهرداری کاشمر ارائه شد.

قابلیت حضورپذیری، کلیدواژه اصلی در دستیابی به تعاملات اجتماعی و رمز موفقیت فضای شهری است. در این راستا، مطالعه حاضر تلاش دارد قابلیت حضورپذیری و تعاملات اجتماعی در فضای بوستان ملت شهر مشهد (به عنوان مهم ترین بوستان با عملکرد شهری)، را بررسی کند. مطالعه توصیفی-تحلیلی و متغیرهای تحقیق، شامل: موقعیت فضایی عناصر بوستان و میزان اقبال عمومی به آن ها در راستای تعامل افراد است. حجم نمونه با توجه به تعداد بازدیدکنندگان و نوع آزمون های آماری، 200 نفر تعیین شد. پس از مطالعات اسنادی و تدوین مدل مفهومی تحقیق، همه عناصر مستقر در بوستان (شامل920 موقعیت)، با استفاده از دستگاه GPS برداشت و در پایگاه اطلاعات مکانی ذخیره شد. به منظور تحلیل داده ها از سه دسته مدل های 1) آمار کلاسیک (جداول فراوانی و آزمون تی)، 2) چیدمان فضایی و معیارهای آن (ارتباط، انتخاب، هم پیوندی، طول و عمق) و 3) معادلات ساختاری استفاده شد. نتایج نشان داد که از منظر قابلیت حضورپذیری، بوستان ملت، تنوع کارکردی را نشان می دهد. از سوی دیگر محاسبه معیارهای چیدمان فضایی حکایت از آن داشت که بخشی از فضای بوستان، در مسیر حرکت بازدیدکنندگان قرار نمی گیرد. همچنین نتایج نظرسنجی حاکی از عدم آشنایی افراد با موقعیت برخی عناصر مهم بود. یافته های مطالعه درخصوص الگوهای تعامل افراد نشان داد باوجود تمایل نسبتاً مناسب تعامل افراد با یکدیگر، این تعامل عمیق نبوده و تنها شامل گپ های کوتاه مدت است؛ همچنین نتایج معادلات ساختاری نشان داد که در بین موقعیت های بوستان، مزار شهدا، کافی شاپ، تجهیزات ورزشی، دریاچه و فضای سبز بیشترین نقش را در بروز تعاملات اجتماعی نشان می دهند. استنباط از یافته های تحقیق بیانگر آن بود که سه موضوع تنوع کارکردی، موقعیت مکانی و ارزشمندی عناصر فضا می توانند به عنوان سرفصل های اصلی در تحقق تعاملات اجتماعی گسترده، در بستر فضای شهری مدنظر قرار گیرند.

هدف: حکمروایی شهری یکی از رویکردهایی است که می تواند در مدیریت بهتر،کاهش اثرات و سازگاری با تغییر اقلیم مؤثر واقع شود؛ ولی تحقق این رویکرد به ویژه در کلانشهرهایی مانند مشهد با موانعی همراه است؛لذا هدف این پژوهش تحلیل چالش های حکمروایی خوب شهری در راستای سازگاری و کاهش اثرات تغییر اقلیم و نیز شناسایی سناریوهای آینده آن می باشد.روش: پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و به لحاظ ماهیت تحلیلی و توصیفی و با رویکرد آینده پژوهی می باشد.داده ها با پرسش نامه نخبگانی به تعداد 21 نفر در دو بخش شناسایی چالش ها و سناریونویسی جمع آوری شد.تحلیل داده ها با مدل اهمیت - فوریت برای بخش چالش ها،و نرم افزار سناریو ویزارد برای سناریونویسی انجام شد.یافته های پژوهش: از 38 چالش بررسی شده 6 مورد اولویت بیش تری دارند.این چالش ها تنوع بازیگران درگیر در فرایند سیاست گذاری های شهری، پایه های درآمدی محدود شهرداری مشهد، تفرق سیاسی شدید حاکم بر شهر- منطقه مشهد با دخالت سازمان ها و نهادهای عمومی مختلف،عدم دسترسی عمومی به اطلاعات و داده های مربوط به تغییرات اقلیمی،ضعف اختیار شهرداری نسبت به دستگاه های دولتی در شرایط نبود مدیریت یکپارچه شهری و وابستگی مالی درآمدی شهر مشهد به دولت مرکزی می باشد. نتیجه گیری: در نهایت 6 متغیر بااولویت انتخاب شدند و براساس آن 7 سناریو فراروی چالش های کلیدی ارائه شد که از میان 42 وضعیت موجود در این سناریوها،19 درصد در شرایط مطلوب،50 درصد در آستانه بحران و 31 درصد بحرانی می باشند.سناریوی اول با 6 فرض افزایشی،یک چشم انداز ایدئال از شهر مشهد را ترسیم می کند که با گام نهادن در مسیر آن می توان چالش های حکمروایی شهری در عصر تغییر اقلیم را کاهش داد.

با توجه به اینکه مناطق مرزی دارای شرایط و ویژگی های خاص جغرافیایی-سیاسی هستند توجه به امر توسعه و آمایش این مناطق از اهمیت بسزایی برخوردار است. هدف: از این تحقیق ارائه راهبردهای توسعه شهری برای شهر مرزی تایباد است. این شهرستان به دلیل ویژگی های خاص ژئوپلیتیکی، پیوندهای فرهنگی با کشور افغانستان، دارا بودن جاذبه های طبیعی فرهنگی و .... می تواند در کانون تدوین برنامه های استراتژیک دولت مرکزی قرار گیرد. و همچنین بررسی استراتژی های توسعه شهری تایباد می باشد که می تواند برای برنامه ریزی و مدیریت مرزی به عنوان الگویی مد نظر قرار گیرد. روش تحقیق: بنابراین این تحقیق با روش توصیفی- تحلیلی و با استفاده از روش میدانی در صدد بررسی راهبردهای توسعه ای شهر تایباد است. جامعه آماری 6 متخصصین و خبرگان در حوزه مطالعات مرزی می باشند. برای آزمون مدل مفهومی تحقیق از روش دیمتل بهره گرفته شده است. یافته های تحقیق: براساس یافته های تحقیق متغیرهایی مانند گسترش نقش بخش خصوصی در سرمایه گذاری زیرساخت ها، توجه به برنامه ریزی بخشی، استراتژی انسجام منطقه ای، پیوند دادن سطح ملی به سطح محلی، گسترش مشارکت های خارجی، ایجاد یک صندوق توسعه در سطح شهر، کاهش فقر، تقویت مشارکت در دو سطح رسمی و غیر رسمی و ... در منطقه نشان دهنده تعامل بالا و ارتباط سیستمی قوی با سایر متغیرها هستند که نشان دهنده بیشترین میزان اهمیت در توسعه شهر مرزی تایباد می باشند. نتیجه گیری: بنابراین می توان بیان نمود که برای توسعه شهر مرزی تایباد باید استراتژی های توسعه ای و سطح پایین به بالا مد نظر قرار گیرد.

مقدمه: یادگیری و فرایندهای حافظه دو عملکرد شناختی مهم مغزی هستند که یکی بدون دیگری مفهومی ندارد. مکانیسم یادگیری و حافظه به دلیل پیچیدگی، با چالش های بسیاری مواجه است، یکی از ابزارهای قدرتمند بررسی دینامیک خود سازمانده مغزی در طی یادگیری، تحلیل امواج الکتروآنسفالوگرافی می باشد. هدف از این مطالعه، بررسی دینامیک یادگیری و فرایندهای حافظه (کدگذاری، نگهداری و بازیابی) در مغز بود. روش کار: در این مطالعه 18 نفر مرد با میانگین سنی 23-18 سال و راست دست بررسی شدند. امواج الکتروآنسفالوگرافی داوطلبان در طی 5 مرحله آزمون و قبل و بعد از اجرای آزمون رفتاری ثبت گردید. همزمان با برآورد نرخ یادگیری و فرایندهای حافظه از طریق آزمون ارزیابی یادگیری شنیداری کلامی ری (RAVLT)، دینامیک این تغییرات با استفاده از تخمین بُعد فرکتالی هیگوچی امواج الکتروآنسفالوگرافی مورد بررسی قرار گرفت. در این مطالعه برای ایجاد یادگیری و فرایندهای حافظه از آزمون RAVLT استفاده شده است. یافته ها: در این پژوهش برای اولین بار، دینامیک خاص فعالیت مغز در شرایط یادگیری با استفاده از تحلیل مقطعی امواج الکتروآنسفالوگرافی و تاثیر مولفه های مغزی شامل با استفاده از تحلیل فرکتال بررسی شد. نتایج این پژوهش نشان داد که افزایش تعداد کلمات به خاطر آورده شده یا همان رشد منحنی نرخ یادگیری افراد مورد مطالعه متناسب با کاهش بُعد فرکتالی امواج می باشد. هم چنین طیف توان موج بعد از یادگیری، نسبت به قبل از آن افزایش قابل توجه را نشان می دهد. نتیجه گیری: رفتار مولفه های فرکتال و نوسانی امواج نشان از دینامیک خود سازمان دهی مغز در هنگام یادگیری و فرایندهای حافظه دارد.

پس از نفوذ پدیده ی تروریسم تکفیری در عراق و ناامنی هایی که در این سرزمین به وجود آمد، الحشدالشعبی به عنوان یک سازمان مردم نهاد، برای تأمین امنیت این کشور تشکیل شد. مقاله ی حاضر نقش این گروه در امنیت ملی عراق را در چارچوب نظریه سازه انگاری تبیین می کند. برای شناخت و تحلیل جایگاه الحشدالشعبی در امنیت عراق، باید به جهان ارزش های اجتماعی و انسانی و معانی ای که کنشگرانِ این گروه، کنش خود را با آن تفسیر می کنند، مراجعه کرد. تلازم هویت دفاع از وطن و تبعیت از مرجعیت دینی، پایه حضور اعضای این گروه در سازمان الحشدالشعبی را برای دفع تهدید بنا نهاد. تکوین هویت ملی عراقی با دیدگاهی وسیع تر از مذهب و تعریف هویت غیرخودی در چارچوب تروریسم، توانست گروه هایی را با گرایش های مذهبی و قومی مختلف به این گروه ملحق کند. این تحدید هویت به معنای تشکیل پایه های امنیت مردمی در عراق و دفع هویت تهدیدآمیز غیرخودی بود. تکوین و توسیع ارزش و فرهنگ مبارزه با تروریسم در الحشدالشعبی، اهداف و قاعده های جمعی جدید امنیتی و دفاعی را در اعضای این گروه به وجود آورد و موجب تجمیع و وحدت ایده ی مقاومت در عراق شد. در نتیجه هویت و هنجارهای الحشدالشعبی، موجب تقویت امنیت عراق از طریق کنش عملی مبارزه با داعش گردید.