مهرداد محمدیان

پژوهش از نوع پژوهش های ترکیبی است. جامعه آماری در بخش کیفی، مدیران، کارشناسان و صاحب نظران حوزه مسکن و در کمی، 71913 نفر از شهروندان که از طرح های دولتی بهره مند شده اند، می باشند. از نرم افزارهای مکس کیو دی ای، اس پی اس اس و آموس در پژوهش استفاده گردید. یافته های بخش کیفی نشان داد که شرایط علی سیاست گذاری های موفق شامل مدیریت مقرون به صرفگی، مکان یابی با محوریت برابری اجتماعی و بهره مندی عمومی، بهسازی شهری همراه با جلب مشارکت مدنی، سازگاری با شرایط اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و اقلیمی منطقه، رعایت استانداردهای علمی مقوله محوری شامل ایجاد هماهنگی با برنامه های توسعه شهری و روستایی، توجه به فرهنگ اقلیم و اقتصاد مناطق، مخاطب شناسی، توجه به مسائل فرهنگی، اعتمادسازی قبل از اجرا، بستر و زمینه شامل مدیریت بهینه اراضی و تأکید بر بهره وری، انبوه سازی، ارتقای فنی، ایجاد حس تعلق به مکان هست. شرایط مداخله گر شامل ساخت خودیار و تدریجی، حمایت از تعاونی مسکن، سیستم تضمین کیفیت و ایجاد اطمینان است. راهبردها شامل کنترل شکاف عرضه و تقاضا، توجه به نمادهای فرهنگی و نشانه های اجتماعی، توجه به فرهنگ اقلیم و اقتصاد مناطق، کنترل قیمت اجاره و پیامدها شامل تعادل بازار، کاهش استهلاک، ارتقای شاخص های بهسازی مسکن روستایی، ایجاد حس تعلق به مکان با سبک های معماری نوین و واگذاری امور به مردم در اجرای طرح می باشد. یافته های بخش کمی نشان داد اثر مستقیم سیاست گذاریهای توسعه ای دولت در بخش مسکن بر ارتقای مؤلفه های هویت، حس تعلق، امنیت و مشارکت در بین اقشار آسیب پذیر استان اردبیل مثبت و معنی دار است.

بیگانگی اجتماعی با تأثیری که بر مشارکت مدنی، اعتماد و نشاط اجتماعی دارد، همواره محل پرسش جامعه شناسان بوده است. این پژوهش بر پایه نظریه گیدنز، بوردیو و روثستاین با هدف مطالعه بیگانگی اجتماعی جوانان و نقش فساد ادراک شده در آن با روش پیمایش و استفاده از پرسشنامه محقق ساخته انجام شده است. جامعه آماری پژوهش شامل جوانان 14 تا 29 ساله استان اردبیل بود که با شیوه نمونه گیری طبقه ای متناسب با حجم و با استفاده از فرمول کوکران 373 نفر به عنوان حجم نمونه انتخاب شدند. روایی و پایایی سازه های پرسشنامه با استفاده ازنرم افزار PLS محاسبه شد که براساس مقدارAVE، پایایی ترکیبی و آلفای کرونباخ، پرسشنامه از روایی و پایایی مطلوبی برخوردار بود. یافته ها نشان داد که سطح بیگانگی اجتماعی و فساد ادراک شده در بین جوانان استان اردبیل پایین تر از متوسط و تأثیر فساد ادراک شده بر بیگانگی اجتماعی معنادار است. همچنین، تأثیر فساد ادراک شده با مداخله متغیرهای سرمایه های اقتصادی و فرهنگی و با کنترل متغیرهای جمعیت شناختی (جنسیّت، تأهل و محل سکونت) در بیگانگی اجتماعی جوانان معنادار می باشد. شاخص های برازش مدل معادلات ساختاری نشان داد بین داده های تجربی با مدل مفهومی پژوهش همخوانی بالایی وجود دارد.

مطالعات نشان می دهند که سوداگری و شیوه های سرمایه گذاری در بازار املاک نقش مهمی در افزایش قیمت مسکن ایفاء می کنند. این روند به تشدید بحران مسکن، دشواری دسترسی اقشار عادی به مسکن و جابه جایی آنان از محله های مطلوب منجر می شود. هدف این پژوهش، تحلیل جامعه شناختی پدیده کالاشدگی زمین و سوداگری در بازار مسکن شهر تبریز، باتمرکزبر نقش شهرداری ها و تعاونی های مسکن در کاهش این بحران است. روش تحقیق به صورت ترکیبی (کیفی–کمی)، انتخاب شده است. در بخش کیفی، از روش گرندد تئوری برای تحلیل داده ها استفاده شد و در بخش کمی، پیمایش ابزار اصلی گردآوری داده ها بود. دراین مطالعه، عوامل، زمینه ها، پیامدها و راهبردهای سوداگری در زمین و مسکن تحلیل و رابطه اقدامات شهرداری ها و تعاونی های مسکن با این پدیده بررسی شد. جامعه آماری پژوهش، نخبگان حوزه شهری در دو بُعد جامعه شناسی و اقتصاد بودند که با روش نمونه گیری هدف مند انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها در بخش کیفی، مصاحبه نیمه ساختاریافته بر اساس کدگذاری باز و محوری بود و در بخش کمی از پرسش نامه محقق ساخته با اعتبارسنجی از طریق آلفای کرونباخ بهره گرفته شد. داده ها بااستفاده از نرم افزار AMOS، تحلیل شدند. یافته ها نشان داد که ضریب مسیر عملکرد شهرداری-->کالاشدگی و سوداگری برابر 464/0- است و مقدار ضریب تعیین برآورد شده برابر 215/0 است که نشان می دهد بین عملکرد شهرداری-->کالاشدگی و سوداگری رابطه معکوس وجود دارد. همچنین ضریب مسیر عملکرد تعاونی ها-->کالاشدگی و سوداگری برابر 391/0- است و مقدار ضریب تعیین برآورد شده برابر 152/0 است که نشان می دهد بین عملکرد تعاونی ها-->کالاشدگی و سوداگری رابطه معکوس وجود دارد.

این مطالعه با رویکرد نظریه داده بنیاد به بررسی جامعه شناختی گردشگری پایدار در منطقه ارسباران–آذربایجان شرقی می پردازد. پژوهش حاضر کیفی بوده و داده های موردنیاز ازطریق مشاهده، مصاحبه و تحلیل اسناد غیرواکنشی گردآوری شده اند. جامعه موردمطالعه شامل اساتید دانشگاه و متخصصان حوزه گردشگری در منطقه ارسباران است. حجم نمونه براساس فرایند اشباع نظری مشخص شد و در ابتدا ۲۰نفر به عنوان نمونه اولیه انتخاب شدند. نمونه گیری به صورت نظری (روش گلوله برفی)، انجام گرفت. به منظور اعتباربخشی یافته ها، اعتبار نظری ازطریق کار میدانی گسترده و زاویه بندی نظری مورداستفاده قرار گرفت. فرایند تحلیل داده ها در سه مرحله کدگذاری (باز، محوری و گزینشی)، و با بهره گیری از نرم افزار مکس کیو دی اِی، صورت گرفت. یافته های پژوهش نشان می دهند که شرایط توسعه گردشگری پایدار در منطقه ارسباران شامل: «گردشگری مسئؤلانه»، «فرهنگ گردشگرپذیری»، «مشارکت جامعه محلی»، «رعایت اصول پایداری»، «امنیت پایدار» و «تشویق صنایع و حرفه های محلی»، است. زمینه های توسعه گردشگری پایدار نیز شامل: «عرضه محصولات جدید گردشگری»، «گنجاندن زنان در بخش گردشگری»، «هماهنگی میان نظام عرضه و تقاضا» و «تاب آوری برنامه ریزی شده در برابر اثرات توسعه گردشگری»، می شود. راهبردهای توسعه گردشگری پایدار دراین منطقه بر «مسئولیت پذیری زیست محیطی» و «احیای اقتصاد محلی»، استوار است. پیامدهای توسعه گردشگری پایدار در منطقه ارسباران نیز شامل «رشد بلندمدت صنعت گردشگری بدون آسیب به زیست بوم های طبیعی»، «افزایش ثبات درآمدی»، «حفظ توازن اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی»، «پاسخ گویی بلندمدت به نیازهای گردشگران»، «ایجاد فرصت های توسعه پایدار»، «مدیریت بهینه منابع طبیعی برای نسل های کنونی و آتی»، «تبادل خدمات اکوسیستمی طبیعی» و «تقویت هویت اجتماعی و فرهنگی»، است.